İskender Bey İsyanlarının Dinî Boyutu ve Papalıkla İlişkileri

Arnavutluk’un millî kahramanı olan İskender Bey, hem Osmanlı Devleti’nde bulunduğu süreç içerisinde iyi bir eğitim alarak Doğu kültürünü hem de Osmanlı Devleti’ne karşı isyan başlatması ile birlikte Batı devletleri ile kurmuş olduğu sıcak ilişkiler sonucu, Batı kültürünü yakından tanımış bir kimse olarak karşımıza çıkmaktadır. Osmanlı Devletinde belli mevkilere yükselmiş olmasına rağmen zaman içerisinde birtakım isteklerinin reddedilmesi, kendisine tanınan bazı ayrıcalıkların elinden alınması nedeniyle babasının hâkimiyet sürdürdüğü bölgeleri yeniden elde etme amacı doğrultusunda isyan etmiştir. İskender Bey’in, Osmanlı Devleti’ne isyan etmesinin arkasında yer alan ana nedenin anavatanı olan Arnavutluk’a dönme arzusu, şahsi menfaatleri ve Hıristiyan inancı ile ilgili olduğu şeklinde farklı görüşler ileri sürülmüştür. Osmanlı Devleti’ne karşı isyan etmesinden sonra Hıristiyan inancına dönmüş ve zamanında Osmanlı Devleti’nin en büyük düşmanı olan papalık ile yakın ilişkiler kurmuş, maddî ve askerî yardımlar almış olsa da isyanlarının dini kaynaklı olmadığı anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Arnavutluk, İslam, İskender Bey, Papa, Osmanlı, İsyan, Devşirme

The Religious Aspect of Scanderbeg’s Revolts and his Relations with the Papacy

The national hero of the present-day Albania is Skanderbeg’s father, Gjon (Yuvan) Kastrioti. Despite the fact that the Albanians tried to resist the Ottomans expeditions during the reign of Gjon, they were eventually defeated. As a result of this defeat by Sultan Murad II in 1423, Gjon was forced to give his four sons as captives. The youngest of his children was Skanderbeg, who together with three older brothers was given as captive due to the defeat by the Ottomans, had to reside in the palace for many years. During this time, he had the opportunity to obtain a remarkable Ottoman education and to benefit from other privileges provided for them. It is obvious that the facilities provided by the Ottomans as well as the personal abilities and skills he gained in the Ottoman Empire enabled him to achieve successes in various fields. Therefore, he was able to be promoted to important positions within the Ottoman Empire. However, some of his demands were rejected and he became deprived from some of privileges granted to him due to the promises and incentives of the opponents of the Ottomans and some small victories resulting from his father's dominance in the direction of rebellion. During this rebellion against the Ottomans, they have received both material and spiritual aid Western powers as result the warm relations they enjoyed with the Western powers. In addition, these warm relations gave the opportunity to be acquainted with the Western culture. In the course of events, it can easily be said that Skanderbeg became a renowned figure not only in the Eastern culture but also in the Western culture. After his rebellion against the Ottomans, he denounced Islam and returned to his former Christian faith. There have always been controversies about the sect he adopted related to the Christian belief whether became a Catholic or Orthodox Christian. Although he had close ties with the Pope, the greatest enemy of the Ottoman Empire, his rebellions against the Ottomans did not originate from his religion.In this study, we appealed mostly to the daily reports of the priests of the time, primarily in Albanian and Turkish and English as well. In terms of Ottoman and Turkish - Albanian relations, the issue is a very important one and therefore has occasionally been evaluated in view of the historical perspective of religions.

