Damla ŞAHİN BÜYÜK, AYNUR ÇETİNKAYA, DİLEK ÖZMEN, Ali TAYHAN, FATMA UYAR

11-12 Yaş Grubu Çocukların Ağız ve Diş Sağlığı Konusundaki Bilgi ve Davranışlarının Değerlendirilmesi

Giriş: Çocukluk çağı, ağız ve diş sağlığı sorunlarının erken dönemde tespit edilmesi ve koruyucu ağız ve diş sağlığı davranışları geliştirmek açısından önemlidir. Amaç: Bu çalışmada 11-12 yaş grubu çocukların ağız ve diş sağlığına ilişkin bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi amaçlandı. Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu araştırmanın evrenini Manisa il merkezindeki devlet okullarında okuyan toplam15133 öğrenci, örneklemini ise bu okullardan kura ile seçilen 4 okulda okuyan 744 öğrenci oluşturdu. Veriler, araştırmacılar tarafından oluşturulan ağız ve diş sağlığı değerlendirme formu kullanılarak 01 Mart- 30 Mayıs 2015 tarihleri arasında toplandı. Bulgular: Katılımcıların %50.4'ü erkek, %62.6'sının gelir durumu orta düzey olarak saptandı. Çocukların yaş ortalaması 11.58 ± 0.49, ağız diş sağlığı bilgi puanı ortalaması puanı 4.04 ± 1.57, çürük sayısı ortalaması 1.50 ± 1.48’dir. Çocukların ağız ve diş sağlığı bilgi düzeyi ve çürük sayısının ebeveynlerinin eğitimi, ekonomik durum, yaşanılan yer gibi sosyo-demografik özelliklerden ve hem ebeveyn hem de çocukların ağız diş sağlığına ilişkin davranış ve uygulamalarından etkilendiği belirlendi. Sonuç: Bu çalışmanın sonunda, çocukların ağız ve diş sağlığına ilişkin bilgi, davranış ve uygulamalarının literatürdeki diğer çalışma sonuçları ile benzerlik gösterdiği saptandı. Çocukların hem çürük diş sayıları hem de ağız ve diş sağlığı bilgi puanlarının gelir durumu, ebeveynlerin eğitim durumu ve ebeveynlerinin ağız diş sağlığına ilişkin uygulamaları gibi değişkenlerden etkilendiği bulundu. Çocukluk döneminde verilecek olan etkili bir ağız diş sağlığı eğitiminin bireylerde olumlu sağlık davranışı geliştirmeye katkı sağlayacağı düşünüldü.

Anahtar Kelimeler:

Ağız ve Diş Sağlığı, Bilgi ve Davranış, Çocuk

Assessment of 11-12 Age Group Children's Oral and Dental Health Related Knowledge and Behavior

Background: Childhood is important in terms of early detection of oral and dental health problems and develop preventive oral and dental health behaviors. Objectives: It was aimed to evaluate 11-12 age group children's knowledge and behavior related to oral and dental health in this study. Methods: The universe of this descriptive study was consisted of 15133 student who are studying in state school in Manisa province center and the sample consisted of 744 students from four schools which was selected by lot. The data were collected between 01 March and 30 May 2015 using the oral and dental health assessment form prepared by the researchers. Results: It was established that 50.4% of participants were male, 62.6% of them were middle income group. The mean age of children was 11.58 ± 0.49, the mean score of oral health information was 4.04 ± 1.57, the mean number of caries were 1.50 ± 1.48. It was detected that children's oral health knowledge and caries number is influenced from socio-demographic characteristics such as education level of parents, economic conditions, living place and both parents and childrens attitudes and practices related to oral and dental health. Conclusion: At the end of this study, it was determined that the knowledge, behaviors and applications of children related to oral and dental health were similar to other study results in the literature. It was determined that both children's tooth decay numbers and oral and dental health information scores are influenced by variables such as income status, parents' educational status, and parents' oral and dental health practices. It is thought that an effective oral and dental health education which will be given in childhood will contribute to improve positive health behavior in individuals.

Keywords:

