Akım Gözlemi Olmayan Havzalarda Taşkın Akımlarının Belirlenmesi: Kızıldere Havzası

Sunulan çalışmada Gediz Nehrinin bir yan kolu olan ve üzerinde herhangi bir akım gözlem istasyonu olmayan Kızıldere deresinin 2, 5, 10, 25, 50, 100, 500 ve 1000 yıl tekerrürlü taşkın akımları belirlenmiştir. Taşkın akımlarının belirlenmesinde Mockus yöntemi kullanılmıştır. Kızıldere deresi havzasını temsil eden meteoroloji gözlem istasyonları olan Muradiye ve Üçpınar istayonlarında gözlemlenen yağış verileri kullanılmıştır. Yağış verilerinin istatistiksel analizleri yapılarak verilere en uygun dağılım belirlenmiştir. Yağış verilerine en uygun dağılım istatistik testler vasıtasıyla Log-pearson Tip-3 dağılımı olduğu bulunmuştur. Bu dağılım ile Soil Conservation Service (SCS) ve Mockus yöntemi kullanılarak, 2, 5, 10, 25, 50, 100, 500 tekerrürlü yıllık maksimum yağış yükseklikleri hesaplanmıştır. Hesaplanan yağış verileri ile Kızıldere Deresine ait 2, 5, 10, 25, 50, 100, 500 ve 1000 yıl tekerrülü taşkın akımları havzanın Mockus yönteminden elde edilen birim hidrografı ile bulunmuştur.

Determination of Flood Currents in Basins without Current Monitoring: Kızıldere Basin

In this study, 2, 5, 10, 25, 50, 100, 500 and 1000 years repetitive flood currents of Kızıldere, which is a sidewall of Gediz River were determined. The Mockus method was used to determine flood currents. Rainfall data observed in Muradiye and Üçpınar stations, which are meteorological observation stations representing Kızılderere basin, were used. Statistical analyzes of precipitation data were performed to determine the most appropriate distribution. The most suitable distribution for rainfall data was found to be Log-Pearson Type-3 distribution through statistical tests. With this distribution, maximum annual precipitation heights of 2, 5, 10, 25, 50, 100, 500 repetitions were calculated by using Soil Conservation Service (SCS) and Mockus method. The flood currents of 2, 5, 10, 25, 50, 100, 500 and 1000 years belonging to Kızıldere Tributary and calculated hydrographs were found by unit hydrograph obtained from Mockus method of the basin.

