Hekim ve Hemşirelerin Bazı Özelliklerinin Saygın Ölüm İlkelerine İlişkin Tutumlar Üzerine Etkisi

Giriş: Saygın ölüm, temel bir insan hakkıdır. Semptomların, invazif işlemlerin azaltılması, özgürlüğü ve otonomiyi koruma, güvenli bir ortamda huzurlu ve saygın bir bakım alma özelliklerini taşır.Amaç: Yaşamının son günlerinde olan bireylere bakım veren hekim ve hemşirelerin bazı özelliklerinin saygın ölüm ile ilgili tutumları üzerine etkisini incelemektir.Yöntem: Bir üniversite hastanesinde çalışan 590 kişiye (355 hemşire, 235 hekim) Eylül-Kasım 2015 tarihleri arasında yapılan tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. Veriler; Tanımlayıcı ve Mesleki Özellikler Veri Formu, Saygın Ölüm İlkelerine İlişkin Tutumları Değerlendirme Ölçeği, Thorson Powell Ölüm Kaygısı Ölçeği ile toplanmıştır.Verilerin değerlendirmesinde değişkenlerin tanımlayıcı istatistikleri yapılmış, veriler Mann-Whitney U Testi, Kruskal-Wallis H Testi ile ve Regresyon Analizi ile değerlendirilmiştir.Bulgular: Hekimlerin saygın ölüm ilkelerini benimseme düzeyleri hemşirelerden yüksek bulunmuştur. Dahili Tıp Bilimleri’nde çalışan hekimlerin ilkeleri benimseme düzeyi Cerrahi Tıp Bilimleri’nde çalışan hekimlerden yüksek; palyatif bakım konusunda eğitim alan hemşirelerin ilkeleri benimseme düzeyleri de eğitim almamış olanlardan yüksek bulunmuştur. Meslek, yaş, mesleki deneyim ve palyatif bakım eğitim alma değişkenleri saygın ölüm ilkelerine ilişkin tutumlar ile ilişkili bulunmuştur.Sonuç: Hemşirelik eğitiminde yaşam sonu bakımın teorik ve uygulamalı derslere yansıtılması; sağlık bakımı sunan kurum ve kuruluşlarda saygın ölüm ilkelerinin benimsenerek, bakım protokollerinin geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Saygın Ölüm, Saygın Ölüm İlkeleri, Palyatif Bakım, Hekim, Hemşire.

The Effects of Certain Characteristics of Physicians and Nurses on Attitudes Related to Principles about Dying with Dignity

Background: Dying with dignity is a basic human right. It signifies the following characteristics: minimal symptom distress and limited invasive treatment, maintaining autonomy and independence, and receiving dignified care in a calm and safe environment. Objectives: The aim of this study is to examine the effects of certain characteristics of the physicians and nurses who provide care for people who are dying on their attitudes related to dying with dignity and peace. Methods: This definitive research was conducted on 590 health professionals (355 nurses, 235 physicians) employed in a university hospital from September 2015 to November 2015. The research data were collected using Sociodemographic and Work- Related Characteristics Questionnaires, Assessment Scale of Attitudes towards Principles about Dying with Dignity and the Thorson Powell Scale of Death Anxiety. Definitive statistics of variable were performed in data assessment and the data were assessed using Mann-Whitney U Test, Kruskal-Wallis H Test and Regression Analysis. Results: The level of adaptation of principles about dying with dignity by the physicians were found to be higher than that of nurses and physicians and nurses agreed with the principles related to intimacy, pain and symptom control, moral support, ability to receive care outside the hospital, determining the individuals who will be with the patient at the last moment. The level of adaptation of principles by the nurses provided training on palliative care were found to be higher than that of the nurses who are not provided training. The variables of professions, ages, professional experiences and training on palliative care of the physicians and nurses were found to be correlated with their attitudes towards principles about dying with dignity. Conclusion: It is recommended that principles about dying with dignity be adopted in institutions offering healthcare

Keywords:

Dying with Dignity, Principles about Dying with Dignity, Palliative Care, Physician, Nurse,

