AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ ÇERÇEVESİNDE ADİL YARGILANMA HAKKININ UYGULAMA ALANI

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesinin 1. fıkrasında maddenin uygulama alanı, medeni hak ve yükümlülükler (civil rights and obligations) ve cezai alan (criminal charge) olmak üzere iki soyut kavram ile ifade edilmektedir. Bu soyut kavramlar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarıyla somutlaştırılmaktadır. Ancak Mahkeme kararlarında, söz konusu kavramları otonom bir şekilde ele alınmaktadır. Bu bakımdan söz konusu kavramların kapsamının doğru bir şekilde saptanması hem Mahkeme açısından hem de başvuranlar açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmanın ilk bölümünde bir insan hakkı olarak adil yargılanma hakkının önemi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümünde ise adil yargılanma hakkının uygulama alanını oluşturan medeni hak ve yükümlülük kavramı kapsamında görülen hak ve yükümlülükler ile cezai alan kapsamında görülen isnatlar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları esas alınarak incelenmiştir.

SCOPE OF APPLICATION OF THE RIGHT TO FAIR TRAIL WITHIN THE FRAMEWORK OF THE EUROPEAN CONVENTION ON HUMAN RIGHTS

Scope of application of the right to fair trial is civil rights and obligations and criminal charge as an abstraction concepts which is put into words within the framework of the sub-article 1 of article 6 of the European Convention on Human Rights. These abstraction concepts become concrete within decision of European Court of Human Rights. However these relevant concepts are approached as an autonomous concepts in the Court’s decision. In this regard to determine these concepts’ exact scope have a great importance in the application for both the ones who apply the European Court of Human Rights and the European Court of Human Rights which adjudicates the applications done. In this study, first, there is an examination of importance in the right to fair trial as an human rights. At the second part of study, based on jurisprudence of the European Court of Human Rights, what is civil rights and obligations and criminal charge that constitute the scope of application of the right to fair trial are examined.

