TÜRK HUKUKUNDA ÇİFTE/ÇOK VATANDAŞLIKTAN KAYNAKLANAN SORUNLAR
Vatandaşlık hukukuna hakim olan ilkelerden kabul edilen “herkesin sadecetek bir vatandaşlığı olmalıdır” ilkesi, kişinin birden fazla devletin vatandaşlığınaaynı anda sahip olması demek olan “çifte vatandaşlık” veya “çok vatandaşlık”hallerinin gün geçtikçe birçok devlet tarafından tanınarak vatandaşlıkkanunlarına girmesi ile birlikte neredeyse geçerliliğini kaybetmiştir. Buna rağmen,bazı ülkeler, çifte/çok vatandaşlık konusunda muhafazakâr davranmaktadırlar.Almanya gibi bazı devletler, kişinin başka bir devletin vatandaşlığınıkazanabilmesi için yasal olarak (de jure) önceki vatandaşlığından çıkmasınıöngörürken bazıları, öngördükleri bu yasal gerekliliği hafifletecek bir fiili (defacto) uygulama geliştirmiştir. Diğer taraftan, Türk vatandaşlık hukuku, Türkvatandaşlarının Türk vatandaşlığı yanında yabancı bir devlet vatandaşlığınasahip olabilmesini anlayışla karşılamaktadır. “Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi”,çifte/çok vatandaşlığı reddetmeyen bir düzenlemeye sahiptir. Amerika BirleşikDevletleri’nde çifte/çok vatandaşlığı engelleyen kanuni bir düzenleme yoktur.Devletlerin vatandaşlık kazanma şartlarını birbirinden farklı veya birbirinebenzer şekilde düzenlemeleri ya da sonradan vatandaşlık kazanılmasına imkântanımaları, kişinin aynı anda birden fazla devletin vatandaşı olması sonucunudoğurabilmektedir. Çifte/çok vatandaşlık durumları, birden çok devletin vatandaşlıkilişkisinden doğan hak ve yetkilerini aynı kişi üzerinde kullanmalarınaimkân sağladığı için diplomatik himaye hakkının ileri sürülmesi, yetkili mahkemeve uygulanacak hukukun tayini, askerlik yükümlülüğü ve nüfus kayıtlarınıntutulması gibi konularda çıkabilecek olumlu vatandaşlık uyuşmazlıklarınahukuki zemin hazırlamaktadır.
___
- Akıncı, Ziya/Demir Gökyayla, Cemile: Milletlerarası Aile Hukuku, Vedat
Kitapçılık, İstanbul 2010.
- Aybay, Rona: “Türk Hukukunda Çifte Vatandaşlık Bir Hak Mıdır?”,
Vatandaşlık, Göç, Mülteci ve Yabancılar Hukukundaki Güncel
Gelişmeler, (Ed. Hailbronner, Kay/Tiryakioğlu, Bilgin/Küçük, Esin/
Schneider, Katja), 2. bs., Türkiye Barolar Birliği Yayınları, No. 175,
Ankara 2013, s. 156-163.
- Aygün, Mesut: “Askerlik Hizmetinin Türk Vatandaşlığı Açısından
Değerlendirilmesi”, (Ed. Hailbronner, Kay/Tiryakioğlu, Bilgin/
Küçük, Esin/Schneider, Katja), 2. bs., Türkiye Barolar Birliği
Yayınları, No. 175, Ankara 2013, s. 231-251.
- Bayraktaroğlu Özçelik, Gülüm: “Kanunlar İhtilafı Hukukunda Olumlu
Vatandaşlık İhtilaflarının Çözümü ve MÖHUK m. 4 (1) (b) ve (c)
Hükümlerinin Değerlendirilmesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Dergisi, S. 1, C. 19, Y. 2015, s. 111-150.
- De Vido, Sara: “The Relevance of Double Nationality To Conflict Of Law
Issues Relating To Divorce And Legal Seperation In Europe”,
Cuadernos de Derecho Transnacional, V. 4, No. 1, Marzo, 2012, s. 222-
232.
- Doğan, Vahit: Türk Vatandaşlık Hukuku, 13. bs., Savaş Yayınevi, Ankara
2016.
- Ekşi, Nuray: Askerliğin Vatandaşlık Üzerindeki Etkisi ve Özellikle Çifte
Vatandaşlığa Sahip Kişilerin Askerlik Yükümlülüğü, 2. bs., Beta
Basım, İstanbul 2005.
