Afetlere maruz kalan yerleşmelerin yer değişiminde karşılaşılan sorunlara bir örnek: İspir Madenköprübaşı Beldesi Elmalı Mahallesi

Bu araştırma ile İspir İlçesi Madenköprübaşı Beldesi Elmalı Mahallesi’nde meydana gelen heyelan sonucu, yeniden inşa edilen konutların; yerleşme yeri ile sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır.Yapılan gözlemler ve mülakatlar sonucu, yeni yerleşim yeri ve konutların, Eski Elmalı Mahallesi’ndeki yer ve konutlarla mukayese edilemeyecek kadar planlı ve çağdaş bir yerleşme olduğu görülmüştür. Ancak, yeni yerin ve konutların ailelerin bazı sosyal, kültürel ve ekonomik ihtiyaçlarını karşılamadığı gibi, birtakım altyapı imkânlarından da yoksun olduğu tespit edilmiştir. Diğer birçok kır yerleşmesinde olduğu gibi, Elmalı Mahallesi’nde de geçim kaynağı tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Bu itibarla inşa edilmiş bulunan konutların sadece afete dayanıklı ve modern bir yerleşme olması yeterli olmamıştır. Konutların ve yerleşme yerinin; ekonomik, sosyal ve kültürel bakımdan eksikliklerinin bulunması nedeniyle, ailelerin çoğu bu konutlara yerleşmemiş, devletin önemli miktarda bir kaynağı boşa gitmiştir. Bu itibarla, bundan sonra afetler dolayısıyla yeniden inşası gereken yerleşmelerin bütün özelliklerinin dikkate alınarak, inşa edilmesinin daha uygun olacağı vurgulanmıştır.

The problems encountered in post-disaster reconstruction of traditional settlements: the municipalicty of İspir Madenköprübaşı Elmalı Meighborhood

This study examined the socio-economic and socio-cultural features and locations of houses that were rebuilt following the landslide that occurred in the Elmalı neighborhood of Madenköprübaşı, in İspir District.Observations and interviews carried out during the study showed that the new settlement and the houses are planned and modern, which cannot be compared to the settlement and houses in the Old Elmalı Neighborhood. It was also found that the new settlement and the houses fail to meet some social, cultural and economic needs of families and lack some infrastructure opportunities.As in most other rural settlements, the Elmalı neighborhood is economically dependent on agriculture and animal husbandry; The newly constructed houses therefore needed to meet the associated social and cultural needs of residents, and it was not enough them to be planned solely as a modern settlement and constructed to resist natural disasters. Due to the economic, social and cultural shortcomings of the houses and the settlement, most of the families did not settle in the houses and a significant investment of public resources was therefore wasted. The study findings emphasize the need for future reconstruction projects to consider all the social and cultural characteristics of local housing and settlement types, rather than imposing a generic redevelopment strategy.

PDF

___

Bakırcı, M., 1997, Türkiye’de Yer Değiştiren Şehirlere Yeni Bir Örnek : Samsat, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı :32, İstanbul.
Bekdemir, Ü., Sever, R., 2003, Şavşat ve Çevresinde Tipik Bir Ev Eklentisi ; Merek, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 9, Çizgi Kitabevi, Konya.
Bilgin, A., 1989, Yerleşme Alanlarının Seçiminde Jeomorfoloji, Jeomorfoloji Dergisi, Sayı : 17, Ankara.
Biricik, A.S., 1996-1997, Senirkent’de Sel Afetleri, Marmara Coğrafya Dergisi, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi , Sayı : 1, İstanbul.
Doğanay, H., 1997, Türkiye Beşeri Coğrafyası. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları No: 2982, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Girgin, M., 1996, Aşkale Heyelanı (Erzurum), Türk Coğrafya Dergisi, Sayı : 31, İstanbul.
Gök, Y., 2001, Erzurum-Kars Depremi’nden (1983) Sonra Yeri Değiştirilen Yerleşmeler, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 5, Çizgi Kitabevi, Konya.
Gök, Y., Altaş, N.T., Zaman, S., 2007, Aşkale Depremleri ve Etkileri, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 17, Çizgi Kitabevi, Konya.
Gök, Y., Altaş, N.T., 2007, Deprem Öncesi (25-28 Mart 2004) ve Sonrası Ortabahçe Köyü Konutlarının Coğrafi Yönden Karşılaştırılması, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 7, Sayısı : 38, Erzurum.
Keser, N., 2003, Kütahya’nın Kuzeybatısında Heyelan Olayları, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı :40, İstanbul.
Koday, Z., 2004, Kağızman İlçesinde Meyvecilik, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 9, Çizgi Kitabevi, Konya.
Kopar, İ., 2010, Oluşmuş ve Aktivitesini Sürdüren Karışık Tip Bir Heyelan: Elmalı-Madenköprübaşı (İspir-Erzurum) Heyelanı, Sorunlar ve Önerileri, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 24, Eser Matbaası, Erzurum.
Özdemir, H., 2004, Afetlere Hazırlık Çalışmalarında Geçici İskan Alanlarının Belirlenmesi, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 12, Çizgi Kitabevi, Konya.
Sargın, S., 2004, Isparta Yöresinde Fiziki Çevre Faktörlerinin Yerleşme Birimleri Üzerindeki Etkisi, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 11, Çizgi Kitabevi, Konya.
Sevindi, C., Kopar, İ., Kaya, G., 2004, Akdam (Kağızman-Kars) Heyelanı, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 11, Çizgi Kitabevi, Konya.
Şahin, C., Sipahioğlu, Ş., 2002, Doğal Afetler ve Türkiye. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık Turizm Sanayi Ticaret Ltd. Şti. Ümit Ofset Matbaacılık, Ankara.
Tunçdilek, N., 1967, Türkiye İskan Coğrafyası, Kır İskanı (Köy-Altı İskan Şekilleri). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fak. Yay. No: 1283, İstanbul.
Ünal, Ç., 1998, Yeniden Yerleştirme Sorunları, Çözüm Önerileri ve Bir Örnek, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı :33, İstanbul.
Yalçınlar, İ., 2003, Marmara Bölgesi ve Depremler, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı:38, İstanbul.