Umut TAŞDELEN, RAMAZAN AKSOY, AHMET FERDA ÇAKMAK

GEMİADAMLARININ İŞ-AİLE VE AİLE-İŞ ÇATIŞMASINA İLİŞKİN BİR SAHA ÇALIŞMASI

İş ve aile alanları arasındaki çatışma, çalışan bireyin üstlendiği çeşitli rollerin gerekleri arasındaki çatışmanın bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, gemi adamlarının iş aile ve aile iş çatışmalarının saptanması amaçlanmaktadır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmıştır. Anket formunda iş-aile yaşam çatışması ölçeği kullanılmıştır. Araştırma örneklemi 259 gemi adamından oluşmaktadır. Bu çalışma sonuçlarına göre katılımcıların iş sorumlulukları nedeniyle çoğunlukla aileleriyle ilgili planlarını değiştirdikleri ve katılımcıların aile yaşamlarının iş yaşamları üzerinde fazla etkili olmadığı tespit edilmiştir. Yaşa bağlı olarak iş-aile ve aile-iş çatışması arasında, medeni duruma bağlı olarak iş-aile ve aile-iş çatışması arasında, eğitim durumuna bağlı olarak iş-aile ve aile-iş çatışması arasında, çalışma durumuna bağlı olarak iş-aile ve aile-iş çatışması arasında, gemi sınıfına bağlı olarak iş-aile ve aile-iş çatışması arasında anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Göreve bağlı olarak iş-aile ve aile-iş çatışması arasında, cinsiyete bağlı olarak iş-aile ve aile-iş çatışması arasında, üniversite okumaya bağlı olarak iş-aile ve aile-iş çatışması arasında anlamlı ilişki olmadığı tespit edilmiştir. Aynı şirkette çalışma durumu ve çatışma ölçeği ilişkisi incelendiğinde aynı şirkette çalışma durumuna bağlı olarak iş-aile çatışması arasında anlamlı ilişki tespit edilememişken, aile-iş çatışması arasında anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Gemi adamları, iş, aile, çatışma, uzak yol vardiya zabiti

A FIELD STUDY ON FAMILY-WORK AND WORK FAMILY CONFLICTS OF SEAFARERS

Conflict between work and family domains is a result of conflicts between the role requirements of various roles employees assume. The aim of this study is to determine the work-family and work conflicts of seafarers. A questionnaire containing work-family conflict scale was used for data collection. The research sample is composed of 259 seafarers. According to the findings, work responsibilities of respondents cause frequent changes in their plans regarding family activities while family life has little effect on their working lives. The findings reveal that age, marital status, level of education, experience and ship class is significantly correlated with work-family and family-work conflicts. Gender, task and university diploma, however, is not significantly correlated with work-family and family-work conflicts. When tenure in the same company and conflict scale results are examined, no significant relationship between tenure and work-family conflict could be found while a significant relationship was found for family-work conflict.

Keywords:

Seafarers, work, family, conflict, oceangoing watchkeeper officer,

PDF

___

Ağartan, E. T. (2006). Gemi adamlarının çalışma yaşamı ve çalışma ilişkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Arslan, Ö. ve Er, İ. D. (2007). Effects of fatigue on navigation officers and SWOT analysis for reducing fatigue related human errors on board. In: Proceedings of International Symposium on Marine Navigation and Safety of Sea Transportation. p. 623-631, Gdynia,Poland.
Balaban, J. (2000). Temel eğitimde öğretmenlerin stres kaynakları ve başa çıkma teknikleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 188-195.
Bilge, F., Akman, Y. ve Kalecioğlu, H. (2007). Öğretim elemanlarının iş doyumlarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 32-41.
Carlson, D. S. ve Kacmar, K. M. (2000). Work-family conflict in the organization: Do life role values make a difference?. Journal of Management, 26 (5), 1031-1054.
Ceyhun, Gökçe Çiçek (2014). Güvenlik iklimi ve iş-aile çatışmasının yorgunluğa etkileri: Türk kılavuz kaptanlar üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(2), 91-105.
Cömert, A. (2008). Türkiye’de gemi adamı piyasası: Arz ve istihdam üzerine bir model önerisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü, İstanbul.
Cüceloğlu, D. (1999). İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Duxbury, L., Higgins, C. ve Lee, C. (1994). Work-family conflict: A comparison by gender, family type and perceived control. Journal of Family Issues, 15 (3), 449-466.
Forsyth, C.J. ve Gramling, R. (1990). Adaptive familial strategies among merchant seamen. Lifestyles: Family and Economic Issues, 11(2),183-198.
Gönülalçak M. M. (2016). Türkiye’de denizcilik eğitimi. Deniz Ticareti (IMEAK Deniz Ticaret Odası Dergisi), Nisan, 3
Greenhaus, J. H., Parasuraman, S., Granrose, C. S., Rabinowitz S. ve Beutell, N. J. (1989). Sources of work-family conflict among two career couples. Journal of Vocational Behavior, 34(2), 133-153.
Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L., ve Black, W. C. (1998). Multivariate Data Analysis. New Jersey: Prentice Hall Inc.
Hanhan, U. ve Arslan, T. (2007). İzmir’de konuşlanmış denizcilik hareketlerinin gemi adamlarına yönelik insan kaynakları politikalarının analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (3), 1-18.
Hennessy, K. (2005). Work-family conflict self-efficacy: A scale validation study, Masters of Arts, University of Maryland.
Jackson, S. E., Zedeck, S. ve Summers, E. (1985). Family life disruptions: Effects of job-induced structural and emotional interference. Academy of Management Journal, 28(3), 574-586.
Kaya, O. (2003). İş-aile çatışmasının iş tatmini, örgütsel bağlılık ve ayrılma eğilimine etkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Kurt, Ö. (2010). Gemide çalışma koşullarının gemi adamları üzerindeki olumsuz etkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kurtuluş, K. (1998). Pazarlama Araştırmaları. İstanbul: Avcıol Basım-Yayın.
Lazarus, R. S. (1991). Psychological stress in the workplace. Journal of Social Behavior and Personality, 1(6), 1-13.
Meyer, John P. ve Allen, N. J. (1997). Commitment in the Workplace: Theory, Research and Application. California: Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Netemeyer, R.G., Boles, J. S. ve Mcmurrian, R. (1996). Development and validation of work-family conflict and family-work conflict scales. Journal of Applied Psychology, 81(4), 400-410.
Özen, S. ve Uzun, T. (2005). İşyerinde çalışanın yaşadığı çatışmanın azaltılmasında örgütün ve ailenin rolü: Polis memurlarına yönelik bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(3), 128-147.
Pleck, H. J. (1977). The work-family role system. Social Problems, 24 (4), 417-427.
Rydstedt L.W. & Lundh M. (2010). An Ocean of Stress? The relationship between psychosocial workload and mental strain among engine officers in the Swedish merchant fleet. Int Marit Health, 61(3), s.168–175.
Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (1998). Örgütsel Psikoloji. Bursa: Alfa Kitapevi.
Thomas, M. (2010). Lost at Sea and Lost at Home: The Predicament of Seafaring Families. SIRC: Cardiff University.
Yur, T. ve Nas, S. (2012). A qualitative study on the life struggles of the wifes of the seafarers. Journal of Maritime Research, 9(2), 7-12.