Orta Çağ Karaî Bilginlerinin İslam Eleştirisi Yakup El-Kirkisanî Örneği

İslam egemenliği altında yaşayan Orta Çağ Yahudi bilginleri eserlerinde yer yer İslam’la ilgili değerlendirmelerde bulunmuşlardır. Rabbani Yahudi bilginlerin yanında Orta Çağ’ın etkili Yahudi fırkalarından biri olan Karailer arasında da İslam’la ilgili bilgilere yer veren bilginler çıkmıştır. Bu bilginlerden Yakup el-Kirkisani ön plana çıkmaktadır. Kitâbu’l-Envâr ve’l-Merâkıb adlı eserinde Hz. Muhammed’in peygamberliğini çürütmek için özel bir bölüm ayıran Kirkisani aynı zamanda Kur’an’ın i‘cazı konusunda da değerlendirmelerde bulunmaktadır. Bu makalede Kirkisani’nin görüşleri paylaşılacak ve bu görüşlerle ilgili değerlendirmede bulunulacaktır

Anahtar Kelimeler:

Karailer, i‘câzu’l-Kur’an, beşâirü’n-nübüvve, muaraza, mucize, tehaddi

Polemics against Islam among Medieval Karaite Thinkers: A Case of Kirkisani

Medieval Jewish thinkers who lived under Islamic rule occasionally put forward their thoughts on Islam. Karaites, the influental Jewish sect of Medieval Ages, also penned polemics against Islam in their writings. Among them, Jacob al-Kirkisani comes into prominence. In his Kitab al-Anwar wa’l-Maraqib, he dedicates a special chapter in order to refute the prophethood of Muhammad. In this chapter, he also criticizes Muslim belief of i‘jaz al-Qur’an. In this article, Kirkisani’s views on Islam will be examined and evaluated

Keywords:

Karaites, i‘jaz al-Qur’an, beshair al-Nubuwwah, muaradha, miracle, tahaddi,

PDF

___

• Akoğlu, Muharrem (2005). “El-Hayde Bağlamında Halkul-Kuran Tartışmaları”, Bilimname Düşünce Platformu Dergisi 2005: 13-32.
• el-Cevziyye, Muhammed b. Ebi Bekr b. Eyyub ibn Kayyım. Hidâyetu’l-Hayârâ fi Ecvibeti’l-Yehûd ve’n-Nasârâ. tahk. Osman Cuma Dümeyriyye, Dâru Alemi’l- Fevâid.
• el-Fasi, David ben Abraham (1936). Kitâbu Câmii’l-Elfâz. ed. Solomon L. Skoss, New Haven: Yale University Press.
• Eli, Yefet ben (1889). A Commentary on the Book of Daniel. ed. D. S. Margalou- ith, Oxford: Clarendon Press.
• Eş’ari, Ebu’l-Hasan Ali (1980). Makâlatül-Islâmiyyîn ve’htilâfil-Musallîn. ed. Helmut Ritter, Weisbaden.
• Halevi, Yehuda (1977). Kitâbu’r-Red ve’d-Delil fi’d-Dini’z-Zelil. ed. David Ba- neth, Jerusalem: Magnes Press.
• Hirschfeld, H. (1912). “Ein Karäer über den Mohammed gemachten Vorwurf jü- discher Torahfälschung”. Zeitschrift für Assyriologie 26:112-113.
• İbn Sina, Ebu Ali el-Hüseyin (1987). el-Edhaviyye fi’l-Mead. ed. Hasan Asi, II. Baskı, Beyrut.
• el-Karafî, Şihâbu’d-Din Ebu’l-Abbas, Ecvibetü’l-Fâhirah ani’l-Es’ileti’l- Fâcirah, tahk. Mecdi Muhammed eş-Şihavi, Matbaatu Âlemi’l-Kutub, Beyrut 2005.
• el-Kirkisânî, Yakup (1939-1943). Kitâbu’l-Envâr ve’l-Merâkıb. ed. Leon Ne- moy, New York: Alexander Kohut Memorial Foundation (5 cilt).
• Meral, Yasin (2012). “Orta Çağ Yahudileri Arasında Judeo-Arabic Kullanımı”. Bütün Yönleriyle Yahudilik. Ankara: Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yayınları: 319-332.
• Öğmüş, Harun (2009). “Halku’l-Kur’ân Tartışmalarının Vahyin Allah’tan İnsana İntikaliyle İlgili Telakkiler Üzerindeki Etkisi”. Selçuk Üniversitesi İlâhiyat Fa- kültesi Dergisi 28: 17-44.
• Öz, Mustafa (1992), “Ca‘d bin Dirhem”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, c. 6, ss. 542-3.
• Sahas, Daniel J. (1972). John of Damascus on Islam. Leiden: Brill.
• Shammai, Haggai ben (1984). “The Attitude of Some Early Karaites towards Is- lam”. Studies in Medieval Jewish History and Literature. ed. Isadore Twersky, Cambridge: Harvard University Press, c. II:3-40.
• Sklare, David (1999). “Responses to Islamic Polemics by Jewish Mutakallimun in the Tenth Century”. The Majlis: Interreligious Encounters in Medieval Islam. ed. Hava Lazarus Yafeh, Wiesbaden: Harrasowitz: 137-161.
• Taberî, Muhammed bin Cerir. Târîhü’l-Ümem ve’l-Mülûk. ed. Muhammed Ebü’l- Fadl İbrâhîm, Dârü Süveydân, Beyrut.
• Torki, Fahad (2008). Al-Qirqisani and Maimonides’ Polemic Against Islam. PhD Dissertation, Boston: Boston University.
• Wolfson, Harry Austryn (1979). Repercussions of the Kalam in Jewish Philo- sophy. Massachusetts: Harvard University Press,.
• Yavuz, Yusuf Şevki (1997). “Halku’l-Kur’ân”. DİA, c. XV, s. 371.
• Yücedoğru, Tevfik (2006). İbn Küllab ve Küllabiye Mezhebi. Bursa: Emin Ya- yınları.
• Yücesoy, Hayrettin (2005). “Mihne”. DİA, c. XXX, ss. 26-28.
• Zucker, Moşe, “Berurim be-Toldot ha-Vikuhim şe-ben ha-Yahadut ve ha-Islam”, Festschrift Armand Kaminka zum siebzigsten Geburstage, Verlag des Wiener Maimonides-Insituts, Vienna 1937, ss. 31-48.