- Erdem, Bahadır: Türk Vatandaşlık Hukuku, 5. bs., Beta Basım, İstanbul
2016.
- Ekşi, Nuray: 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku
Hakkında Kanun’a İlişkin Yargıtay Kararları, Beta Basım, İstanbul
2010.
- Goodman, Sara Wallace: “Dual/Multiple Citizenship”, Encyclopedia of
Migration (Ed. Bean, Frank/Brown, Susan), Springer, Amsterdam
2014, s. 1-4.
- Güngör, Gülin: Tabiiyet Hukuku, 4. bs., Yetkin Yayınları, Ankara 2016.
- Güngör, Gülin: “Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi (“AVS”)”, Prof. Dr.
Yılmaz Altuğ’a Armağan, Milletlerarası Hukuk ve Özel Hukuk Bülteni,
S. 1-2, C. 17-18, Y. 1997-1998, s. 229-250.
- Göğer, Erdoğan: “Çifte Vatandaşlık”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Dergisi, C. 44, S. 1-4, Y. 1995, s. 127-181.
- Martin, Philip: “US Experience With Double Citizenship”, Vatandaşlık,
Göç, Mülteci ve Yabancılar Hukukundaki Güncel Gelişmeler, (Ed.
Hailbronner, Kay/Tiryakioğlu, Bilgin/Küçük, Esin/Schneider,
Katja), 2. bs., Türkiye Barolar Birliği Yayınları, No. 175, Ankara 2013,
s. 186-195.
- Nomer, Ergin: Türk Vatandaşlık Hukuku, 22. bs., Filiz Kitabevi, İstanbul
2016.
- Nomer, Ergin: “Türk Devletler Özel Hukukunda Çifte Vatandaşlık” (“Çifte
Vatandaşlık”), Milletlerarası Hukuk ve Özel Hukuk Bülteni, S. 1-2, C.
14, Y. 1994, s. 55-62.
- Özkan, Işıl/Tütüncübaşı, Uğur: “Türk ve Alman Hukukunda Çifte
Vatandaşlığa İlişkin Gelişmeler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Dergisi, C. 57, S. 3, Y. 2008, s. 599-634.
- Pusch, Barbara: “Dual Citizenship In The Transnational German-Turkish
Space: Notes From Germany”, IPC-Mercator Policy Brief, Fabrika
Basım, İstanbul 2015, s. 1-10.
- Şanlı, Cemal/Esen, Emre/Ataman Figanmeşe, İnci: Milletlerarası Özel
Hukuk, 5. bs., Vedat Kitapçılık, İstanbul 2016.
- Tanrıbilir, Feriha Bilge: “Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi ve Türk
Hukuku”, Milletlerarası Hukuk ve Özel Hukuk Bülteni, S. 2, C. 22, Y.
2002, s. 791-818.
- Tiryakioğlu, Bilgin: “Multiple Citizenship And Its Consequences In Turkish
Law”, Ankara Law Review, V. 3, No. 1, Y. 2006, s. 1-16.
- Uluocak, Nihal: “Çifte Vatandaşlığın Önlenmesine İlişkin Avrupa Konseyi
Sözleşmesi Ve Son Gelişmeler”, Milletlerarası Hukuk ve Özel Hukuk
Bülteni, S. 2, C. 7, Y. 1987, s. 181-186.
- Yücel, Gerçek Şahin: “Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın Avrupa Birliği
Vatandaşlığı İle İlgili Son Yaklaşımları”, Marmara Avrupa
Araştırmaları Dergisi, C.21, S. 2, Y. 2013, s. 37-54.
- http://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/043
(erişim: 06.07.2017).
- http://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/166
(erişim: 06.07.2017).
- https://www.un.org/ruleoflaw/files/volume-932-I-13272-English.pdf (erişim:
09.08.2017).
- http://eur-lex.europa.eu/legalcontent/
EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:61990CJ0369&qid=149925795
8685&from=EN (erişim: 04.07.2017).
- http://eur-lex.europa.eu/legalcontent/
EN/TXT/PDF/?uri=OJ:C:2016:202:FULL&from=EN (erişim:
10.07.2017).
- http://www.icj-cij.org/en/case/18 (erişim: 04.07.2017).
https://treaties.un.org/doc/Publication/MTDSG/Volume%20II/LON/PARTII
-3.en.pdf (erişim: 06.07.2017).