Kültepe Tabletlerinde Geçen Yeni Bir Unvan, rabi æabatim "Tuzcular Âmiri"

Sadece insanlar için değil, doğadaki bütün canlılar için temel besin kaynaklarından birisi olan tuz, binlerce yıl önce de çeşitli alanlarda kullanılan temel maddelerden birisiydi. Tuz hakkındaki en eski bilgileri çivi yazılı tabletlerden öğreniyoruz. Tuz, Kültepe tabletlerinde, kap, çuval gibi hacim ölçüleri ile ölçülen ve düşük fiyata satılan bir madde olarak geçmektedir. Bu metinlerden, "tuzcu" olarak anılan bir meslek erbabının olduğunu biliyoruz. Ancak, bu kişilerin görevleri ve daha önemlisi tuz ocaklarının bulunduğu yerler hakkında herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Çalışmamızda, 1997 Kültepe kazılarında keşfedilmiş Kt. 97/k 149 envanter numaralı belgede geçen, tuz ile ilgili işleri denetleyen yüksek dereceli bir memur olan, rabi æ?b?tim "tuzcular âmiri" unvanı üzerinde duracağız

KÜLTEPE TABLETLERİNDE GEÇEN YENİ BİR UNVAN, rabi æabatim "TUZCULAR ÂMİRİ"

Being one of the basic nutrients not only for humans, but also all the living creatures of the nature, salt was one of the fundamental substances used in various fields thousands of years ago as well. We learn the oldest information about salt from the cuneiform tablets. Salt is mentioned in the Kültepe tablets as an article measured in bowl, sack, etc. and sold at a lower price. Thanks to these texts, we know that there is a profession called "salt-dealer." However, there is not any information with respect to duties of such people and more importantly, the locations of salt quarries and mines. Our study will deal with the title of a senior official, rabi æ?b?tim "the chief of salt-dealer," who supervises the works and activities about salt, as mentioned in the document with inventory number Kt. 97/k 149, discovered in the Kültepe excavations in 1997.

___

  • İ. ALBAYRAK 1998 "Koloni Çağında Yerli Bir Bayan "Madawada", 3. Uluslararası Hititoloji Kongresi Bildirileri, s. 1-14.
  • 2006 KT 4: Ankara Kültepe Tabletleri 4, Ankara.
  • G. BARJAMOV?C 2011 A Historical Geography of Ancient Anatolia in the Assyrian Colony Period, Copenhagen.
  • BIN Babylonian Inscriptions in the Collection of J.B. Nies (New Haven).
  • E.BLİGİÇ 1948 "Anadolu'nun ?lk Tarihî Çağının Ana Hatları ile Rekonstrüksiyonu", DTCFD 6, s. 489-516.
  • 1953 Kapadokya Metinlerinde Geçen Yerli Appellatifler ve Bunların Eski Anadolu Dilleri İçerisindeki Yeri", DTCFY 89, Ankara.
  • CAD The Assyrian Dictionary of The Oriental Institute of The University of Chicago.
  • CDA Concise Dictionary of Akkadian (Wiesbaden).
  • CCT Cuneiform Texts from Cappadocian Tablets in The British Museum (London).
  • J.G. DERCKSEN 2004 "Some Elements of Old Anatolian Society in Kani?", Assyria and Beyond, Studies Presented to Mogens Trolle Larsen, Nederlands Instituut voor Het Nabije Oesten, PIHANS C, s. 137-177.
  • V. DONBAZ 2010 "Yüksek Makamlar Tarafından Onaylanan iqqātē Belgeleri Rubā’'um "Prens" ve Rabi Simmiltim "Merdiven Büyüğü", Anadolu'nun Önsözü Kültepe Kaniş- Karumu, s. 104-108.
  • S.ERKUT 1990 "Hititlerde Tuz ve Kullanımı", Belleten Cilt LIV, Sayı 209, s. 1-7.
  • W. FARBER 1990 "Hanum kauft Gadagada: Eine altasyyrische Selbstverkaufs-Urkunde", Aula Orientalis 8, s. 197-205.
  • P.GARELLİ 1963 AC: Les Assyriens en Cappadoce, Bibliothèque archéologique et historique de l'institut français d'archéologie d'Istanbul XIX, Paris.
  • C.GÜNBATTI 1989 "Ev Satışı ile İlgili Beş Kültepe Tableti ve Bunlardan Çıkan Bazı Sonuçlar", Belleten 206, s. 51-62.
  • 1999 "Asur Ticaret Kolonileri Devri'nde Anadolu Kralları ile Asurlu Tüccarlar Arasındaki İlişkilere Işık Tutan İki Yeni belge", XII. TTK, Kongreye Sunulan Bildiriler, Ankara, s. 75-83.
  • 2013 Harsamna Kralı Hurmeli'ye Gönderilen Mektup ve Kaniš Kralları, Ankara (Basımda).
  • K.HECKER 1980 "Zur Beurkundung von Kauf und Vekauf im Altasyyrischen", WO 11, s. 64-75.
  • B.KİENAST 1984 Das altassyrische Kaufvertragsrecht, FAOS Bh. 1, Stuttgart.
  • OIP Oriental Institute Publications (Chicago).
  • E. ÖZ 2011 "Çivi Yazılı Belgelere Göre Eski Anadolu Mutfağında Bir Besin Maddesi: Tuz", International Journal of History Studies, Volume 3/3, s. 309-317.
  • F. STARKE 1993 "Zur Herkunft von Akkad. ta/urgumannu(m),Dolmetscher", WO 24, s. 20-38.
  • TC Tablettes cappadociennes du Louvre (Paris).
  • J. TİSCHLER 1994 Hethitisches Etymologisches Glossar III/10, D/3, s.501.
  • TTC Trente Tablettes Cappadociennes (Paris).
  • A. ÜNAL 2007 Anadolu'nun En Eski Yemekleri, Hititler ve Çağdaşı Toplumlarda Mutfak Kültürü, İstanbul.
  • K.R. VEENHOF 2003 The Old Assyrian List of Year Eponyms from Karum Kanish and Its Chronological Implications, TTKY VI/ 64.
  • 2008 Mesopotamia, The Old Assyrian Period, Orbis Biblicus en Orientalis 160/5, Göttingen.
  • 2010 KT 5: Kültepe Tabletleri 5: The Archive of Kuliya son of Ali-abum (Kt. 92/k 188-263), TTYK VI/33c , Ankara
  • E.YALÇIN-M. ERTEM 1997 "Deniz Tuzlalarının Türkiye Tuz Potansiyelindeki Yeri", 2. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, s. 208-215, İzmir.