CEZALANDIRMANIN AMACI VE BU BAĞLAMDA ÜTOPYALAR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Bu çalışmanın temel amacı, türlerinin başarılı birer örneği olan Thomas More’un Ütopyası ile George Orwell’ın 1984’ünde cezalandırmanın amacına ilişkin hangi teoriden hareket edildiğini tespit etmektir. Bu hususun önemi, suç ve ceza öngören kanunların yapılması ve uygulanması aşamalarında, esas amacın ne olduğunun unutulmaması gerektiğini ortaya koymak noktasında kendisini göstermektedir. Çalışmamız ile güttüğümüz temel amaca ulaşabilmek bakımından öncelikle cezalandırmanın amacı ile yakından ilişkisi bulunan cezanın meşruiyeti ve cezalandırma yetkisi konuları kısaca ele alınmıştır. Ardından cezalandırmanın amacına ilişkin teorilerin ve bu teoriler kapsamında öne sürülen çeşitli görüşlerin neler olduğu açıklanmıştır. Günümüze kadar ileri sürülen teoriler; mutlak teoriler, nispi teoriler ve karma teori şeklinde üç başlık altında toplanmaktadır. Bunlar içerisinde de mutlak teoriler, adalet ve kefaret teorisi şeklinde; nispi teoriler ise genel önleme ve özel önleme teorisi şeklinde iki alt başlığa ayrılmaktadır. Çalışmada, söz konusu teorik bilgilere yer verildikten sonra devlet ve ütopya kavramları da kısaca ele alınmıştır. Bu kapsamda ütopya kavramı, yalnızca olumlu anlamını değil, olumsuz anlamını (distopya) da kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Ardından incelemek üzere seçilen iki eser, cezalandırmanın amacına ilişkin teoriler bakımından değerlendirme imkânı sağlayacak noktalardan hareket ederek değerlendirmeye tâbi tutulmuştur. Son olarak ütopyalarda cezalandırmanın amacına dair hangi teorinin esas alındığı sorusu cevaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ceza, cezalandırmanın amacı, suç önleme, devlet, ütopya

THE PURPOSE OF PUNISHMENT AND AN ASSESSMENT ON UTOPIAS IN THIS CONTEXT

The main goal of this study is to explain the theories which have been put forward about the purpose of punishment and to examine the theories which are used in the Thomas More's Utopia and George Orwell's 1984, with analyzing these two books which are one of the examples of utopias. This issue is important in terms of demonstrating what is the purpose of punishment should be remembered, both during the process of law-making and the implementation of the regulations that foresee crime and punishment. In order to achieve the aim pursued with this work, first of all the legitimacy of punishment and the issue of jurisdiction were briefly discussed. Then the theories about purpose of punishment were tried to explain. After referring the concepts of state and utopia in brief, it has been tried to determine which theory can be based on the purpose of punishment in these two books. Meanwhile, it should be noted here that the concept of utopia is used as a higher concept which includes the negative design of the state, in other word dystopia, in addition to its positive meaning.

Keywords:

