Mualla YILDIZ, F. Zeynep BELEN, Kübra TÜRKMEN ARSLAN, Halil İbrahim ÖZASMA

4527

Ölümlük Bilinci Karşısında Türkiye’de Müslümanlar Tarafından Kullanılan Savunma Mekanizmaları

Türkiye’de yaşayan insanlar otuz yıldan uzun bir zamandır terörist saldırıların hedefi olmuşlardır. Geçmişte masum insanları korkutmak amacında olan terörist organizasyonların saldırıları günümüzde kitle katliamına dönüşmüştür. Yakın zamana kadar Türkiye’de terör bir bölgenin sorunu iken, büyük şehirlerdeki terör saldırıları sonucunda her nerde olursa olsun herkesi tehdit eden bir unsur olmuştur. Bu çalışmanın amacı, Ankara’da 2016 yılında arka arkaya gelen terör saldırılardan kaynaklanlanan dehşet karşısında insanların geliştirdikleri farklı savunma mekanizmalarının belirlenmesidir. Çalışma nitel desene göre yapılmıştır. Çalışmada fenomenolojik yaklaşım esas alınmış ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Açık uçlu sorular kullanılmış ve 2016 yılında Ankara’da yaşayan kişiler (N = 26) çalışma grubuna alınmıştır. Çalışma sonucunda, dini-aktif, dini-pasif, dini olmayan-aktif ve dini olmayan-pasif olmak üzere dört tip savunma mekanizma belirlenmiştir (Tablo1). Gerek klasik İslam literatüründeki kader anlayışının gerekse modern psikolojide kullanılan fatalistik yaklaşımın Türkiye’deki Müslüman örneklemin ölüm karşısındaki tutumunu aslında tam olarak yansıtmadığı ve bu konuda Türkiye’deki otantik yapıyı tanımak için özgün yeni ölçeklerin ve kavramların geliştirilmesi gerektiği anlaşılmıştır

DEFENSE MECHANISM AGAINST MORTALITY SALIENCE IN TURKISH MUSLIM POPULATION

People who live in Turkey have experienced terrorist attacks for morethan thirty years. In the past, the goals of the terrorist organizations were tofrighten innocent civilians, but modern attacks are much more malevolent,and they have turned into indiscriminate massacres. In recent years, terroristorganizations have attacked big cities and the general population feels thatterrorism is no longer a regional problem and anyone could be in danger.The objective of this study is to determine defense mechanisms against fearof death after terrorist attacks in 2016, Ankara. Therefore, this study used aphenomenological approach as a method of qualitative research. This studyapplied open-ended questions in a semi-structured interview form on a sampleof N = 26 selected by purposive sampling that lived in Ankara during June2016. End of the study, four different defense mechanisms were determined.These defense mechanisms were religious-active, religious-passive, nonreligious-passive,and non-religious active (Figure 1). As a result, theresearchers realized that neither classical Islamic philosophers’ destiny/qadar approaches nor modern psychologists’ fatalism approach could describe theMuslim Turkish population’s defense mechanism against mortality salience.Therefore, the authentic measures and concepts should be improved in orderto acquire more knowledge about this authentic sample.
PDF

