İbn Sînâcı Felsefe Geleneğinin Oluşumu ve Behmenyâr’ın Felsefe Tasavvuru

Behmenyâr b. Merzübân (ö. 458/1066) İbn Sînâ’nın ilk kuşak öğrencilerinin en tanınmışlarından biridir. Behmenyâr, İbn Sînâ ile uzun yıllar geçirmiş ve üstadıyla felsefenin çetin konularında ilmî müzakerelerde bulunmuştur. Behmenyâr’ın en önemli işlevi, İbn Sînâ felsefesinin sonraki kuşaklara aktarılmasındaki katkısıdır. Behmenyâr’ın öğrencisi Levkerî İbn Sînâ ekolünü devam ettirmiş, daha sonra bu çizgi Osmanlı ve İran coğrafyasında sadece felsefe değil, kelam ve tasavvuf üzerinde de etkili olmuştur. Behmenyâr’ın en önemli eseri, İbn Sînâ tarafından eş-Şifâ, en-Necât, Dânişnâme-i Alâî ve el-İşârât’ta ortaya konan Meşşâî felsefeyi özetleyen et-Tahsîl’dir. Eser İbn Sînâ’nın mantık, metafizik ve doğa bilimleriyle ilgili düşüncelerinin iyi bir örneğini sunmaktadır. Behmenyâr et-Tahsîl’i İbn Sînâ’nın Dânişnâme-i Alâî’sinin tertibini örnek alarak derlemiştir. Behmenyâr’ın İbn Sînâ felsefesinin yorumlayıcısı, özetleyicisi ve sonraki kuşaklara aktarıcısı olduğu söylenebilir. Bu çalışmanın amacı da Behmenyâr’ın hayatı hakkında bilgi verdikten sonra et-Tahsîl çerçevesinde onun nazarî felsefe anlayışı ve metafizik tasavvurunu ortaya koymak ve İbn Sînâ’dan ayrıldığı noktaları belirlemektir

The Making of the Avicennian Philosophical Tradition and Bahmanyâr’s View of Philosophy

Bahmanyâr ibn Marzubân (d. 458/1066) is one of Avicenna’s most famous first generation students. Bahmanyâr spent many years studying with Avicenna and participated in discussions with him on difficult philosophical issues. Bahmanyâr’s most important contribution was his role in transmitting the Avicennian philosophy to next generations. His student Lawkarî continued Avicennian school, which later influenced not only philosophy but also theology and Sufism in the Ottoman and Iranian milieus. His most important work is al-Tahsîl, which summarizes the Peripatetic philosophy as espoused Avicenna in his al-Shifâ, al-Najât, al-Ishârat wa’l-tanbîhât, Dânesnâma-yi Alâî. It presents a good discussion of Avicenna’s opinions on logic, metaphysics and physics. Bahmanyâr compiled his al-Tahsîl on the model of Avicenna’s Dânesnâma-yi Alâî. Bahmanyâr can thus be seen as the interpreter, compiler and transmitter of Avicenna’s philosophy. This article first gives information on his life and then discusses his understanding of theoretical philosophy and metaphysics and identifies the points he differs from Avicenna focusing on his al-Tahsîl.