Punishment, the purpose of punishment, crime prevention, state, utopia,

PDF

___

Aktaş, Sururi: “Cezalandırmanın Amacı Üzerine”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XIII, Sayı: 1-2, 2009, 1-25.
Altınok Villemin, Derya: “Ceza Kavramı, Nitelikleri, Amacı ve Sınıflandırılması”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 2, 2017, 149-162.
Artuk, M. Emin/Gökcen, Ahmet: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi, 2018.
Ashworth, Andrew/von Hirch, Andrew /Roberts, Julian: Principled Sentencing, Oregon, Hart Publishing, 2009.
Ashworth, Andrew: Sentencing and Criminal Justice, 6. Baskı, Cambridge University Press, 2007.
Avineri, Shlomo: “War and Slavery in More’s Utopia”, International Review of Social History, Cilt: 7, Sayı: 2, 1962, 260-290.
Beccaria, Cesare: Suçlar ve Cezalar Hakkında (Çev.: Sami Selçuk), İmge Kitabevi, 2013.
Bentham, Jeremy: Ahlak ve Yasama İlkeleri, (Çev.: Ömer Saruhanlıoğlu- Uğur Kâşif Boyacı), İstanbul, Litera Yayıncılık, 2017.
Bentham, Jeremy: Punishment and Deterrence, Oxford, 1998.
Bilgiç, Şükrü: Hapsedilme, İyileştirme ve Yeniden Suç İşleme, Ankara, Vadi Yayınları, Ekim 2012.
Braithwaite, John: Crime, Shame and Reintegration, Cambridge University Press, 1989.
Byrd, B. Sharon: “Kant’s Theory of Punishment: Deterrence and its Threat, Retribution in its Execution”, Law and Philosophy, Netherlands, Kluwer Academic Publishers, 1989, 151-200.
Canton, Rob: Why Punish? An Introduction to the Philosophy of Punishment, Palgrave, 2017.
Cavadino, Michael/Dignan, James: The Penal System, 4. Baskı, Sage Publications, 2007.
Centel, Nur: “Cezanın Amacı ve Belirlenmesi”, Turhan Tufan Yüce’ye Armağan, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 2001, 337-372.
Demirbaş, Timur: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Güncellenmiş 14. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2019.
Demirbaş, Timur: İnfaz Hukuku, 6. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2019.
Dilberoğlu, A. Vedat: “Cezalar ve Güvenlik Tedbirlerinin Amacı ve Niteliği”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 65, Sayı: 4, 2016, 1517-1544.
Dönmezer, Sulhi/Erman, Sahir: Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım, Cilt: II, Sekizinci Bası, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1983.
Dönmezer, Sulhi: “Suç Siyaseti”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 52, Sayı: 1-4, 1987, 1-33, s. 7.
Dumlu, Hediye: “Thomas More’un Ütopya’sında Adalet Kavrayışı”, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2014.
Erem, Faruk: Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku, Cilt: II, 12. Baskı, Seçkin Kitabevi, 1985.
Fletcher, George P.: “Basic Concepts of Criminal Law”, New York, Oxford University Press, 1998.
Foucault, Michel: Hapishanenin Doğuşu, (Çev.: Mehmet Ali Kılıçbay), İmge Kitabevi, 2006.
Gözler, Kemal: Devletin Genel Teorisi, Bursa, Ekin Kitabevi, 2018.
Hofer, Paul J./Loeffler, Charles/Blackwell, Kevin/Valentino, Patricia: Fifteen Years of Guidelines Sentencing: An Assessment of How Well the Federal Criminal Justice System is Acheiving the Goals of Sentencing Reform, Kasım 2004.
Honig, Richard: “Ceza Gayeleri Nazariyesinin Tarihine Dair”, (Çev.: M. Yavuz Abadan), İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 2, Sayı: 0, 1936, 413-426.
Hudson, Barbara A.: Understanding Justice, 2. Baskı, Open University Press, 2003.
Işıktaç, Yasemin: “Ceza Adaleti Açısından Hapis Cezası ve Rehabilitasyon İlişkisi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 71, Sayı: 1, 2013, 625-638.
İçel, Kayıhan/Sokullu, Füsun/Özgenç, İzzet/Sözüer, Adem/Mahmutoğlu, Fatih Selami/Ünver, Yener: Yaptırım Teorisi, İstanbul, 2000.
Karakaş Doğan, Fatma: Cezanın Amacı ve Hapis Cezası, İstanbul, Legal Yayıncılık, 2010.
Kıdıl, Fahrettin: “Cezalandırmanın Amacı ve “Umut Hakkı” Bağlamında Koşullu Salıverilme Yasakları”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 138, 2018, 39-78.
Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 12. Bası, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2019.
Kumar, Krishan: Ütopyacılık, (Çev.: Ali Somel), İmge Kitabevi, 2005.
Maden, Mehmet: Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar, Ankara, Adalet Yayınevi, 2012.
More, Thomas: Utopia, Broadview Press, Peterborough, 2010.
More, Thomas: Ütopya (Çev.: Necmiye Uçansoy), İstanbul, Bordo Siyah Yayınları, 2007.
Nozick, Robert: Anarşi, Devlet ve Ütopya, 3. Baskı, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Nisan 2015.
Orwell, George: Bin Dokuz Yüz Seksen Dört, Can Yayınları, Mart 2008.
Önder, Ayhan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Cilt: III, İstanbul, Beta, Eylül 1989.
Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar/Tepe, İlker: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 9. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2018.
Özbek, Veli Özer: İnfaz Hukuku, 11. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2019.
Öztürk, Bahri/Erdem, Mustafa Ruhan: Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 18. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, Eylül 2018.
Sokullu-Akıncı, R. Füsun: Kriminoloji, 13. Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul, Eylül 2018.
Stillman, Peter Gordon: “Justice, Crime, and Punishment in More’s Utopia” Pablo Guerra (Ed.) Utopía: 500 años, Ediciones Universidad Cooperativa de Colombia, 2016.
Şan, Zuhal: “Ütopyalarda Devlet Tasarımı: Platon, More, Campanella”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana, 2010.
Taner, Tahir: Ceza Hukuku Umumî Kısım, Üçüncü Basım, İstanbul, İsmail Akgün Matbaası, 1953.
Tümerkan, Somay: “Klasik, Pozitivist Okullarda ve Toplumsal Savunma Hareketinde Ceza Sorumluluğunun Esası”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 48, Sayı: 1-4, 1983, 51-71.
Ünver, Yener: Ceza Hukukuyla Korunması Amaçlanan Hukuksal Değer, İstanbul, Seçkin Yayıncılık, 2003.
Üzülmez, İlhan: “Ceza Sorumluluğunun Esası ve Cezalandırmanın Amacına Dair Düşünce Hareketleri”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: V, Sayı: 1-4, 2001, 259-294.
Yarsuvat, Duygun: “Ceza ve Yeni İçtimai Müdafaa Doktrini”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 32, Sayı: 1, 1966, 79- 100.
Young, Peter: “The Importance of Utopias in Criminological Thinking”, The British Journal of Criminology, Cilt: 32, Sayı: 4, 1992, 423-437.
Yüce, Turhan Tûfan: Ceza Hukuku Dersleri, Cilt: I, Manisa, Şafak Basım ve Yayınevi, 1982.