___

Baillie, L. (2009). Patient dignity in an acute hospital setting: a case study. International Journal of Nursing Studies, 46(1), 23-37.
Beckstrand, R. L., Callister, L. C., & Kirchhoff, K. T. (2006). Providing a “good death”: critical care nurses’ suggestions for improving end- of-life care. American Journal of Critical Care, 15(1), 38-45.
Benner, P., Kerchner, S., Corless, I. B., & Davies, B. (2003). Attending death as a human passage: core nursing principles for end-of-life care. American Journal of Critical Care, 12(6), 558-561. v
Bilge, A., Embel, N., & Kaya, F. G. (2013). Sağlık profesyoneli olacak öğrencilerin ölüme karşı tutumları, ölüm kaygıları arasındaki ilişki ve bunları etkileyen değişkenler. Journal of Psychiatric Nursing, 4(3), 119-124.
Coenen, A., Doorenbos, A. Z., & Wilson, S. A. (2007). Nursing interventions to promote dignified dying in four countries. In Oncology Nursing Forum, 34(6), 1151-1156.
Çevik, B. (2010). Hemşirelerin ölüme ve ölmekte olan bireye bakım vermeye ilişkin tutumları ve deneyimleri, Hemşirelik Programı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara. 31-58.
Duyan, V. (2014). Saygın Ölüm İlkelerine İlişkin Tutumları Değerlendirme Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Journal of Family Medicine And Primary Care, 8(1), 25-31.
Guo, Q., & Jacelon, C. S. (2014). An integrative review of dignity in end-of-life care. Palliative Medicine, 28(7), 931-940.
Huijer, H. A. S., Dimassi, H., & Abboud, S. (2009). Perspectives on palliative care in Lebanon: Knowledge, attitudes, and practices of medical and nursing specialties. Palliative and Supportive Care, 7(03), 339-347.
Işıkhan V. (2008). Terminal dönemdeki kanser hastalarının ölüm yeri tercihleri. Türk Onkoloji Dergisi, 23(1), 34-44.
İnci, F., & Öz, F. (2012). Palyatif bakım ve ölüm kaygısı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(2). 180-181.
Karahisar, F. (2006). Ölümcül hasta, hemşire ve hekimlerin ölüm ve ötanaziye ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Hemşirelik Programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Erzurum, Türkiye. 22-27.
Ko, E., Kwak, J. & Nelson-Becker, H (2015). What constitutes a good and bad death?: perspectives of homeless older adults. Death Studies, (7), s: 422.
Koç, Z. & Sağlam, Z. (2008). Hemşirelik öğrencilerinin yaşam sonu bakım ve ölüm durumuna ilişkin duygu ve düşüncelerinin belirlenmesi. C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1). 3-5.
McCallum, A., & McConigley, R. (2013). Nurses’ perceptions of caring for dying patients in an open critical care unit: A descriptive exploratory study. International Journal of Palliative Nursing, 19(1), 25-30.
Pierson, C., Curtis, J., & Patrick, D. (2002). A good death: a qualitative study of patients with advanced AIDS. AIDS Care, 14(5), 587-598.
Rooda, L. A., Clements, R. & Jordan, M. L. (1999). Nurses' attitudes toward death and caring for dying patients. In Oncology Nursing Forum, 26(10), 1683-1687.
Sandman, L. (2002). What's the use of human dignity within palliative care? Nursing Philosophy, 3(2), s: 177-181.
Scherer, Y., Jezewski, M. A., Graves, B., Wu, Y. W. B. & Bu, X. (2006). Advance directives and end-of-life decision making survey of critical care nurses’ knowledge, attitude, and experience. Critical Care Nurse, 26(4), 30-40.
Smith, R. (2000). A good death. British Medical Journal, 320(7228), 129-130.
Sullivan, A. M., Lakoma, M. D., & Block, S. D. (2003). The status of medical education in end of life care. Journal of General Internal Medicine, 18(9), 685-695.
Taka, F. (2010). Hemşirelerde ölüm kaygısının belirlenmesi. Hemşirelik Programı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. 55-60.
Teke, A. K., Cengiz, E., & Demir, C. (2010). Hekimlerin empatik özelliklerinin ölçümü ve bu ölçümlerin demografik değişkenlere göre değişimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 512-513.
Thomas, C., Morris, S. M. & Clark, D. (2004). Place of death: Preferences among cancer patients and their carers. Social Science & Medicine, 58(12), 2431-2444.
Turgay, G. (2010). Sağlık personelinin palyatif bakıma ilişkin görüşleri. Hemşirelik Programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara, Türkiye. 41-46
Uslu, F. (2013). Ankara il merkezinde jinekolojik onkoloji ünitelerinde çalışan ebe ve hemşirelerin palyatif bakım uygulamalarının belirlenmesi. Hemşirelik Programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara, Türkiye. 106-107.
Yıldız, M., & Karaca, F. (2001). Thorson-Powell Ölüm Kaygısı Ölçeği’nin Türkçe çevirisinin normal populasyonda geçerlik ve güvenirlik çalışması. Tabula-Rasa, 1(1), 43-55.