Oral and Dental Health, Child, Knowledge and Behavior,

___

Ahmed, N.A., Astran, A.N., Skaug, N., Peterson, P.E. (2007). Dental caries prevalence and risk factors among 12-year old school children from Baghdad, Iraq: a post-war survey. International Dental Journal, 57(1), 36-44.
Amschler D. H. A. (2003). Hidden epidemic: Dental disparities among children. Journal of School Health, 73(1), 38–40.
Armfield, J. (2007). Socioeconomic inequalities in child oral health: a comparison of discrete and composite area-based measures. Journal of Public Health Dentistry, 67(2), 119-25. Erişim: 06.07.2016. http://dx.doi.org/10.1111/j.1752-7325.2007.00026.x
Ayrancı, Ü. (2005). Bir grup ilkokul öğrencisinde diş çürüğü saptama araştırması. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 14(3).
Bhardwaj, V.K., Sharma, K.R., Luthra, R.P., Jhingta, P., Sharma, D., Justa, A. (2013). Impact of school-based oral health education program on oral health of 12 and 15 years old school children. Journal of Education and Health Promotion, 33(2).
Boran, Z. (2009). 11-12 yaş çocuklarda ağız ve diş sağlığı eğitiminin etkinliğinin değerlendirilmesi. Diş hekimliği Programı Yayınlanmamış Bitirme Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir, Türkiye.
Branden, V.D.S., Broucke V.D.S, Leroy R., Declerck, D., Hoppenbrouwers, K. (2013). Oral health and oral health-related behaviour in preschool children: evidence for a social gradient. European Journal of pediatrics, 172(2), 231-7.
Chu, C.H., Ho, P.L., Lo, E.C. (2012). Oral health status and behaviours of preschool children in Hong Kong. Bio Med Central Public Health, 12(767).
Çelik, E.U., Çelik, B., Önal, S., Örmeci, A., Ulutaş, H. (2010). Isparta ilindeki 11-12 yaşındaki çocukların diş çürüğü ve florozis prevelansının değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 20(3), 170-175.
Doğan, B.G. (2007). Temel ağız diş sağlığı göstergeleri. Toplum Hekimliği Bülteni, 26(2).
Gökalp, S., Doğan, G.B, Tekçiçek, M., Berberoğlu, A., Ünlüer, Ş. (2007). Beş, on iki ve on beş yaş çocukların ağız diş sağlığı profili, Türkiye-2004. Hacettepe Dişhekimliği Fakültesi Dergisi, 31(4): 3-10.
Güler, Ç., Eltas, A., Güneş, D., Görgen, V. A., Ersöz, M. (2012). Malatya ilindeki 7-14 yaş arası çocukların ağız-diş sağlığının değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2, 19-24.
Haque, S.E., Rahman, M., Itsuko, K., Mutahara, M., Kayako, S., Tsutsumi., et al. (2016). Effect of a school-based oral health education in preventing untreated dental caries and increasing knowledge, attitude, and practices among adolescents in Bangladesh. Bio Med Central Oral Health, 44(16).
Hassoy, H., Ergin, I., Meseri, R., Mermer, G., Erdem, H. (2013). İzmir ili Kemalpaşa ilçesi ilköğretim öğrencilerinde ağız-diş sağlığı durumu ve ilişkili sosyoekonomik etmenler. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Dergisi, 3(2):97-104.
Hosseinpoor, A.R., Itani, L., Petersen, P.E. (2012). Socio-economic inequality in oral healthcare coverage: Results from the World Health Survey. Journal of Dental Research, 91(3), 275-81. Erişim: 06.07.2016. http://dx.doi.org/10.1177/0022034511432341
Jackson, S. L., Vann, W. F., Kotch, J. B., Pahel, B. T., Lee, J. Y. (2011). Impact of poor oral health on children's school attendance and performance. American Journal of Public Health, 101(10), 1900-1906.
Kocaoğlu, D., Ceylan, B., Sarı, E. (2014). Düşük sosyoekonomik durumdaki öğrenciler arasında ağız-diş sağlığı sorunları ve risk faktörleri. TAF Preventive Medicine Bulletin, 13(6), 479-486.
Lourenco, C.B., Saintrain, M.V., Vieira, A.P. (2013). Child, neglect and oral health. Bio Med Central Pediatrics, 13(188).
Namal, N., Can, G., Fidan, G.E. (2003). İstanbul’da bir ilköğretim okulunda diş çürüğü sıklığının araştırılması. Diş hekimliği Dergisi, 10(49), 50-55.
Namal, N., Vehid, H.E., Vehid, S., Can, G. (2009). Altı-on iki yaş grubu çocukların diş sağlığını etkileyen anneye ait faktörlerin araştırılması. Çocuk Dergisi, 9(3):123-126.
Özdemir, A. (2008). Yönetim biliminde ileri araştırma yöntemleri ve uygulamalar (1. Baskı sy. 97-116). İstanbul: Beta Yayınları.
Pekcan, H. (2015). Okul sağlığı. İçinde Halk Sağlığı Temel Bilgiler 1 (3.Baskı, sy. 440-471). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Saied-Moallemi, Z., Virtanen, J., Tehranchi, A., Murtomaa, H. (2006). Disparities in oral health of children in Tehran, Iran. Official Journal of The European Academy of Paediatric Dentistry, 7(4), 262–4.
Tekçiçek, M. (2014). Okul sağlığı programlarında ağız diş sağlığının önemi ve kapsamı. Halk Sağlığı Günleri III. Ulusal Okul Sağlığı Sempozyumu (Kongre kitabı). Ankara. 8-9 Eylül, 6-13
Tutunoğlu, Ö., Bodur, H., Akal N. (1999).Aile eğitim düzeyinin okul öncesi çocuklardaki ağız ve diş sağlığı uygulamaları üzerine etkisinin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi. 16(2):27-32.
Türk Diş Hekimleri Birliği. (2015a). Erişim:15.08.2016. http://www.tdb.org.tr/tdb/v2/basin_icerik.php?yer_id=5&id=64
Türk Diş Hekimleri Birliği. (2015b). Erişim: 17.08.2016. http://www.tdb.org.tr/tdb/v2/istatistik.php?yer_id=7
Türkiye İstatistik Kurumu (2015, Nisan). İstatistiklerle Çocuk, 2014. Erişim: 20.07.2016 http://www.tuik.gov.tr/Kitap.do?metod=KitapDetay&KT_ID=11&KITAP_ID=269
Vishwanathaiah, S. (2016). Knowledge, attitudes, and oral health practices of school children in davangere. International Journal of Clinical Pediatric Dentistry, 9(2), 172-176.
World Health Organization (2013). Oral health surveys basic methods 5th edition. Erişim:17.06.2016. http://www.icd.org/content/publications/WHO-Oral-Health-Surveys-Basic-Methods-5th-Edition-2013.pdf