PDF

___

Akıllıoğlu, Tekin: İnsan Hakları, Ankara Üniversitesi SBF İnsan Hakları Merkezi Yayınları, Ankara, 1995.
Akıllıoğlu, Tekin: İnsan Hakları: Kavram - Kaynaklar ve Koruma Sistemleri, A.Ü. S.B.F. İnsan Hakları Merkezi Yayınları, Ankara 1995.
Aksoy, Emine Eylem: Ceza Yargılamasında Makul Süre, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2001.
Altıparmak, Kerem: “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Makul Sürede Yargılama Hakkı”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt: 53, Sayı: 1, Ankara, 1998, ss. 1-35.
Altıparmak, Kerem: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Makul Sürede Yargılama Hakkı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 1998.
Altıparmak, Kerem: “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. Maddesi’nin Uygulama Alanı”.
Ayatar Kızılyar, Sema: “Ceza Yaptırımı İle İdari Yaptırım Ayrımı”, Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi, Cilt 8, Özel Sayı, 2013, ss. 1637-1667.
Başaran, Başar: Adil Yargılanma Hakkı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007.
Bayraktar, Köksal: “Ceza Hukukunda Suç Olmaktan Çıkarma Akımı”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 50, Sayı 1-4, 1984, ss. 197- 212.
Clayton, Richard/Tomlinson, Hugh: Fair Trial Rights, Oxford University Press, Oxford, 2010.
Doğru, Osman: İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatları, Cilt: 1, T.C. Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2003.
Donay, Sühey: İnsan Hakları Açısından Sanığın Hakları ve Türk Hukuku, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1982.
Dönmezer, Sulhi/Erman, Sahir: Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım, Cilt I, İstanbul, 1997.
Gemalmaz, Mehmet Semih: Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, Legal Yayıncılık, İstanbul 2005.
Gölcüklü, Feyyaz: “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Adil Yargılama”, AÜSBFD, C. 29, 1994.
Gözübüyük, A. Şeref/Gölcüklü, Feyyaz: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi, Turhan Kitabevi, Ankara, 2013.
Gürsel Kutlu, Meltem: “Sermaye Piyasası Kurulu’nun Denetimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Prof. Dr. İrfan Baştuğ Anısına Armağan, Cilt: 7, İzmir, 2005.
Güzel, Cemal: “İnsan Hakları Düşüncesinin Gelişimi”, İnsan Hakları (Konferans, Panel ve Sempozyumlar), Ankara Barosu İnsan Hakları Merkezi Yayınları, Ankara 2006.
İçel, Kayıhan/Sokullu-Akıncı, Füsun/Özgenç, İzzet/Sözüer, Adem/ Mahmutoğlu, S. Fatih/Ünver, Yener: Yaptırım Teorisi, Seçkin Yayıncılık, İstanbul 2000.
İnceoğlu, Sibel: İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı, Beta Yayıncılık, Ankara, 2002.
İnceoğlu, Sibel: İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı Kamu ve Özel Hukuk Alanlarında Ortak Yargısal Hak ve İlkeler, Beta Basım, İstanbul 2005.
Kaboğlu, İbrahim Ö.: Dayanışma Hakları, TODAİE Yayını, Ankara, 1996.
Kaboğlu, Ö. İbrahim: “Yargıç ve Demokrasi Egemenlik” Yargıtay’da Düzenlenen İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Adli Yargı Sempozyumu, 26-27 Eylül 2003, Ankara.
Kapani, Münci: Kamu Hürriyetleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, Ankara, 1976.
Kaşıkara, N. Serhat: “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. Maddesi Çerçevesinde Medenî Hak ve Yükümlülük Kavramı”, TAAD, C.2, S.4, Ankara, 2011, ss. 233-290.
Mahmutoğlu, Fatih Selami: “Suç - Kabahat Ayırımı - İdari Ceza Hukukunun Temelleri”, İstanbul Kültür Üniversitesi Uluslararası İdari Ceza Hukuku Sempozyumu, İstanbul, 2009.
Mole, Nuala/Harby Catharina: Adil Yargılanma Hakkı - Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. Maddesi’nin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz, Avrupa Konseyi - İnsan Hakları Kitapçıkları, No.3, Almanya 2001.
Oğurlu, Yücel: İdari Yaptırımlar Karşısında Yargısal Koruma, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2000.
Oğuz, Hüseyin: İdari Yargı Yönünden Adil Yargılanma Hakkı Esasları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya 2006.
Özay, İl Han: İdari Yaptırımlar, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1985.
Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar/Tepe, İlker: Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
Özcan, Mehmet Tevfik: Modern Toplum ve Hukuk Devleti, Tekin Yayıncılık, İstanbul, 2014; Gözler, Kemal: Devletin Genel Teorisi, Ekin Yayıncılık, Bursa, 2017.
Özdek, Yasemin: AİHS Sistemi - AİHM Kararlarında Türkiye, TODAİE Yayınları, Ankara, 2004.
Öztürk, Bahri/Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Sırma, Özge/Saygılar Kırıt, Yasemin F./Özaydın, Özdem/Alan Akcan, Esra/Erden Tütüncü, Efser: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku Ders Kitabı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017.
Tanör, Bülent: Anayasa Hukukunda Sosyal Haklar, May Yayınları, İstanbul, 1978.
Tezcan, Durmuş/Erdem, M. Ruhan/Sancakdar, Oğuz: Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, Seçkin, Ankara 2002.
Turan, Hüseyin: “Adil Yargılanma Hakkının İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’ndeki Yeri ve Önemi”, TBB Dergisi, Sayı 84, 2009, ss. 213- 230.
Uygun, Oktay: “İnsan Hakları Kuramı”, İnsan Hakları Derlemeleri, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2000.
Barthold Kararı/Almanya, 25.03.1985.
Benthem Kararı/Hollanda, 23.10.1985.
Bodén/İsveç Kararı, 27.10.1987.
Delcourt Kararı/Belçika, 17.01.1970.
De Santa Kararı/İtalya, 02.09.1997.
Deumeland Kararı/Almanya, 29.05.1986.
Erickson Kararı/İsveç, 22.06.1989.
Fayed Kararı/Birleşik Krallık, 21.09.1994.
Feldbrugge Kararı/Hollanda, 29.05.1986.
Ferrazzini Kararı/İtalya, 12.07.2001.
Frylender Kararı/Fransa, 27.06.2000.
Gallo Kararı/İtalya, 02.09.1997.
Glasenapp ve Kosiek Kararı/Almanya, 28.08.1996.
Golder Kararı/Birleşik Krallık, 21.02.1975.
Guzardi Kararı/İtalya, 06.11.1980.
H Kararı/Belçika, 30.11.198.
Hammer Kararı/Fransa, 07.08.1996.
Jordebro Kararı/İsveç, 06.03.1987.
König Kararı/Almanya, 28.06.1978.
Lombourdiere Kararı/Fransa, 04.07.2000.
Neumeister Kararı/Almanya, 27.06.1968.
Neves e Silva Kararı/Portekiz,27.04.1989.
Oerlamans Kararı/Hollanda, 27.11.1991.
Olsson Kararı/İsveç, 27.03.1998.
Öztürk Kararı/Türkiye, 28.09.1999.
Pellegrin Kararı/Fransa, 08.12.1999.
Rasmussen Kararı/Danimarka, 28.11.1984.
Ringeisen Kararı/Almanya, 16.07.1971.
Salabiaku Kararı/Fransa, 7.10.1988
Sporrong ve Lönnroth Kararı/İsveç, 23.09.1982.
Spurio Kararı/İtalya, 02.09.1997.
Tre Traktörer Kararı/İsveç, 07.07.1989.
X Kararı/Fransa, 30.03.1992.
Anayasa Mahkemesi, Başvuru Numarası: 2012/1198, Karar Tarihi: 07.11.2013.
Anayasa Mahkemesi, Başvuru Numarası: 2013/8475, Karar Tarihi: 21.05.2015.
http://inhak.adalet.gov.tr/istatistik/2017/25.pdf erişim tarihi: 31.07.2018.
http://www.constitution.org/eng/petright.htm, erişim tarihi: 03.08.2018.
http://www.libertystory.net/LSDOCHABEASCORPUSACT.htm, erişim tarihi: 03.08.2018.
http://www.gunstonhall.org/documents/vdr.html: erişim tarihi:03.08.2018.