İYİ YÖNETİM İLKELERİ KAPSAMINDA TÜRKİYE OMBUDSMANLIK KARARLARININ İÇERİK ANALİZİ

Ombudsmanlık, idareler üzerinde denetleme yapan, tavsiyelerde bulunan bir kurum olmanın ötesinde idarelerin işlemlerinde iyi yönetim ilkeleri ve katılımcı demokrasinin hakim olmasına katkı sağlayan, yargı yükünü azaltan, tarafsız, bağımsız bir kurumdur. Bireylerin idarelerin mağduriyet doğuran eylem ve işlemlerine karşı başvurduğu Ombudsmanlık, verdiği kararlarla bireysel mağduriyetin giderilmesi yanında idarelerin eylem ve işlemlerine de rehberlik etmektedir. Ombudsmanlık kararlarının iyi yönetim ilkeleri kapsamında nitel ve nicel analiz yöntemleriyle analizini yapan çalışmaya literatürde rastlanmamıştır. Bu nedenle Türkiye’de kamu personeli rejimi kapsamındaki 2016-2022 yılları arası 724 Ombudsmanlık kararı iyi yönetim ilkeleri bakımından nitel analiz yöntemi olan içerik analizine tabii tutulmuştur. Ombudsmanlık başvurularının %47’si Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Üniversite Rektörlükleri eylem ve işlemlerine yöneliktir. Başvuru konusuna göre müracaatların %67’si atama, görevlendirme ve kadro talepleri ile mali hakların ödenmesine ilişkindir. İncelenen 724 kararda iyi yönetim ilkelerine uyumsuzluk sayısı 922'dir ve %43,6’sı Sağlık Bakanlığı, Üniversite Rektörlükleri ile Milli Eğitim Bakanlığı idarelerine aittir. İdarelerin iyi yönetim ilkelerine uyumunun farklı olup olmadığını tespit etmek için nicel analiz yöntemlerinden pearson χ² (ki-kare) testi uygulanmıştır. İdarelerin, ‘karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi, kanunlara uygunluk, nezaket, şeffaflık, haklı beklentiye uygunluk, kazanılmış hakların korunması, bilgi edinme hakkı’ iyi yönetim ilkelerine uyum düzeylerinde anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Ombudsmanlık raporlarında iyi yönetim ilkelerinin tümüyle ele alındığı, ayrıntılı incelendiği söylenemez. Ombudsmanlık kararlarında ‘Hukuka, hakkaniyete ve insan haklarına uygunluk yönünden değerlendirme’ bölümünde tespit edilen uyumsuzlukların ‘İyi yönetim ilkeleri yönünden değerlendirme’ bölümünde de iyi yönetim ilkeleri açısından ele alınmasında yarar görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İyi yönetim ilkeleri, Ombudsmanlık kararları, Kamu Denetçiliği Kurumu, İçerik analizi

CONTENT ANALYSIS OF TÜRKİYE OMBUDSMAN DECISIONS WITHIN THE SCOPE OF GOOD GOVERNANCE PRINCIPLES

The Ombudsman is an impartial and independent institution, which contributes to the dominance of good governance principles and participatory democracy in the operations of the administrations, reduces the burden of the judiciary system, supervises the administrations, and makes recommendations. The Ombudsman, to which individuals apply against the actions and transactions of the administrations that may cause them victimization, guides the actions and transactions of the administrations and eliminates individual victimization by its decisions. There is no study in the literature that analyzes the Ombudsman's decisions using qualitative and quantitative analytic methods within the scope of good management principles. To fill this gap, a total of 724 Ombudsman decisions made between 2016-2022 within the scope of the public personnel regime in Türkiye were examined in terms of good governance principles using content analysis, which is a qualitative analysis method. Findings showed that 47% of Ombudsman applications are for the actions and transactions of the Ministry of Health, Ministry of National Education, and University Rectorates. According to the subject of the application, 67% of the applications were related to the appointment, assignment and staffing requests, and the payment of financial rights. The number of non-compliance with good management principles in 724 decisions examined was 922 and 43.6% belonged to the administrations of the Ministry of Health, University Rectorates and the Ministry of National Education. Pearson χ² (chi-square) test, a quantitative analysis method, was run to determine whether the compliance of the administrations with good governance principles is different. It was observed that there are significant differences in the level of compliance of the administrations with some good governance principles, including 'Showing the remedies against the decision, Compliance with the law, Courtesy, Transparency, Compliance with the rightful expectation, Protection of vested rights, and Right to information'. It cannot be stated that the principles of good governance were fully addressed and examined in detail in the Ombudsman's reports. It is recommended that in the ombudsman's decisions, the incompatibilities be identified in the 'Assessment of Compliance with Law, Equity and Human Rights' section in terms of good governance principles in the 'Evaluation of Good Governance Principles' section.