___

  • Al-Farabî, Abu Nasr (1987) Fusul’ül Medeni. Trs. Hanefi Özcan, DEÜY: İzmir.
  • Al-Kindi, İshak (2015) “Risale fi’l-Hile Li-Def’il- Ahzan”. in Üzüntüyü Yenmenin Çareleri, Ed. Elif Akyol, Ankara: Araştırma Pub.
  • Al-Qusayri, Abu’l Qasim (2003). Al-Risala al-Qusayri Risalesi, Trs. Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergâh Pub.
  • Al Muhasibi, Haris (2004). Er-Riâye. Trs. Şahin Filiz, Hülya Küçük, İstanbul: İnsan Pub.
  • Ayten, Ali (2009). “Death Anxiety among University Students: A Comparison Study on Turkish and Jordanian Students”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. V.9, N. 4: 85-108.
  • Aydın, Hasan (2011). “Ölüm Korkusu Karşısında FelsefeninTesellisi: Marcus Tullıus Cicero ve Ebû Bekr Er-Râzî”. Felsefe Dünyası, Vol.2, N.54: 27-52.
  • Aydın, Özlem (2011). Yaşami Sürdürmede Dini İnancın Rolü. Doctoral Thesis Submitted to the University of Ankara.
  • Beyaz, Nasır (2001). 17 Ağustos 1999 Marmara Depremini Yaşayanların Stresle Başa Çıkma Yolları Ile Denetim Odakları Arasındaki Ilişki. Doctoral Thesis Submitted to the University of Kocaeli.
  • Creswell, John (2013). Qualitative Inquiry and Research Design. Third Edition, Washington DC: Sage Publication.
  • Dağli, Emel Nuriye (2010). Death Anxiety and Piety in the Elderly. Master Thesis Submitted to the University of Selcuk, Konya.
  • Doğulu, Canay; Sakalli Uğurlu, Nuray (2015). “A Review of Terror Management Theory”. Turkish Psychological Articles, V.18, N. 35: 48-50.
  • Düzgün, Şaban Ali (2013). ‘’The Possibility of Handling the Issue of Predestination within Different Categories’’. Kelam Araştirmalari, V. 11, N. 2: 1-10.
  • Edmondson Donald, Park, Crystal L. Chaudoir, Stephenie R. and Wortmann, Jennifer H. (2008). “Death without God: Religious Struggle, Death Concerns, and Depression in the Terminally Ill”. Psychol Sci. V. 19, N. 8:754-8.
  • Ellis, Lee; Wahab, Eshah A.; Ratnasingan Malini (2013). “Religiosity and fear of death: a threenation comparison”. Mental Health, Religion & Culture. V. 16, N. 2: 179–199.
  • Erdoğdu M. Yüksel; Özkan Mustafa. “The Relationships between Death Anxiety with Dispositional Symptoms and Socio-Demographic Variables of Individuals from Different Religions”. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. V. 14, N.3: 171-179.
  • Erlandson, David.A; Harris, Edward L.; Skipper, Barbara L.; Allen, Steve D. (1993). Doing Naturalistic Inquiry- A Guide to Methods. Newbury Park: Sage Publication.
  • Gashi, Fehim (2011). “Türk ve Kosovalı Öğrencilerin Ölüm Kaygısı Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma”. Balkan Araştırmaları Dergisi, C.2, S.1: 45-55.
  • Ghazali, Imam (2007), İhyâu Ulumi’d Din. Vol.4, Ed. Hüseyin Kader, İstanbul: Vefa Pub.
  • Greenberg, Jeff; Pyszczynski, Tom; Solomon, Sheldon (1986). “The Causes and Consequences of a Need for Self-Esteem: A Terror Management Theory”. In R. E Baumeister (Ed.), Public Self and Private Self.pp. 189-212. New York: Springer-Verlag.
  • Greenberg, Jeff; Simon, Linda; Solomon, Sheldon; Harmon-Jones, Eddie; Pyszczynski, Tom; Lyon, Deborah. (1995). “Testing Alternative Explanations for Mortality Salience Effects: Terror Management, Value Accessibility, or Worrisome Thoughts?” European Journal of Social Psychology 25: 417-433.