Keywords:

Albania Religion, Islam, Scanderbeg, Ottoman Empire, Pope, Revolt, Devshirme.,

PDF

___

Babinger, Franz (1967). Arianiti Comneno, Schwiegervater Skanderbegs - (Aufsötze Und Abhandlungen), vol.III. München: Südosteuropa-Gesellschaft.
Bartl, Peter (1998). Milli Bağımsızlık Hareketleri Esnasında Arnavutluk Müslümanları (1978-1012). Ali Taner, tran. İstanbul: Bedir.
Beydilli, Kemal (2003). Yeniçeriler ve Bir Yeniçerinin Hatıratı. İzmir: Yitik Hazine Yayınları.
Biçoku, Kasem (2006). Shtrirja Lindore e Zoterimeve Te Kastrioteve. In Skenderbeu Dhe Europa (Permbledhje Kumtesash). Tiranë: Akademia e Shkencave e Shqipërisë - Instituti i Historisë.
Bilge, Mustafa L. (1991). Arnavutluk. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Czerminski, Marcin (2014). Shqiperia (Pershkrime Historike, Etnografike, Kulturore Dhe Fetare). Leonard Zissi, tran. Tiranë: Onufri.
Duka, Ferit (2004). Muzakajt - Lidhez e Fuqishme Midis Koheve Paraosmane Dhe Osmane. Instituti i Historise(1–2): 7–17.
Frasheri, Kristo (2002). Skëndërbeu: Jeta Dhe Vepra. Tiranë: Akademia e Shkencave e Shqipërisë.
İnalcık, Halil (1953). Arnavutluk’ta Osmanlı Hâkimiyetinin Yerleşmesi ve İskender Bey İsyanının Menşei. Fâtih ve İstanbul(2).
İnalcık, Halil (1969). Krahina e Krujes Dhe e Dibres Rreth Vitit 1467. In . Tiranë: Universiteti Shtetëror i Tiranës - Instituti i Historise dhe i Gjuhësisë.1987 Sûret-i Defter-i Sancak-i Arvanid 835/ 1431. 2. Ankara: Türk Tarih Kurumu.2000 İskender Bey. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.2003 Mehmed II. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
İnan, Kenan (2002). Fatih Sultan Mehmed - İstanbul’un Fethi ve Etkileri. Türkler. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Jacques, Edwin (1996). Shqiptarët: Historia e Popullit Shqiptar Nga Lashtësia Deri Në Ditët e Sotme. Seferi, Edi, tran. Tiranë: Kartë e Pendë.
Jorga, Nicolae (2005). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (1300-1451), vol.1. Nilüfer Epçeli, tran. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
Kiel, Machiel (1990). Ottoman Architecture in Albania 1385-1912. İstanbul: Research Centre for Islamic History Art & Culture (IRCICA).
Külçe, Süleyman (1944). Osmanlı Tarihinde Arnavutluk. İzmir: İzmir Ticaret Basımevi.
Meksi, Aleksander (2004). Arkitektura e Kishave Të Shqipërisë (Shekujt VII-XV). Tiranë: Uegen.
Mirdita, Zef (1998). Krishtenizmi Nder Shqiptare. Prizren - Zagreb: Drita & Misioni Katolik Shqiptar ne Zagreb.
Naçi, Stavri N. (1969). Mbi Marredheniet e Papatit Me Gjergj Kastriotin - Skenderbeun. In . Tiranë: Universiteti Shtetëror i Tiranës - Instituti i Historise dhe i Gjuhësisë.
Öztürk, Necdet (2002). Fetret Devri ve Osmanlı Hâkimiyetinin Yeniden Tesisi. Türkler. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Pfeffermann, Hans (2013). Rönesans Papalarının Türklerle İşbirliği. Kemal Beydilli, tran. İstanbul: Yitik Hazine Yayınları.
Plasari, Aureş (2006). Arberia e Skenderbeut Dhe Burgundi i Filip-Te-Mirit. In Skenderbeu Dhe Europa (Permbledhje Kumtesash). Tiranë: Akademia e Shkencave e Shqiperise - Instituti i Historise.2014 Shqiperia Dhe Shqiptaret Ne Europen e Piut II. Tiranë: IDK.