Keywords:

Good Governance Principles, Decisions Of Ombudsman, Ombudsman Institution, Content Analysis.,

PDF

___

Abedin, N. (2011). Conceptual and functional diversity of the ombudsman Institution: A classification. Administration & Society, 43(8), 896–929.
Abraham, A. (2009). Good administration: Why we need it more than ever. The Political Quarterly, 80(1), 25-32.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
Anderson, G. L. (2015). Politics or principles of good governance?. International Jourrnal on World Peace, 32(1), 3-6.
Aykanat, M. (2019). Ombudsmalık kurumunun Osmanlı kökleri. Turkish Studies, 14(1), 91-110.
Crişan-Mitra, C. (2015). Good corporate governance: priorities and principles. Contemporary Legal and Economic Issues, 5, 465-483.
Council of Europe. (2022). Good governance principles. Erişim adresi https://www.coe.int/en/web/good-governance/12-principles; https://rm.coe.int/12-principles-brochure-final/1680741931 (10.01.2022).
Çeliksoy, E. ve Bayan, B. (2020). Genel ve özel amaçlı ombudsmanlık örnekleri: İngiltere ve Türkiye. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3(1), 92-103.
Danet, B. (1978). Toward a method to evaluate the ombudsman role. Administration & Society, 10(3), 335–370.
Dolan, N. J. ve Bennet, C.J. (2019). What is an ombudsperson? Global diffusion, international standardization, and institutional Ddiversification. Political Studies Review, 17(4), 370-390.
Doeveren, V. V. (2011). Rethinking good governance identifying common principles. Public Integrity, 13(4), 301-318.
Dragos, D. ve Neamtu, B. (2017). Freedom of information in the EU in the midst of legal rules, jurisprudence and ombudsprudence: The European ombudsman as developer of norms of good Administration. European Constitutional Law Review, 13, 641–672.
Dragos, D. C. (2021). The Romanian Ombudsman – A legal transplant moulded by the domestic legal culture. Review of European Administrative Law, 14(1), 185-206.
Erdoğan, M. (2021). İngiltere yerel yönetim ombudsmanlığının etkinliği üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(34), 1383-1407.
eur-lex.europa.eu. (2022a). Regulation (EC) No 1049/2001 of the European Parliament and of the Council. Erişim adresi https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32001R1049&from=en (10.01.2022).
eur-lex.europa.eu. (2022b). Official journal of the European communities, European govenance- a white paper. Erişim adresi https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2001:0428:FIN:EN:PDF (10.01.2022).
Fayol, H. (2012). Genel ve endüstriyel yönetim. (Çev. M.A. Çalıkoğlu). İstanbul: Adres Yayınları.
Fidan, Y. (2011). Yönetimden yönetişime: Kavramsal bir bakış. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 5-10.
Günaydın, H. ve Coşkun, B. (2018). İsveç Kralı XII. Charles’ın (Demirbaş Şarl) Osmanlı Devleti’ne ilticası (1709-1714) ve iltica sürecinde ülkesinde ombudsman görevlendirmesine ilişkin bir değerlendirme. Ombudsman Akademik, 5(9). 15-73.
Hill, L. B. (1982). The citizen participation- representation roles of American Ombudsman. Administration & Society, 13(4), 405-433.
Hill, L. B. (1972). Affect and interaction in an ambigious authority relationship New Zeland’s bureaucrats and the ombudsman. Journal of Comparative Administration, 4(1), 35-58. Irianto, E. S. (2021). Corruption prevention policy (A comparative study of the implementation of good governance principles in Indonesia, Singapore and India). International Journal of Pharmaceutical Research, 13(2), 407-412.
6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu (2012). T.C. Resmi Gazete (28338, 29.06.2012). Erişim adresi https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6328&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 (02.02.2022).
Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (2013). T.C. Resmi Gazete (28601, 28.03.2013, mükerrer). Erişim adresi https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=17239&MevzuatTur=7& Mevzuat Tertip=5, (02.02.2022).
kararlar.ombudsman.gov.tr (2022). Erişim adresi https://kararlar.ombudsman.gov.tr/Arama/Index (02.02.2022).
Karcı, Ş. M. (2019). Kamu yönetimi temel kanunundan günümüze Türkiye’de bilgi edinme hakkı mevzuatının gelişimi, Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-18.
