HADİSLERİ ANLAMA ŞEKLİMİZ KUR’ÂN ÂYETLERİNİN ANLAŞILMASINI NASIL ETKİLER?

On dört asırlık İslâm ilim geleneğinde hadis ve sünnetin değerine ve bağlayıcılığına dikkat çekilirken esasen bilgi kaynağının vahiy olduğuna yapılan vurguyla hadis metinlerinin otoritesi delillendirilmektedir. Bununla birlikte vahyi tebliğ etmekle olduğu kadar açıklamakla da sorumlu kılınan Hz. Muhammed’in (s.a.s.) söz, fiil ve takrirlerinin vahyin anlaşılması ve hayata taşınması için çok önemli bir yere sahip olduğu da aşikârdır. Hatta bu ilişkiye “Sünnet Kitaba kâdîdir, Kitap ise, sünnete kâdî değildir.” beyanı ile işaret edilmiş, Kur’ân ile Hadis/Sünnet arasında birbirini tamamlayan bir ilişkinin var olduğu, bu iki kaynağın ruhla beden gibi bütünleşen ve İslâm dininin aslî iki kaynağı olarak konumlanışı İslâm âlimlerince ifade edilmiştir. Âyetlerin anlaşılmasında hadis/sünnetin önemine işaret edilen bu noktada hadislerin anlaşılmasında karşılaşılan farklılıkların vahyi anlamaya ne ölçüde etkide bulunduğu sorusu önemli bir husus olarak karşımızda belirmektedir. Çalışmamızda bu soru esas alınacak ve Nisâ Sûresi 1. âyete odaklanılarak referans kabul edilen hadisin farklı şekillerde izah edilmesinin âyetin anlaşılmasını nasıl etkilediği tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Hadis, Sünnet, Anlama, Nisâ Sûresi, Kadın yaratılışı

HOW UNDERSTANDING/ MISUNDERSTANDING HADITHS AFFECTS THE MEANING OF THE QURANIC VERSES

The words, actions and approvals of Muhammad (pbuh), who is responsible for explaining the revelation as well as conveying it, have a very important place in understanding the Quranic Revelation (wahy) and bringing it to life. In fact, this relationship was pointed out with the statement “Sunnah is the judge (qadi) upon the Qur’an, but the Qur’an is not the judge (qadi) upon for the Sunnah” by Islamic scholars. At this point, where the importance of hadith/ sunnah in understanding the verses is pointed out, the question of how the differences encountered in understanding the hadiths affect the understanding of the revelation appears as an important issue. In our study, this question will be taken as a basis and by focusing on the 1st verse of Surah an-Nisa, it will be discussed how the understanding way of the hadith, which is accepted as a reference, affects the understanding of the Quranic verse.

Keywords:

Hadith, Sunnah, Understanding, Surah-an- Nisa, Creation of woman,

PDF

___

Abū Dāwūd Sulaymān ibn al-Ashʻath al-Sijistānī. as-Sunan. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Ahmed b. Hanbel. al-Musnad. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Akgün, Hüseyin. “Kadının Kaburga Kemiğinden Yaratılması Meselesi”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 19/2 (2019), p. 323-338.
Amina, Athman Hajara. “The Use Of Figurative Language In The Hadiths of Prophet Muhammad (pbuh.) In The Book Paradise of the Pious By Imam An-Nawawi”. (unpublished thesis), (Nairobi: The Universıty Of Nairobi, Department of Linguistics And Languages, July, 2015).
Ağırman, Cemal. İlgili Rivayetler Bağlamında Yeni Bir Yaklaşım Kadının Yaratılışı. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2001.
Ateş, Süleyman. Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri. Yeni Ufuklar Neşriyat, 1989.
ʻAynī, Badr al-Dīn Maḥmūd ibn Aḥmad. ʻUmdat al-qārī : Sharḥ Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. 1-45, Dâru İhyai’t Turas, Beyrut, trz.
Bukhari, Muhammad ibn Isma’il. al-Jami` al-sahih. 1-8, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Darimi, ʻAbd Allah ibn ʻAbd al-Rahman. as-Sunan. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Elmalılı Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Eser Neşriyat, 1979.
Asad, Muhammad. The Message of the Qur’an. Gibraltar: Dar al-Andalus, 1993.
Fazlurrahman. Islam and Modernity: Transformation of an Intellectual Tradition. Chicago: 1982.
Hạ̄kim al-Nīsābūrī, Muhammad ibn ‘Abd Allah. al-Mustadrak ʻalā al-sạhīhạyn fī al-hạdīth. Beirut: Daru’l Kutubi’l–İlmiyye, 1990.
Ibn Hạjar al-ʻAsqalānī, Aḥmad ibn ʻAlī. Fath ̣al-bārī sharh ̣Sạhị̄h ̣al-Bukhārī. Beyrut: trz.
Ibn Mājah, Muḥammad ibn Yazīd. as-Sunan. 1-2, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Hatiboğlu, Haydar. Sünen-i İbn Mace Tercemesi ve Şerhi. İstanbul: Kahraman Yayınları, 1982.
Komisyon. Kuran Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. 1-5, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
Mahmut Muhammed Hattab es-Sübkî. al-Manhelu’l-Azbu’l Mevrûd Şerhu Sünen İmam Ebî Davud. Beyrut: Müessesetü’t-Tarihi’l Arabî, 1394, 1-10.
Mālik ibn Anas. al-Muwatṭạ̄ʼ. 1-2. thk. M. Fuad Abdülbâki. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Mohammed al-Ghazali. Fiqh Al-Sirah. trc: Rasul Tosun. İstanbul: Risale Yayınları, 1987.
Muslim ibn al-Hạjjāj, al-Qushayrī. Sạhị̄h ̣Muslim. 1-3. thk. Muhammed Fuad Abdülbâki. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Nasāʼī, Aḥmad ibn Shuʻayb. Kitāb al-Sunan al-Kubrá. thk. Abdulğaffar Süleyman el-Bundâri-Seyyid Kisrevî Hasan. Beirut: 1411/1991.
Nasafī, `Abd Allāh ibn Aḥmad. Madārik al-tanzīl wa-hạqā’iq alta’wīl. Dimashk: Dār al-Kalim aṭ-Ṭayyib, 2005.
Qurtụbī, Muḥammad ibn Aḥmad. al-jāmiʻ li-ahḳām al-Qur’ān. Cairo: Dar al-Kütüb al-Arabi, 1967.
Rāzī, Fakhr al-Dīn Muḥammad İbn `Umar. al-Tafsīr al-kabīr. trz., yy.
Sa’d Abdürrahim Ahmed. al-Teshbih fi’l-hadisi’n-nebeviyy al-şarif. Amman: Daru Gayda’ li’n-Neşr, 2011.
Shātibī, Ibrāhīm ibn Mūsā. al-Muwāfaqāt fī usụ̄l al-sharīʻah. İstanbul: İz Yayınları, 1990.
Tạbarī, Muḥammad ibn Jarīr. Jāmiʻ al-bayān fī tafsīr al-Qurān. Beyrut: Daru’l Marife, 1972.
Tirmidhī, Muḥammad ibn ʻĪsā. Sunan al-Tirmidhī. 1-4, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Ünal, Yavuz. Hadis Geleneğinde Metin Bilinci. Samsun: Etüt Yayınları, 2008.
Zuhạylī, Wahbah Musṭạfá. al-Tafsīr al-munīr: fī al-ʻaqīdah wa-al-sharīʻah wa-al-manhaj. İstanbul: Bilimevi Basın Yayın, 2005.