ÜÇ DEVİR, ÜÇ HAMDİ EFENDİ

Elmalılı Hamdi Efendi ve çağdaşı birçok âlim, aydın farklıözelliklere ve arayışlara sahip üç ayrı dönemi yaşamışolmak bakımından istisnai denebilecek bir örneklikortaya koyarlar. Çocuklukları, tahsilleri ve ilk görevleriSultan Abdülhamit zamanında, siyasî mücadeleleri ve ilkürünlerini vermeleri, belki tanınır bir isim olarak ortayaçıkışları II. Meşrutiyet devrinde, yetişkinlik çağları ve büyükeserlerini vermeleri ise Cumhuriyet devrinde oldu. Bu üçdevir onların fikirleri, anlayış ve arayışları, yaşama tarzları,hatta inançları üzerinde de etkili oldu. Bu çalışma Elmalılı Hamdi Efendi örneği üzerinden bu üçdönemi ve özelliklerini, kuvvet ve zaaflarıyla ele almayıdenemektedir.

THREE PERIODS AND THREE HAMDI EFEND

Elmalili Hamdi Efendi andhis contemporary manyscholars, intellectualslived in three differentperiods with respect todifferent properties andquests and they reveala sample which can becalled exceptional. Theirchildhoods, educations andfirst tasks were in the periodof Abdulhamid II. Theirpolitical struggles, their firstworks and their appearancesas famous people were in theSecond ConstitutionalismPeriod. Also, theiradulthood periods and theirgreat works were in theRepublic Period. These threeperiods influenced on theirthoughts, understandings,searchings, lifestyles andeven beliefs.This article has beentrying to deal with thesethree periods and theircharacteristics with theirstrengths and weaknesses onsample of Elmalili HamdiEfendi.

___

  • Elmalılı M. Hamdi Yazır, Meşrutiyetten Cumhuriyete Makaleler, haz. A. C.
  • Köksal-M. Kaya, Klasik Yay., İstanbul 2011.
  • _________, “Makale-i mühimme”, Beyanülhak, sayı: 18, (9 Muharrem 1327).
  • _________, “İslamiyet ve hilafet ve Meşihat-ı İslamiye”, Beyanulhak, sayı: 22, (8 Safer 1327/16 Şubat 1324).
  • _________, Hak Dini Kur’an Dili, Eser Yay., İstanbul 1971.
  • Janet, Paul-Gabriel Séailles, Tahlilî Tarih-i Felsef e-Metâlib ve Mezâhib-Mâba’de’ttabîa ve Felsef e-i İlâhiyye, trc. Elmalılı M. Hamdi, İstanbul, Matbaa-yı Âmire, 1341/1339.
  • İsmail Kara, İslamcıların Siyasî Görüşleri 1-Hilaf et ve Meşrutiyet, genişletilmiş 2. bs., Dergâh Yay., İstanbul 2001.
  • _________, Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi, genişletilmiş 4. bs., Dergâh Yay., İstanbul 2011.
  • _________, (ed.), Hilaf et Risâleleri, Klasik Yay., İstanbul 2003, C. III.
  • _________, “Ulema-siyaset ilişkilerine dair önemli bir metin: Muhalefet yapmak/ Muhalefete katılmak”, Divan, sayı: 4, 1998, s. 1-25.