GÜNÜMÜZE ÖRNEKLİĞİ AÇISINDAN FÂRÂBÎ'NİN VİZYONU

Felsefe geçmişten kopuk bir şekilde yapılmamıştır.Ancak felsefe yapmak geçmişin aktarılmasından ibaret de değildir. Felsefe yapmanın bir biçimi de bizden öncekilerin felsefe yapma tarzlarını, bakışlarını, vizyonlarını örnek almak ve günümüze taşımakla mümkün birtakım görüşlerinden örnekler seçilerek vizyonu ortaya konacaktır. Sonra bu vizyonun günümüz İslam düşüncesine katkısı, çağımız İslam dünyası için anlamı, örnekliği ve rehberliği, özellikle de günümüz İslam medeniyetinin gelişim ve dönüşümüne yansımaları, felsefe, bilim, siyaset ve inanç gibi konularda bazı önerilerle birlikte tartışılıp sunulacaktır. Bunlara ilave olarak Fârâbî özelinde elde edilen bakış açısı, yöntem ve vizyonun günümüz felsefe araştırmalarına ve felsefe yapma çabalarına nasıl yardımcı olabileceği ortaya konmaya çalışılacaktır.

FROM THE POINT OF EXEMPLARINESS FOR TODAY AL-FÂRÂBÎ S VISION

Philosophy wasn t made in the way of that disconnected from the past. On the other hand, philosophizing does not only consist of transmit- ting the past. One way of philosophizing is possible by taking the example of people who preceded us and their methods of philosophizing, their views and visions; and carrying out these all to our time. In this study, first of all, the vision of al-Fârâbî (870-950) will be presented by some examples of his ideas. Then the contribution of this vision to contemporary Islamic thought, its significance, exemplariness and guidance for today s Muslim world, particularly its reflections for improvement and transformation of Islamic Civilization will be discussed and presented with some suggestions on issues such as philosophy, science, politics, and belief. Also, the article will try to present how aspects, methods, and visions derived from al-Fârâbî s ideas could contribute to contemporary efforts of philosophical research and philosophizing in general.