  • Henrie, James; Patrick, Julie Hicks (2014). “Religiousness, Religious Doubt, and Death Anxiety”. The International Journal of Aging and Human Development. V. 78, N. 3: 203-227.
  • Husserl, Edmund (1970). Logical Investigation. New York: Humanities Press.
  • Ibn Sina, Abu ‘Ali al-Husayn /Avicenna (1959). Fi’l-Havf mine’l Mevt/Ölüm Korkusundan Kurtuluş Risalesi Trs. M.Hazmi Tura, İstanbul: Orhan Mete ve Ortağı Kollektif Şirketi Matbaası.
  • Jonas, Eva; Fischer, Peter (2006). “Terror Management and Religion: Evidence That Intrinsic Religiousness Mitigates Worldview Defense Following Mortality Salience”. Journal of Personality and Social Psychology. V. 9, N. 13: 553-567.
  • Juhl, Jacop; Routledge, Clay (2010). “Structured Terror: Further Exploring the Effects of Mortality Salience and Personal Need for Structure on Worldview Defense” Journal of Personality V. 78, N. 3:969-90.
  • Katırcı Yusuf. (2011). The Sense of Fate of all Prisoners (The instance of Ferizli L-Type Prison). Master Thesis Submitted University of Sakarya.
  • Kaplan, Hasan (2012). “Beliefs in a Justice World Religiosity and Victim Blaming”. Archive for he Psychology of Religion. N.34: 397-409.
  • Karaca, Faruk (1997). Psikolojik Açidan Ölüm ve Dini İnanc İliskisi. Doctoral Thesis Submitted to the University of Atatürk, Erzurum.
  • Karaca, Faruk (2006). “An Experimental Study on Relation between Destiny and Mental Health” Journal of Islamic Research. V. 19, N. 3:479-489, ISSN 1300-0373 TEK-DAV.
  • Kartopu, Saffet (2013). “Relation between Anxiety and the Perception of Predestination (A Case Study in the Town of Kahramanmaraş)” Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, V. 2, N.3: 238-260.
  • Kastenmuller, Andreas; Greitemeyer, Tobias; Ai, Amy L.; Winter, Gabriele; Fischer, Peter (2011). “In The Face Of Terrorism: Evidence That Belief in Literal Immortality Reduces Prejudice under Terrorism Threat” Journal for the Scientific Study of Religion. 50(3): 604–616.
  • Kenevir, Fatma (2015). “Crime, Social Deviance and Religion: Religious Affiliation Levels of Female Prisoners” Religious Studies. V. 18, N. 46: 233- 249.
  • Koca-Atabey, Müjde; Öner Özkan Bengü. (2011). “Defensive or Existential Religious Orientations and Mortality Salience Hypothesis: Using Conservatism as a Dependent Measure”. Death Studies. N. 35: 852–865, DOI: 10.1080/07481187.2011.553319.
  • Kökdemir, Doğan. (2009). “Dayanılmaz Dehşet Kaçınılmaz Son: Ölüm (Presentation)”, Atılım Üniversitesi Seyhan Cengiz Turhan Konferans Salonu, http://kurumsal.data.atilim.edu. tr/pdfs/090317_02.pdf (17.03.2009).
  • Kutlu, Sönmez, (2011). Türkler ve İslam Tasavvuru. Istanbul: ISAM.
  • Küçükcan Talip; Köse Ali. (2000). Natural Disaster and Religion. A Psych-Social Search on Marmara Earthquake, Istanbul: TDV Islamic Research Center.
  • Liu Yanli,Lu; Guizhi,Liu Yong. (2016). “Personal Need for Structure: Concept, Measurements and Relationships to Related Variables”. Advances in Psychological Science. V. 24, N. 2: 228-241.
  • Lüdecke, Christina (2015). Affect and Self-Regulation under Mortality Salience. Doctoral Thesis Submitted to the University of Trier Department of Psychology.
  • Maturîdî, Abu Mansur (2009). Kitab Al-Tawhid Trs. Bekir Topaloğlu, Ankara: ISAM Pub.
  • Miller, Dale T.; Ross, Michael (1975). “Self-Serving Biases in the Attribution of Causality: Fact or Fiction?” Psychological Bulletin. N. 82: 213-225.
