HANEFÎLERDE NİKÂH AKDİNİN ȘEKLÎ BİR ȘARTI OLARAK ȘAHİTLİK VE AKDİN İN’İKADINA ETKİSİ

Bu makale, Hanefîlerde şahitliğin nikâh akdindeki yeri, hukukî neticelere etkisi ve bu akitte şekil ya da rıza niteliklerinin hangilerinin baskın olduğu üzerinde duracaktır. Klasik dönem Hanefî fıkıh kitaplarında şahitler olmaksızın nikâhın in’ikad etmeyeceği ifade edilmiştir. Konuya ilişkin modern literatürde ise şahitlerin bulunması akdin in’ikad değil sıhhat şartı olarak değerlendirilmiştir. Bu; şahitliğin, akdin rüknü olan icap kabulün gerçekleşmesinde zorunlu bir unsur olmamasından ileri gelmektedir. Buna dayalı olarak şahitsiz kıyılan nikâhın bâtıl mı yoksa fâsid olarak mı değerlendirileceği tartışılmıştır. Nikâhın muamelata benzerliği göz önünde bulundurulduğunda onda bâtıl/ fâsid ayrımının mevcudiyeti zorunlu olmaktadır. Bu akdin nafile ibadetten daha hayırlı olduğu dikkate alındığında ise ibadetlere benzediği, bu yüzden bâtıl/ fâsid ayırımının yapılamayacağı anlaşılmaktadır. Diğer yandan bir şekil şartı olarak şahitler bulunmadığında nikâhın bâtıl olduğu kabul edildiğinde; akdin şeklî karakterinin baskın olduğu ortaya çıkmaktadır.
Anahtar Kelimeler:

Nikâh, Şahitlik, Bâtıl, Fâsid

THE WHITNESSING AS A FORMAL CONDITION OF MARRIAGE IN HANAFIS AND ITS EFFECTS ON CONSTRUCTION OF CONTRACT

This article will examine witnessing in the marriage agreement and its effects on legal results. Hanafi law books of the Classical Age say if there aren’t witnesses in marriage, it will be invalid. Modern literature says that condition of validity depends on the presence of witnesses. The reason for this is that witnesses do not function as compulsory element for wedding. On this basis, whether marriages without witnesses are valid or invalid is discussed. Additionally, marriage is similar to commercial law. Considering this, it is understood that there is distinction between fasid and batil marriage. We know with certainty that marriage is more favourable than supererogatory worship. It is understood that marriage is similar to worships. Therefore, there isn’t any distinction between fasid and batil marriage. Besides, witnesses function as formal condition for marriage. Considering this, if there aren’t witnesses and if marriage is invalid, it is understood that marriage is only a formal contract.