Gürpınar’daki Kentleşme Sürecinin Heyelan Riski Taşıyan Bölgelerdeki Yapılaşma Açısından Değerlendirilmesi

Sanayilesmenin artması, teknolojinin hızla gelismesi ve tarım toplumundan sanayi toplumuna geçilmesiyle birlikte kırsal kesimden sehirlere dogru yogun bir nüfus hareketi baslamıstır. Türkiye gibi gelismekte olan ülkelerde bu hareket, gelismis ülkelere göre daha hızlı ve daha az kontrollü olarak gerçeklesmektedir. Sehirlerin nüfuslarında meydana gelen bu yogun artıs konut ihtiyacını da artırmakta ve dolayısıyla sehir alanlarının hızla büyümesine neden olmaktadır. 1950’li yıllarda baslayan ve son 25 yılda inanılmaz bir hızla büyüyen stanbul metropolünün alansal gelisimi, bir yandan dogal ortamı ve su kaynaklarını tehdit ederken diger taraftan yerlesime elverisli olmayan alanlara dogru devam etmektedir. Nitekim 1923 yılında 37 km²’lik bir alanda yerlesmis olan stanbul sehri 2007 yılında 1017 km²’ye ulasmıstır. stanbul’un kontrolsüz, düzensiz ve sorunlu olarak büyüyen alanlarından biri de metropolün batısında Büyükçekmece ilçesi sınırları içerisinde bulunan ve bir alt kademe belediyesi olan Gürpınar’dır. 15–20 yıl öncesine kadar bugday ve ayçiçegi yetistirilen tarım arazileriyle kaplı olan Gürpınar’da bugün villalar ve hatta 10–15 katlı siteler ve toplu konut alanları bulunmaktadır. Heyelan ve deprem bakımından stanbul’un en riskli alanlarından biri olan Gürpınar’ın bu gelisimi oldukça endise vericidir. Bu nedenle kontrolsüz ve düzensiz gelisimi önlemek amacıyla bölgede heyelan risk analizinin yapılması gerekmektedir. Bu çalısmada Gürpınar’ın zemini incelenmis, bölge heyelan risk derecesine göre sınıflandırılmıs ve bu risk bölgelerindeki yapılar tespit edilmistir. Çalısmada Gürpınar’daki kentlesme sürecinin heyelan riskini etkilemesi açısından günümüzdeki degerlendirilmesi yapılmıs ve heyelan riskinin azaltılması için gelecege yönelik bazı önerilerde bulunulmustur.

Evaluating the Urbanization Process in Gurpinar in Terms of Construction-related Activities Within Landslide Risk Areas

Urbanization, intense migration from rural to urban areas, is propelled by a variety of reasons, including improved agricultural technologies and the shift from rural-based agricultural employment to city-centered industrial employment. When compared to developed countries, the process of urbanization is occurring much more quickly and haphazardly in Turkey. The increasing population levels in the big cities are accompanied by the need for housing and services alike. Regarding Istanbul, the unprecedented spatial growth of the city started in the 1950’s and continues to peak over the past decade. This sprawl not only threatens domestic water resources but also continues to leak into unfavorable or marginal areas. As a result of this unplanned growth, the 37 km2 area in which the Istanbul established in 1923 has been increased to 1017 km2 in 2007. One of the most problematic and unplanned growth areas of Istanbul is Gürpınar, which is located to the west of the municipality of Büyükçekmece. Gürpınar, which was historically covered by wheat and sunflower agricultural areas, has been transformed into an urban area containing many villas, 10-15 storey apartment blocks, and other mass housing types. Unfortunately, urban growth in Gürpınar involves one of the Istanbul’s most risky areas in terms of landslides and seismic activity. To prevent these uncontrolled and unplanned developments in Gürpınar, there is an urgent need to conduct a comprehensive landslide risk analysis of the entire area. For this purpose, a ground survey has been conducted in the area, and the landslide risk zones have been classified based on the degrees of risk. After assessing the effects of current urbanization processes on landslide risk, some recommendations were made in the study to reduce the landslide risk in Gürpınar in the future.

___

  • Arıç, C., (1955), Haliç-Küçükçekmece Gölü Bölgesinin Jeolojisi (Doktora Tezi, İ.T.Ü Maden Fak., 1955) İ.T.Ü Maden Fak Yay.
  • Atakan, M., E., (1996), Küçükçekmece ve Dolayının Çevre Jeolojisi, Basılmamıs Yüksek Lisans Tezi, İst. Ünv. Fen Bil. Enst. Jeoloji Müh. A. D. Genel Jeoloji Programı.
  • Dalgıç, S., (1988), İstanbul Batısının Yapı Malzemesi Ocaklarının Jeoteknik İncelemesi, Basılmamıs Yüksek Lisans Tezi, İ.Ü. Fen Bil. Enstitüsü.
  • Ercan, A., (1990), “Gürpınar Beldesi Yermühendislik Projesi”, Yeraltı Aramacılık Billimsel Arastırma Kurulusu, cilt 1, 2, Istanbul.
  • Erol, O., Altın, B. N., (1991), “Binkılıç-Karacaköy Dolayının Jeomorfolojisi, Istranca Dagları Güneydogusu, Trakya”, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Cografya Arastırmaları, sayı 3.
  • İstanbul Büyük Sehir Belediyesi, Harita Müdürlügü; Sahanın 1996 yılına ait 1/5.000 ölçekli topografya haritaları ve hava fotografları.
  • Sen, S., (1994), Çekmece Gölleri Arasındaki Bölgenin Jeoloji ve Sedimanter Özellikleri, Basılmamıs Yüksek Lisans Tezi, İst. Ünv. Fen Bil. Enst. Jeoloji Müh. A. D. Genel Jeoloji Programı.
  • Yakuplu Belediyesi, (2000),”İstanbul-Büyükçekmece Yakuplu Belediye Alanının Yerlesim (kent) Jeoljisi Açısından Yerlesime Uygunluk Amaçlı Mühendislik Jeolojisi ve Jeoteknik Arastırma Projesi”, Çagıl Mühendislik Müsavirlik San. ve Tic. Ltd. Sti., İstanbul.
  • Zarif, İ. H., (1996), Küçükçekmece-Büyükçekmece Gölleri Arasındaki Alanın Yamaç Stabilitesi, Basılmamıs Doktora Tezi, İst. Ünv. Fen Bil. Enst. Jeoloji Müh. A.D. Uygulamalı Jeoloji Programı.