___

  • [1] Kömüşçü, A.Ü., Ceylan, A. 1950-2005 Maksimum Ortalama Şiddetli Yağış Verilerinin Türkiye’de Taşkın Risk Alanlarının Belirlenmesine Yönelik Yorumlanması, V. Ulusal Hidroloji Kongresi, ODTÜ, Ankara,2007, 163 – 171.
  • [2] Şen Z., 2009. Taşkın afet ve modern hesaplama yöntemleri. Su Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • [3] Koç C, Kosif K, Kızıltepe S, Eroğlu H, Şirin O., 2010. Taşkından koruma tesislerine müdahaleler ve ülkemizde yaşanan taşkın olaylarının değerlendirilmesi. II. Ulusal Taşkın Sempozyumu, T.C. Orman Bakanlığı, Afyonkarahisar, 125-140.
  • [4] Sarıcan, Y, 2013. Taşkın Tehlikesinin Belirlenmesi Amacı İle Otomatik Yağış Miktarı Ölçüm Sisteminin Geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans, 124 s.
  • [5] Onuşluel, G.,Harmancıoğlu, N.B., 2002. Su Kaynaklı Doğal Afet: Taşkın, Türkiye Mühendislik Haberleri, Sayı 420-421-422/4-5-6.
  • [6] Uşkay, S., Aksu, S., 2002. Ülkemizde Taşkınlar, Nedenleri, Zararları Ve Alınması Gereken Önlemler. Türkiye Mühendislik Haberleri, Sayı 420-421-422/4-5-6, 133 – 136.
  • [7] Akay O, Birinci V, Bulu A., 2010. Taşkın alanlarının planlanması ve yönetimi. . II. Ulusal Taşkın Sempozyumu, T.C. Orman Bakanlığı, Afyonkarahisar, 1-9.
  • [8] Malkoç F, Öztürk D, Malkoç Y, Tuna H, Yıldız M, 2010. Doğu Karadeniz Havzası için Uygulanan taşkın tahmin yöntemlerinin doğruluğunun araştırılması. VI. Ulusal Hidroloji Kongresi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli, 127-140.
  • [9] Pisleaga, M., Badaluta-Minda, C. 2016. TheFloodImpactFromIlisuaCatchmentArea On The Environment. Procedia Engineering, , 161, 2168 – 2172.
  • [10] Özcan, O., Musaoğlu, N., Şeker, D. Z. 2009. Taşkın Alanlarının CBS ve Uzaktan Algılama Yardımıyla Belirlenmesi ve Risk Yönetimi; Sakarya Havzası Örneği. TMMOB Harita ve Kadostro Mühendisleri Odası, 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 11-15 Mayıs, Ankara.
  • [11] Gül Onuşluel G ve Aygün O, 2013. Taşkın potansiyeli yönünden Türkiye akarsu havzalarının mekânsal karakterizasyonu. VII. Ulusal Hidroloji Kongresi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, 393-402.
  • [12] Arkoç, O., Özşahin B, 2015. Kentsel Planlamada Sınırlamalara Yer bilimlerinin Etkisi ve Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanımı. 9th International Sinan Symposium, 21-22 Nisan, Edirne, 117 – 123.
  • [13] Sakieh, Y., 2017. Understanding The Effect Of Spatial Patterns On The Vulnerability Of Urban Areas To Flooding. International Journal of Disaster Risk Reduction, 25, 125 – 136.
  • [14] Wilusz, D. C.,Zaitchij, B. F., Anderson, M. C., Hain, C. R., Yılmaz, M. T., Mladenova, I. E., 2017. Monthly Flooded Area Classification Using Low Resolution SAR Imagery In The Sudd Wetland From 2007 To 2011. Remote Sensing of Enviroment, 194, 205 – 218.
  • [15] Tünay, M., Ateşoğlu, A., 2004. Bartın İli Taşkın Sahalarındaki değişimin Uzaktan Algılama Verileriyle İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A(2), 60 – 72.
  • [16] Şamandar, A., Genç, Ö.. 2016. Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Düzce Büyük Melen Çay Taşkın Haritasının Oluşturulması. İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, 5(2), 183 – 189.
  • [17] Yao, Q.,Xie, J., Guo, L., Zhang, X., Liu, R., 2016. Analysis And Evaluation Of Flash FloodDisasters: A Case Of Lingbao Country Of HenanProvince İn China. Procedia Engineering, 154, 835 – 843.
  • [18] Batica, J.,Gourbesville, P. Resilience 2016. In Flood Risk Management – A New Communication Tool. Procedia Engineering, 154, 811 – 817.
  • [19] Tanguy, M.,Chokmani, C., Bernnier, M., Poulin , J., Raymond, S., 2017. River Flood Mapping In Urban Areas Combining Radarsat-2 Data and Flood Return Period Data. Remote Sending of Environment,198, 442 – 459.
  • [20] Dursun Ö F, 2008. Murat Nehrinin Elazığ ili Palu ilçesi civarındaki taşkın seviyesinin belirlenmesi. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 130-133.
  • [21] Tanaka, T.,Tachikawa, Y., Inhikawa, Y., Yorozu, K. , 2017. Impact Assessment Of Upstream Flooding On Extreme Flood Frequency Anaysis By İncorporating A Flood İnundation Model For Flood Risk Assessment. Journal of Hydrology, 554, 370 – 382.
  • [22] Ardaya , A. B., Evers, M., Ribbe, L. , 2017. What In fluences Disaster Risk Perception? Intervention Measures, Flood And Landside Risk Perception Of ThePopulationLiving İn Flood Risk Areas İn Rio De Janerio State Brazil. International Journal of Disaster Risk Reduction, 25, 227 – 237.
  • [23] Anlı, A. S., 2006. Giresun Aksu havzası maksimum akımlarının frekans analizi. Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi 19(1), 99 – 106.
  • [24] Özdemir, H., 2008. Havran Çayı’nın (Balikesir) taşkın sıklık analizinde Gumbel ve Log-Pearson Tip III dağılımlarının karşılaştırılması. Coğrafi Bilimler Dergisi, 6(1), 41 – 53.
  • [25] Aydın, M., Bağatur, T., 2016. Nakayasu sentetik birim hidrograf metodunun Türkiye havzalarında kullanılabilirliğin incelenmesi: Göksu Nehri havzası örneği. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dersigi, 7(3), 377 – 386.
  • [26] Sönmez, O., Öztürk, M., Doğan, E., 2012. İstanbul derelerinin taşkın debilerinin tahmini. SAÜ Fen Bilimleri Dergisi, 16(2), 130 – 135.
  • [27] Sönmez, O., Hırça, T., Demir, F., 2017. Akım ölçümü olmayan nehirlerde farklı yağış akış modelleri ile tekerrürlü taşkın debisi hesabı: Mudurnu Çayı öreneği. 5th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science. 29-30 September, Baku-Azerbaijan. 1091 – 1100.