Kilian, C. (2020). A practical explanation of ethics as a good corporate governance principle in South Africa and New Zealand – A Case Study, KOERS — Bulletin for Christian Scholarship, 85(1), 1-10.
Koçak, S. Y. (2010). Legislative reforms in Turkey: The case of public administration. BULETINUL Universităţii Petrol – Gaze Din Ploieşti, 61(1), 9-18.
Koçel, T. (2005). İşletme yöneticiliği, İstanbul: Arıkan Basım Yayım Dağtım Ltd.Şti.
Livvarçin, Ö. ve Kurt, D. (2014). Yönetim biliminde 49 insan teori. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım A.Ş.
lgo.org.uk. (2022). Erişim adresi: https://www.lgo.org.uk/information-centre/about-us/our-aims/our-mission-and-objectives
Montesh, M. (2009). The functioning of ombudsman (public protector) in South Africa: Redress and checks and balances?, Transylvanian Review of Administrative Sciences, 28, 194-208.
Nemec, J., Orwiska, M. ve Lawson, C. (2016). The role of accountability arrangements in social innovations: Evidence from the UK and Slovakia, The NISPAcee Journal of Public Administration and Policy, 9(1), 73-96.
ombudsman.europa.eu (2022). How the EU institutions responded to the Ombudsman in 2019. Erişim adresi https://www.ombudsman.europa.eu/pdf/en/135909, https://www.ombudsman.europa.eu/pdf/en/143663.
ombudsman.parliament.nz. (2022). Annual Report 2015/2016. Erişim adresi https://www.ombudsman.parliament.nz/sites/default/files/2019-03/Annual%20Report%202015-2016.pdf
ombudsman.gov.tr/YillikRapor (2022). Erişim adresi: https://www.ombudsman.gov.tr/YillikRapor (02.02.2022). www.ombudsman.gov.tr/Basvuru (2022). Erişim adresi https://www.ombudsman.gov.tr/BasvuruYaparkenNelereDikkatEdilmeli
Orlova, A. (2021). The role of good governance principles in fostering civil society. The case of Ukraine, Centre for European Studies CES Working Papers, 13(1), 110-123.
Pomeranz, E. F. ve Stedman, R. C. (2020). Measuring good governance: Piloting an instrument for evaluating good governance principles, Journal of Environmental Policy & Planing, 22(3), 428-440.
Rhodes, R. A. W. (1996). The new governance: Governing without government. Political Studies, 44, 652–667.
Sheng, Y. K. (2009). What is good governance? United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific. Erişim adresi: https://www.unescap.org/sites/default/d8files/knowledge-products/good-governance.pdf (02.02.2022).
Soyocak Özalp, S. (2021). Meta-yönetişim: Karmaşıklık karşısında etkili ve demokratik yönetim. Amme İdaresi Dergisi, 54(4), 61-90.
Stanica, C. M. ve Aristigueta, M. (2019). Progress toward new public governance in Romania. International Journal of Public Leadership, 15(3), 189-206.
TC Anayasası (2022). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. Erişim adresi https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2709.pdf (10.02.2022).
tdk.gov.tr (2022). Kısaltmalar dizini. Erişim adresi https://tdk.gov.tr/wp-content/uploads/2019/01/K%c4%b1saltmalar_Dizini.pdf. (01.03.2022).
unece.org (2008). United Nations Economic Commission for Europe guidebook on promoting good governance in public-private partnerships. Erişim adresi https://unece.org/sites/default/files/2022-01/ppp.pdf (02.02.2022).
un.org (2022). Resolution adopted by the General Assembly 67/1. Declaration of the High-Level Meeting of the General Assembly on the rule of Law at the National and International Levels. Erişim adresi https://www.un.org/ruleoflaw/files/37839_A-RES-67-1.pdf, https://www.un.org/ruleoflaw/thematic-areas/governance/good-governance/ (01.02.2022).
Ülgen, H. ve Mirze, S. K. (2006). İşletmelerde stratejik yönetim. İstanbul: Literatür Yayınları NO:13.
Veny, L. M., Carelens, I. ve Verbeeck, B. (2009). Between a rock and a hard place: The Ombudsman between adminstrative and judicial appeal procedures, Transylvanian Review of Administrative Sciences, 28, 147-171.
Wille, A. ve Bovens, M. (2020). Watching EU watchdogs assessing the accountability powers of the European Court of Auditors and the European Ombudsman, Journal of European Integration, 44(2), 183-206.
worldbank.org (2022). Embracing principles of good governance. Erişim adresi https://documents1.worldbank.org/curated/en/988351468016434897/pdf/921860BRI038530dia0Learning0Note010.pdf.