(بررسی و مقایسه شخصیت زن در رمانهای ایران و ترکیه (باتـأکید بر "سووشون" و "چالی قوشو

چکيده پژوهشهاي تطبيقي، در ادبيات ملل مختلف اهميت بسزايي دارد. از آنجا که موضوع آن بحث و بررسي تأثیر و تأثر ادبیات کشورها با یکدیگر است، فوايد فراوان در غنی سازی نقد ادبی کشور ها دارد. در اين ميان بررسي و مقايسه ي آثار ادبي کشور هاي ايران و ترکيه از اهميت و ضرورت ويژه اي برخوردار است. چرا که اين دو کشور همسايه با فرهنگ مشترک اسلامي در طول قرون متمادي با يکديگر روابط نزديک و تنگاتنگ داشته و تأثير اين روابط و جلوه هاي مشترک فرهنگي آنان در عرصه‌هاي مختلف به ويژه در ادبيات آنها انعکاس يافته است. در پژوهش حاضر براي روشن ساختن افکار، روحيات و عواطف مشترک کشورهاي مذکور دو رمان مطرح از ادبيات آنان انتخاب و از نظرگاه نقش آفرینی و اثر گذاری زنان در عرصه های مختلف اجتماعی و نوع نگرش نويسندگان آنها نسبت به زنان مورد بررسي و مقايسه قرار گرفته است. هر چند اين رمانها در فاصلۀ زماني نسبتاً دور به هم و از قلم و زبان دو نويسندۀ مختلف زن و مرد نوشته شده‌اند؛ اما داراي مشترکاتي چون منعکس ساختن وضع حاکم بر جوامع خود، ترسیم شخصیت مبتکر ، فعال و اثر گذار از زنان نیز دارا بودن ارزش ادبي ممتاز هستند. بررسي و مقايسۀ رمانهاي مذکور نشان داد که هر دو نويسنده با رويکرد کاملاً جديد به زن از نگرش مرد سالارانه و سنتهاي زائد و مهجور جوامع خود انتقاد كرده و با اعتماد و اعتقاد به استعداد و قابليت هاي زن با بخشيدن هويت فردي و استقلال رأي به آنان، چهره اي کاملاً فرا تر از تلقی رایج از یک زن ترسیم نموده، بدين ترتيب در تغيير نگرش عمومي جوامع خود نسبت به آنان و بالا بردن اعتماد به نفس و خود باوري زنان ، براي ايفاي نقش مثبت و مؤثر، نقشی بسزا داشته اند. واژگان کليدي: رمان معاصر ایران و ترکیه ، شخصيت پردازي، سووشون ، چالي قوشو.
Anahtar Kelimeler:

suveşun, , çalıkuşu

___

  • منابع و مآخذ - اربابي، عيسي: «چهار سرو افسانه»، چاپ اول، تهران، نشر اوحدي،1378 - اسحاقيان، جواد، «گامي در ادبيات زن گرا»، مجله ادبيات معاصر، ش،23،34 س،1377 - ابو الحسني، ليلي، «بانوي قصه نويس 82 ساله شد»، نشريه آسيا، س 1382، ش نمايه،135، بازيابي4242 کتابخانه - دانشور، سيمين، سووشون، چاپ پانزدهم، تهران، انتشارات خوارزمي 1383 - دهباشي، علي، بر ساحل جزيره ي سرگرداني،چاپ اول، تهران،انتشارات سخن 1283 - رویکرد جامعه شناختی و فمینیستی در تحلیل سووشون : به راهنمایی پور نامداریان، تقی ( پژوهشکدۀ علوم انسانی و مطالعۀ فرهنگی( - سیمای زن در ادبیات داستانی معاصر ( با تکیه بر اهم آثار هدایت ، افغانی، گلشیری، دانشور و روانی پور) به راهنمایی قبادی ، حسینعلی (دانشگاه تربیت مدرس ، دانشکده علوم انسانی ، رشتۀ زبان و ادبیات فارسی 1384) - شايگان فر، محمد رضا، نقد ادبي، چاپ دوم، تهران، انتشارات دستان 1384 - شخصیت و شخصیت پردازی در داستان معاصر ( از جمالزاده تا انقلاب اسلامی ) به راهنمایی پورنامداری- تقی ( دانشگاه تربیت مدرس ، دانشکده علوم انسانی ، رشتۀ زبان و ادبیات فارسی 1378) - علاسوند، فريبا، زنان و حقوق برابر، چاپ اول، تهران، نشر روابط عمومي شوراي فرهنگي اجتماعي زنان 1382 - قبادی ، حسینعلی ، « تحلیل درونمایه های سووشون از نظر مکتبهای ادبی و گفتمان اجتماعی»، فصلنامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش سوم ، س 1383 - گلشيري، هوشنگ، جدال نقش با نقاش، چاپ اول، تهران، انتشارات نيلوفر 1376 - محموديان، محمد رفيع، «سيماي زن در ادبيات داستاني»، مجله ي زنان، ش 75، س 1380 - مکاريک، ايرنا ريما، دانش نامه ي نظريه هاي ادبي معاصر، ترجمه، مهران مهاجر، محمد نبوي، چاپ اول، تهران، انتشارات آگاه 1384 - میر صادقی، جمال: داستان نويسهای نام آور معاصر ايران، چاپ اول، تهران، نشر اشاره 1382 - مير صادقي، ميمنت، رمانهای معاصر فارسي، چاپ اول، تهران، انتشارات نيلوفر 1382
  • - Bakırcıoğlu, Ziya : Türk Romanı,Ötüken Yayınları , 8. bsk , İstanbul 2004 - Duymaz, Recep : Reşat Nuri Güntekinin Ögretmenleri , Eğitim Dergisi ,Sayı 60, Yıl 5 ,l 2005 - Emil,Birol: Reşat Nuri Romanlarında Şahıslar Dünyası ,İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1. bsk, İstanbul 1984 - Gülendam,Ramazan: Romanımızda Kadın Kimliği , Salkım Söğüt Yayınları 1. bsk İstanbul 2006 - Güntekin Reşat Nuri : Çalıkuşu, İnkılap Kitabevi, 54. bsk. İstanbul 2003 - Köksöl,Sırma : Cumhuriyet Kızı Feride, Kitaplık Dergisi , Sayı 83 , Yıl 2005 - Kudret , Cevdet: Örnekli Türk Edebiyatı ,Kültür Bakanlığı Yayınları , 1. bsk , Ankara, 1995 - Lekesiz, Ömer : Osmanlıdan Bugüne Popüler Romanlar, Hece, Aylık Edebiyat Dergisi Yıl 6 ,Sayı 65,66.67 - Moran,Berna: Türk Romanına Eleştirel Bakış,İletişim Yayınları, 13. bsk , İstanbul 2005 - Berna Moran . Edebiyat Kuramları Ve Eleştiri, İletişim Yayınları, 1. bsk İstanbul 1994 - Naci,Fethi: Reşat Nuri’ nin Romancılığı , Yapı Kredi Yayınları , 1. bsk , İstanbul 2003 - Önertoy,Olcay : Reşat Nuri , Cem Yayınevi, 1. bsk İstanbul 1979 - Parlatır, İsmail : Türk Romanında İdeal Tipler, Türk Dili Dergisi, Sayı 413 , Yıl 1986 - Tekin, Mehmet : Türk Romanı, Aylık Edebiyat Dergisi , Sayı 65,66.67 Yıl 6 ,2002