PDF

___

Açıkgenç, Alparslan, İslamî Bilim ve Felsefe Anlayışı, Journal of Islamic Research, July 1990, c. IV, sy. 3, s. 175-189.
Akkanat, Hasan, İbn Sînânın Aklî Bilimlerin Bölümleri Adlı Risalesinin Çeviri ve İncelenmesi, Dinî Araştırmalar Dergisi, Mayıs-Agustos 2008, c. XI, sy. 31, s. 195-234.
Altunya, Hülya, Fârâbîde Dil Felsefesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, SDÜİF SBE, Isparta 2003.
Arkan, Atilla, Fârâbînin Gözüyle Ahlâk-Siyaset İlişkilerinin Analizi, Sakarya Üniversitesi İktisat ve İdarî Bilimler Fakültesi 2. Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu, Sakarya 2005.
Arnaldez, Roger, Fârâbînin Felsefî Sisteminde Nefs ve Âlem, çev. Hayrani Altıntaş, AÜİF Dergisi, c. XXIII, Ankara 1978.
Atay, Hüseyin, Fârâbî ve İbn Sînâya Göre Yaratma, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 2001.
_______, Önsöz, Fârâbînin Üç Eseri içinde, çev. Hüseyin Atay, AÜİF Yay., Ankara 1974.
Aydınlı, Yaşar, Fârâbîde Tanrı İnsan İlişkisi, İz Yay., İstanbul 2000.
_______, Fârâbînin Bilgi Anlayışına Genel Bir Bakış, Bilimname, 2004/1, c. IV, s. 5-16.
Aydın, Mehmet, Fârâbînin Siyasî Düşüncesinde Saadet Kavramı, AÜİF Dergisi, sy. 21, s. 303-315.
Ayık, Hasan, Felsefî Kavramların Oluşmasında Fârâbînin Rolü, Gazi Üniversitesi Çorum İlâhîyat Fakültesi Dergisi, 2005/1-2, c. IV, sy. 7-8, s. 77-94.
_______, Fârâbîde Dil-Mantık İlişkisi, Karadeniz Basın Yayın, Rize 2007. Bayraktar, Mehmet, İslam Felsefesine Giriş, TDV Yay., Ankara 1997.
_______, İslamda Bilim ve Teknoloji Tarihi, TDV Yay., Ankara 1985.
Bedir, Murteza, İslam Düşünce Geleneğinde Naklî İlim Kavramı ve İbn Haldun, İslâm Araştırmaları Dergisi, 2006, sy. 15, s. 5-31.
Cihan, Ahmet Kamil, Bilimler Tasnifi ve İbn Sînâ, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2000, sy. 9, s. 433-451.
Davidson, Herbert A., Risâle fil-akl, çev. Eyüp Şahin, AÜİF Dergisi, 2004, c. XlV, sy. II, s. 271-277. Doru, M. Nesim, Meşrikî Düşünceden İşrâkî Felsefeye Bir Yol Var mı?, Sühreverdî ve İşrâk Felsefesi içinde, edit. M. Nesim Doru, Kamuran Gökdağ, Yunus Kaplan, Otto Yayınları, Ankara 2014.
Fahri, Macit, İslam Felsefesi Kelâmı ve Tasavvufuna Giriş, çev. Şahin Filiz, İnsan Yay., İstanbul 2008.
Fakhry, Majid, Al-Fârâbî, Founder of Islamic Platonism: His Life Works and Influence, Oneworld Pub., Oxford 2002.
Fârâbî, İdeal Devlet (el-Medînetül-fâzıla), çev. Ahmet Arslan, Vadi Yay., Ankara 1997.
_______, Mutluluğu Kazanma (TahsÎlüs-saâde), Fârâbînin Üç Eseri içinde, çev. Hüseyin Atay, AÜİF Yay., Ankara 1974.
_______, Aristo Felsefesi, Fârâbînin Üç Eseri içinde, çev. Hüseyin Atay, AÜİF Yay., Ankara, 1974.
_______, Siyaset Felsefesine Dair Görüşler (Fusûlül-medenî), Fârâbînin İki Eseri içinde, çev. Hanifi Özcan, İFAV Yay., İstanbul 2005.
_______, Mutluluk Yoluna Yöneltme (et-Tenbîh alâ sebîlis-saâde), Fârâbînin İki Eseri içinde, çev. Hanifi Özcan, İFAV Yay., İstanbul 2005.
_______, Harfler Kitabı (Kitâbül-hurûf), çev. Ömer Türker, Litera Yay., İstanbul 2008.
_______, İlimlerin Sayımı (İhsâul-ulûm), çev. Ahmet Arslan, Vadi Yay., Ankara 1999.
_______, Müfârikât, Fârâbî içinde, çev. H. Z. Ülken - Kıvamettin Burslan, Kanaat Ktb. Trs.
_______, Deavii kalbiyye, Fârâbî içinde, çev. H. Z. Ülken Kıvamettin Burslan, Kanaat Ktb. Trs.
_______, Zenon Risalesi, Fârâbî içinde, çev. H. Z. Ülken Kıvamettin Burslan, Kanaat Ktb. Trs.