Prifti, Peter R. (2006). Nje Leter e Pal Engjellit Drejtuar Skenderbeut Me 1463. In Skëndërbeu Dhe Europa (Përmbledhje Kumtesash). Tiranë: Akademia e Shkencave e Shqipërisë - Instituti i Historisë.
Prifti, Pirro (2010). Shenjtorja Orthodhokse Shqiptare Angjelina Araniti (Komneni). Kisha Orthodhokse e Shqiperise.
Pulaha, Selami (1968). Lufta Shqiptaro Turke Ne Shekullin XV: Burime Osmane. Tiranë: Universiteti Shtetëror i Tiranës - Instituti i Historise dhe i Gjuhësisë.
Purgstall, Baron Joseph Von Hammer (1983). Osmanlı Devleti Tarihi (Osmanlı Devleti’nin Kuruluşundan Kaynarca Muahedesine Kadar), vol.II. Çevik Mümin and Erol Kılıç, trans. İstanbul: Üçdal Neşriyat.1992 Büyük Osmanlı Tarihi, vol.I. Çevik Mümin and Erol Kılıç, trans. İstanbul: Üçdal Neşriyat.
Schmitt, Oliver Jens (2003). Marredheniet e Venedikut Me Kishat Para Dhe Gjate Luftes Shqiptaro-Osmane, Roli i Tyre Dhe Depertimi i Humanizmit Ne Shqiperi(3–4): 7–15.2006 Vitet e Fundit Te Skenderbeut 1464-1468. In Skëndërbeu Dhe Europa (Përmbledhje Kumtesash). Tiranë: Akademia e Shkencave e Shqipërisë - Instituti i Historisë.
Sufflay, Milan von (2002). Serbët Dhe Shqiptarët (Historia e Shqiptarëve Të Veriut). Ilir Ibrahimi, tran. Tiranë: Bargjini.
Sufflay, Milan von, and Edmond Malaj (2013 ). Situata e Kishës Në Shqipërinë Paraturke: Zona e Depërtimit Ortodoks Në “Digën” Katolike. Shkodër: Botime Françeskane.
Süssheim, K. (1978). Arnavutluk. Heyet, tran. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
Thengjilli, Petrika (1999). Historia e Popullit Shqiptar 395-1875. Tiranë: SHBLU.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1982). Osmanlı Tarihi, vol.1. 4.baskı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.(1983) Osmanlı Tarihi, C.2. 4. baskı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Valentini, At Guissepe (Zef), and Sciambra, I. Parrino M. (2009). Papa Kalisti III, Skëndërbeu, Shqipëria Dhe Kryqëzata (1455-1458). Sonila Kulla and Dritan Thomollari, trans. Tiranë: Plejad.
Xhufi, Pellumb (1994). Ndjenja Fetare Ne Shqiperi Gjate Mesjetes(1–4): 5–15.
Zamputi, Injac (1979). Dokumente per Historine e Shqiperise 1479-1506, 2/ II (1499-1506), vol.2. Tiranë: Akademia e Shkencave e Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë - Instituti i Historisë.
Zamputi, Injac, Aleks Buda, Kristo Frasheri, and Petraq Pepo N.d. Burime Te Zgjedhura per Historine e Shqiperise, Shek. VIII-XV.
Zavalani, Tajar (1998). Histori e Shqipnis. Tiranë: Phoenix.
Zefi, Don Shan (2000). Islamizimi i shqiptareve gjate shekujve: arsyet e islamizimit dhe qëndrimi i Kishes ndaj kesaj dukurie. Prizren: Drita.
Zinkeisen, Johann Wilhelm (2011a). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (1299-1453), vol.1. Nilüfer Epçeli and Kemal Beydilli, trans. Yeditepe Yayınevi.(2011b). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (1453-1574), vol.2. Nilüfer Epçeli and Kemal Beydilli, trans. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.