TÜRK DİN MÛSİKİSİNDE AHMED YESEVÎ’NİN YERİ, TESİRİ VE ÖNEMİ

Ahmed Yesevî'nin tasavvufî düşünceleri ve kurucusu olduğu Yesevîlik (Yesevîyye) tarikatı, Orta Asya'dan başlayarak Anadolu'ya ve Balkanlar'a kadar uzanan geniş bir coğrafyada etkili olmuştur. Manevi kimliğinin yanı sıra edebî kimliği ile de öne çıkan Yesevî, "Dîvân-ı Hikmet"'inde yazdığı şiirlerinde; ilâhî aşkı, dinî konuları ve erdemli insanı oluşturan dinî-tasavvufî unsurları öne çıkararak İslâm'ın Türkler arasında yayılmasında önemli rol üstlenmiştir. Orta Asya Türklerinin İslâmlaşma öncesi Kopuz eşliğinde icra ettikleri müzik geleneği Yesevî'nin hikmetlerinin de eklenmesiyle farklı bir muhtevaya bürünmüş- tür. Böylece, Yesevî'nin hikmetleri Anadolu irfan geleneğimizi yansıtan Türk din mûsikisine de nüfuz etmiş ve son dönmede yapılan yeni beste ve icra şekilleri ile dikkatleri üzerinde toplamaya başlamıştır. Bu makale, Ahmed Yesevî'nin Türk din mûsikisindeki yerini, tesirini ve önemini ortaya koymayı amaçlamaktadır

PLACE, EFFECT AND IMPORTANCE OF AHMAD YASSAWI IN TURKHISH RELIGIOUS MUSIC

Ahmad Yassawi’s sufi c thoughts and Yesevî (Yeseviyye) Cult which was established by him had an infl uence on a wide geography from Middle East to Anatolia and the Balkans. Yesevî who became prominent with his literary personality as well as his spiritual personality, higlighted divine love, religious subjects and religious-sufi c factors which create a virtuous person, in the poems that he wrote in ‘’Dîvân-ı Hikmet’’ and so played an important role for developing Islam among Turkish people. The music tradition that Middle East Turks had performed with Lute before Islamisation had a different content when Yesevî’s wisdom was added to it. Therefore Yassawi’s wisdom penetrated into Turkish religious music which refl ects our Anatolian tradition of knowledge and had started to draw attention with the new composition and performance types made in the last period. This article aims to reveal Ahmad Yassawi’s place, effect and importance in Turkish religious music.