MAHMUT MUHTAR PAŞA'NIN (1867-1935) KUR'AN ve HADİSLE İLGİLİ İKİ ESERİ ÜZERİNE

Yaklaşık olarak 20. yüzyılın ikinci yarısına kadar Müslümanlar tarafından yazılan İslâm'la ilgili eserlerin neredeyse Arapça, Türkçe, Farsça ve Müslüman olan diğer toplulukların dilleriyle sınırlı kaldığı görülmektedir. Bu dönem içinde Avrupa dillerine aktarılan Kur'an meallerini bile Müslüman olmayan kimseler yazmıştır. Tespit edebildiğimiz kadarıyla bu durumu değiştiren ilk kişilerden biri, Osmanlı İmparatorluğu'nun Berlin Büyükelçiliği görevinde bulunmuş olan Mahmut Muhtar Paşa (ö. 1935) olmuştur. O Fransızca olarak hazırladığı kısmî Kur'an Meali ve Almanca olarak yazdığı Kur'an ve hadise göre İslâm'ı anlatmayı hedeflediği diğer bir eseriyle bu alanda öncülük etmiştir. Günümüzde de çok sayıda Müslümanın yaşadığı Avrupa dillerinde Müslümanlar tarafından yazılmış olan İslâm'la ilgili eserlerin büyük bir kısmı Müslümanlara İslâm'ı anlatmak için hazırlanmış eserlerin tercümelerinden ibaret bulunmaktadır. Avrupa'da ve bütün dünyada İslâm'ın doğru anlaşılması için yazarlarının Müslüman olduğu ve muhatap kitlelerin din ve dünya görüşlerinin dikkate alındığı eserlere ihtiyaç vardır. Mahmut Muhtar Paşa'nın iki eseri bu hususta bir örnek olarak önümüzde durmaktadır. Bu makalede onun Almanca ve Fransızca olarak yazdığı iki eseri tanıtılmaya çalışılacak ve ağırlıklı olarak "Die Welt des Islam im Lichte des Koran und Hadith" adlı eserinin muhtevası ve önemi üzerinde durulacaktır.

On Two Works of Mahmut Mukhtar Pasha Related to the Quran and Hadith

Approximately until the second half of the 20th century, the works about Islam written by Muslims seem limited to almost Arabic, Turkish, Persian and the languages of other Muslim communities. During this period, even in the interpretations of the Quran in European languages were written by non-Muslims. As far as we can determine one of the first interpreters who is exception in this matter is Mahmut Mukhtar Pasha, the Ottoman ambassador of Berlin. He became a pioneer in this field by preparing the interpretation of the some parts of Quran in French Language and the full interpretation of the Quran in German Language and his other work which aimed to explain Islam via hadiths. Currently, the majority of books concerning Islam is just the translating of the works which have been written to teach the basic fundamentals of Islam for European Muslims. On the other hand, we actually need the works whose authors are Muslim and they take into account the mentality and views of the readers of these books. Therefore two works of Mahmut Muhtar Pasha is a good example in this regard. In this paper, we will especially focus on his book "Die Welt des Islam im Lichte des Koran und Hadith" and stress out its importance by introducing it.

PDF

___

Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed eş-Şeybânî, (ö. 241/855), el- Müsned(I-VI), el-Mektebü'l-İslâmî, 5. Baskı, Beyrut 1405/1985.Ana Britannica, XXI, İstanbul 1994.
Akgün, Hüseyin, Goldziher ve Hadis, Araştırma Yayınları, Ankara 2014
Balkan Savaşı'na Katılan Komutanların Yaşam Öyküleri, (Alay ve Daha Üst Birlik Komu- tanları), Genelkurmay Askerî Tarih Ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Genel- kurmay Basım Evi, Ankara 2004.
Bringmann,Tobias C.,Handbuch der Diplomatie, 1815-1963: Auswärtige Missionschefs in Deutschland und Deutsche Missionschefs Im Ausland Von Metternich Bis Adena- uer, Münih 2001.
Fundgruben des Orients,Editör: Joseph von Hammer-Purgstall, II, III ve IV.,Viyana 1811, 1813, 1814.
Hamidullah, Muhammed, Kur'ân-ı Kerîm Tarihi, Fransızcadan terc.:, Mehmet Sait Mutlu, Yağmur Yayınevi, İstanbul 1965.
İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Ahmed et-Temîmî el-Büstî (ö. 354/965), es-Sahîh (I-XVIII), Thk.: Şuayb el-Arnavut, Müessesetü'r-risâle, 2. Baskı, Beyrut 1993.
Mahmut Muhtar Paşa, Die Welt des İslâm im Lichte des Koran und Hadith,Gustav Kiepen- heuer Verlag, Weimar 1915.
Mahmut Muhtar Paşa, La Sagesse Coranique éclairée par des versets choisis reflétant la philosophie morale, religieuse et sociale de l'Islam, Librairie Orientaliste Paul Ge- uthner, Paris 1935.
Mahmut Muhtar Paşa, Meine Führung im Balkankriege 1912, Terc. Imhoff Pascha, Ernst Siegfried Mittler und Sohn, Berlin, 1913.
Mehmet Arif, Binbir Hadis, İstanbul Kitabevi, İstanbul 1959.
Pautz, Otto,Muhammeds Lehre von der Offenbarung,Leipzig 1898.
Raymond, Janin, "Mohtar-Katirjoglou (Mahmoud), La sagesse coranique éclairée par des versets choisis reflétant la philosophie morale, religieuse et sociale de l'Islam", Èchos d'Orient, Yıl 1935, c. XXXIV, No: 179, s. 383.
Şerifoğlu, Ömer Faruk, "Mahmud Muhtar Paşa (Katırcıoğlu)", Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş.
Türk Harp Tarihi Derslerinde Adı Geçen Komutanlar, Harp Akademileri Komutanlığı Yayınları, Harp Akademileri Basımevi, 1983.
Yaşar, Hüseyin, Avrupa ve Kur'an, Avrupa'da Kur'an Araştırmaları ve Çevirileri Üzerine Bir Deneme, Tibyan Yayıncılık, İzmir 2002.
_____, Alman Oryantalizminde Kur'an'a Bakış (Metin Analizi ve Tenkidi), İz Yayıncılık, İstanbul 2010.
http://berlin.be.mfa.gov.tr/MissionChiefHistory.aspx. Erişim Tarihi: 12.01.2015.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Mahmud_Muhtar_Kat%C4%B1rc%C4% B1o%C4% 9Flu. Erişim Tarihi: 10.01.2015.
http://de.wikipedia.org/wiki/Mahmud_Muhtar _Pascha.Erişim Tarihi: 10.01.2015.