_______, Talikât, çev. H. Z. Ülken - Kıvamettin Burslan, Fârâbî içinde, Kanaat Ktb. Trs.
_______, Kitâbül-fusûs, Dârul Meârif, Haydarâbâd 1345.
_______, Felsefenin Temel Meseleleri (Uyûnül-mesâil), çev. Mahmut Kaya, İslam Filozoflarından Felsefe Metinleri içinde, Klasik Yay., İstanbul 2003.
_______, Felsefe Öğreniminden Önce Bilinmesi Gereken Konular (Risâ-le fimâ yenbaği en yukaddeme kable teallümil-felsefe), çev. Mahmut Kaya, İslam Filozoflarından Felsefe Metinleri içinde, Klasik Yay., İstanbul 2003.
_______, Eflatun ile Aristotelesin Görüşlerinin Uzlaştırılması, (Kitâbül- cem beyne reyeynil-hâkîmeyn Eflatûnel-İlâhî ve Aristûtâlis), çev. Mahmut Kaya, İslam Filozoflarından Felsefe Metinleri içinde, Klasik Yay., İstanbul 2003.
_______, Erdemli Şehir Halkının Görüşleri (Kitâbu ârâi ehlil-medine-tül-fâzıla), çev. Mahmut Kaya, İslam Filozoflarından Felsefe Metinleri içinde, Klasik Yay., İstanbul 2003.
Farukî, İsmail Raci, Bilginin İslamîleştirilmesi, çev. Fehmi Koru, Risale Yay., İstanbul 2004.
Gökbulut, Süleyman, İlim Tasniflerinde Tasavvufun Yeri, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, 2007, c. VIII, sy. 19, s. 245-264.
Hüseyin, M. Yusuf, Varlıkların Prensipleri: Fârâbînin Sudûr Doktrininde Temel Prensip, çev. Gürbüz Deniz, Felsefe Dünyası, 2001/1, sy. 33, s. 91-99.
Korkut, Şenol, Fârâbînin Siyaset Felsefesinin Temel Problemleri ve Kökenleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, AÜSBE, Ankara 2005.
Kozak, İ. Erol, Bilginin İslamîleştirilmesi mi, İslamın Bilgileştirilmesi mi?, Bilgi, 1999/1, s. 103-109.
Kutluer, İlhan, Fârâbînin Felsefesinde Sosyopolitik, Entelektüel ve Dinî Hayatın Bütünlüğü, Uluslararası Fârâbî Sempozyumu, edit. F. Terkan, Ş. Korkut, Elis Yay., Ankara 2001.
Küyel, Mübahat Türker, Değer ve Fârâbî, AÜ DTCF Dergisi, c. XX Ankara 1975, s. 71-84.
Nazarov, Alisher, Kırgızistandaki Tengiricilik Anlayışının Felsefi Temelleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, AÜ SBE, Ankara, 2006.
Oktay, Ayşe Sıdıka, İbn Sînânın İlim, Felsefe Anlayışı ve Din Felsefe İlişkilerine Yaklaşımı, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2012/1, sy. 15, s. 287-316.
Peker, Hidayet, İbn Sînânın Bilimler Sınıflaması Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2000, c. IX, sy. 9, s. 447-452.
Radtke, Bernd, Horasan ve Mâverâünnehirde Din Âlimleri ve Mutasavvıflar, çev. Ergin Ayan, The Journal of International Social Research, v. 2/9 Fall 2009, pp. 258-376.
Sâfî, Luey, Bilginin İslamîleştirilmesi Bilgisel Yöntemlerden İcra Metotlarına (Geçiş), çev. Ömer Pakiş, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2006, c. VI, sy. 3, s. 275-306.
Sarı, Mehmet Ali, Fârâbî Epistemolojisinde Akıl, SBArD, Mart 2006, sy. 7, s. 101-118.
Şulul, Cevher, İslâm Felsefesinde İlimlerin Sınıflandırılması Geleneği, D.E.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, İzmir 2002, sy. 16, s. 217-233.
Tülücü, Süleyman, Fârâbî Bibliyografyasına Bazı İlâveler-IV, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Erzurum 2009, sy. 31, s. 1-42.
Türker, Sadık, Fârâbîde Dil ve Mantık İlişkisi, Kutadgu Bilig, İstanbul 2002, sy. 1, s. 137-175.
Uyanık, Mevlüt, Bilginin İslamîleştirilmesi ve Çağdaş İslam Düşüncesi, Ankara Okulu Yay., Ankara, 2014.
Yıldırım, Mustafa, Plotinus ve Fârâbîde Sudûr, Felsefe Dünyası, Mart 1994, sy. 11, s. 43-51. www.kaznu.kz/en/12712, (Erişim Tarihi: 26.08.2012)