  • Paçacı, Mehmet (2001). Kutsal Kitaplarda Ölümötesi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
  • Razi, Abu Bakr (2008) et-Tıbbu’r-Ruhanî. Trs. Hüseyin Kahraman, İstanbul: İz Pub.
  • Ritchie, Jane. Lewis, Jane; El am, Gillian (2003). “Designing and Selecting Samples”. In Qualitative Research Practice. Ed. Jane Ritchie & Jane Lewis. London: Sage Publication.
  • Routledge, Clay D; Arndt, Jamie. (2009). “Creative Terror Management: Creativity as a Facilitator of Cultural Exploration after Mortality Salience”. J.Pers Soc Psychol Bull. V. 35, N. 4: 493-505.
  • Saruhan, M. Selim (2005). İbn-i Miskeveyh Düşüncesinde Tanrı ve İnsan. Ankara: İlâhiyât yayınları.
  • Saruhan, M. Selim (2006). “İslam Filozof ve Düşünürlerinde Ölüm Korkusu ve Tedavisi”. AÜİFD, N.47.87-105.
  • Sever, Mustafa; Soğuksu, A. Fulya; Türe, Ersin; Koçmar, Yonca; Olgun, Muge; Üçüncü, Nergiz & Öztürk, İnci (2016). “What Does It Mean To Be A Student In Different Types Of High Schools In Turkey Through The Eyes Of Students?” Educational Sciences: Theory & Practice. N.16:231-259.
  • Şentürk, Mucahidin (2013). “The Conception of Predestination of Sakarya People”. Kelam Arastirmalari, V. 11, N.2: 209-224.
  • Tunç, Cihat (1994). “Ecel”. İslam Ansiklopedisi, Vol.10: 380.
  • Van Tongeren, Daryl R;Pennington, Amanda R; McIntosh, Daniel N; Newton, Taylor; Green, Jeffrey D; Davis, Don E; Hook, Joshua N. (2017). “Where, O Death, Is Thy Sting? The Meaning-Providing Function of Beliefs in Literal Immortality”. Mental Health, Religion & Culture.
  • Yalom, Irvin (1980). Existential Psychotherapy. USA: Basic Books Pub.
  • Yazoğlu, Ruhattin & İmamoğlu, Tuncay (2007). “Voluntary and Natural Death as Experience of Immortality in the Thought of Mevlânâ” TAED, N. 34: 9-19.
  • Yeniçeri, Zuhal & Dönmez, Ali (2008). “Perception of Terrorism & Terrorist”. Turkish Journal of Psychology. V. 23, N. 62: 93-103.
  • Yıldız, Murat. (1998). Dinî Hayat İle Ölüm Kaygısı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Doctoral Thesis Submitted to the University of Dokuz Eylul, Izmir.
  • Yıldız, Murat (1999). “Savaş Tecrübesi Yaşayan Boşnaklar Arasında Ölüm Kaygısı-Türk Örneklmele Karşılaştırmalı Bir Çalışma”. D.E.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi. N. 12; 147-162.
  • Yıldız, Murat (2001). “Dindarlik ve Ölüm Kaygisi: Tasavvufi Yaklaşım ve Günümüz Üniversite Öğrencileri”. Journal of Religious Culture. N. 43: 1-7.
  • Yılmaz, Sema (2013). “Death Concept in 8-13 Years Children’s Cognitive Development”. Bilimname. V. 25, N. 2: 169-189.
Dini Araştırmalar-Cover
  • ISSN: 1301-966X
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1998
  • Yayıncı: MOTİF YAYINCILIK
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Ölümlük Bilinci Karşısında Türkiye’de Müslümanlar Tarafından Kullanılan Savunma Mekanizmaları

Mualla YILDIZ, F. Zeynep BELEN, Kübra TÜRKMEN ARSLAN, Halil İbrahim ÖZASMA

MUSA CARULLAH’IN İLAHİ RAHMETİN GENİŞLİĞİ HAKKINDAKİ DÜŞÜNCESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Rifat SUYARGULOV

7./13. YÜZYIL ANADOLU’SUNDA YAŞAMIŞ BİR HANEFÎ ÂLİMİN FERAĞ KAYITLARINDA SAKLI OTOBİYOGRAFİSİ: ‘ALĀ-İ AḪLĀṬĪ VE MECMŪ‘ASI

Mehmet KALAYCI

ŞÎA’NIN PEYGAMBER KISSALARINA İLİŞKİN RİVAYETLERDE EHL-İ BEYT’E ATIFLARI -KUMMÎ TEFSİRİ ÖZELİNDE

Sema ÇELEM