TÜRK TARİHİNDE PEÇENEKLER

Türk tarihini incelediğimizde bir devlet yapısına erişemeseler de, en azından Karadeniz'in kuzeyinde birkaç yüzyıl etkili olan Türk kabilelerinden birisi de Peçeneklerdir. Onlar başta Slav-Ruslar ve Bizans ile çetin mücadelelere girişmişler, bilhassa Rusların yüz seneden fazla bir zaman Karadeniz sahillerine ulaşmalarına engel olmuşlardır. Bu yazıda, maalesef en büyük darbeyi kendi soydaşları Kuman-Kıpçaklardan yiyen Peçeneklerin menşei ve tarihi geçmişleri üzerinde durulup, bir özet verilmeye çalışılmıştır

The Pechenegs in the History of Turks

When we examine the Turkish history; Pechenegs who were one of the Turkish clans, could not establish a state structure, yet they at least became effective in the north of the Black Sea for a few centuries. Initially they struggled very hard with the Slavic-Russian and Byzantine Empire, and notably prevented them from arriving to the north of the Black Sea's coasts for more than a century. The primary objective of this study is to summarize the history and the origin of Pechenegs, who unfortunately got a severe blow from their cognates, Cumans-Kipczaks

PDF

___

AGACANOV, S.G. (2003). Oğuzlar, Çev. E.Necef-A.Annaberdiyev, 2. Baskı, İstanbul.
AKKAYA, Ş. (1950). "Kitab-ı Melik Danişmend Gazi-Danişmendname", DTCF Dergisi, 8/1-2, Ankara.
ARSAL, S.M. (1952). "Eski Türklerde Soy-Oymak Teşkilatının İstinat Ettiği Esaslar", IV. Türk Tarih Kongresi Tebliğleri, Ankara.
ARTAMONOV, M.I. (2004). Hazar Tarihi, Çev. A.Batur, İstanbul.
AYÖNÜ, Y. (2009). "Bizans Ordusunda Ücretli Türk Askerleri", SÜ. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 25, Konya.
BACOT, J. (1956). "Reconnaisance en Haute Asie Septentrionale par Cinq Envoyes Ouigours au VIII e Siecle", Journal Asiatique, Tom. CCXLIV, Paris.
BELA, K. (1944). "XI-XII nci Asırlarda Uzlar ve Komanların Tarihine Dair", Çev. H.Koşay, Belleten, C. 8, Ankara.
BOODBERG, P.A. (1939). "Marginalia to The Histories of The Northern Dynasties", Harvard Journal of Asiatic Studies, 4/3-4, Cambridge.
CAHUN, L. (1986). Introduction à L'Histoire de L'Asie, Paris.
CHALİAND, G. (2001). Göçebe İmparatorluklar, Çev. E.Sunar, İstanbul.
CHAVANNES, E. (1903). Documents sur les Tou-Kiue [Turcs] Occidentaux, Petersburg.
CZEGLEDY, K. (1968). "Old Turkish Historical Geography", Proceeding of the Twenty-Sixth International Congress, Volume II, Delhi.
ÇOBAN, E. (2009). "Macarların Turul Efsanesinde Türk Kültürünün İzleri", 6. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi Bildirileri, C. II, Ankara.
DE GROOT, J.M-Asena, G.A. (2010). Hunlar ve Türkistan, İstanbul.
DE GUİGNES, J. (1924). Hunların, Türklerin, Moğolların ve daha sair Tatarların Tarih-î Umumisi, C. III, İstanbul.
DOĞAN, İ. (2007). "Macar Ulusal Kimliğinin Oluşumunda Türk Etkisi", AÜ. DTCF. Dergisi, 47/2, Ankara.
EBERHARD, W. (1942). "Çin Kaynaklarına Göre Orta ve Garbi Asya Halklarının Medeniyeti", Çev. M.Mansuroğlu, Türkiyat Mecmuası, C. 7, İstanbul.
EREN, H. (2000). "Beçene Sözünün Kökenine Katkılar", Türk Dili, Sayı 588, Ankara.
ESİN, E. (1978). İslamiyetten Önceki Türk Kültür Tarihi ve İslama Giriş, İstanbul.
ESİN, E. (1985). "Tonga Alp-Er", Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi, Sayı 13, Erzurum.
FEHER, G. (1984). Bulgar Türkleri Tarihi, Ankara.
FİEDLER, U. (2008). "Bulgars in the Lower Danube Region", East Central and Eastern Europe in the Middle Ages, 450-1450, Vol. II, Edit. F.Curta, Leiden- Boston.
GOLDEN, P.B. (2000). "Güney Rusya Bozkırlarının Halkları", Çev. A.Arel, Erken İç Asya Tarihi, Der. D.Sinor, İstanbul.
GOLDEN, P.B. (2002). Türk Halkları Tarihine Giriş, Çev. O.Karatay, Ankara.
GÖMEÇ, S. (2009 a). "Divanü Lûgat-it-Türk'de Geçen Yer Adları", DTCF. Tarih Araştırmaları Dergisi, 28/46, Ankara.
GÖMEÇ, S. (2009 b). Türk Destanlarına Giriş, Ankara.
GÖMEÇ, S. (2011 a). "Türk Tarihinde Avarlar ve Avar Meselesi", Uluslararası IV. Türkoloji Kongresi, Türkistan.
GÖMEÇ, S. (2011 b). Kök Türk Tarihi, 4. Baskı, Ankara.
GÖMEÇ, S. (2011 c). Türk Cumhuriyetleri ve Toplulukları Tarihi, 4. Baskı, Ankara.
GROUSSET, R. (1980). Bozkır İmparatorluğu, Çev. R.Uzmen, İstanbul.
GUMİLEV, L.N. (2001). Hazar Çevresinde Bin Yıl, Çev. A.Batur, İstanbul.
GUMİLEV, L.N. (2003a). Hunlar, Çev. A.Batur, 3. Baskı, İstanbul.
GUMİLEV, L.N. (2003b). Muhayyel İmparatorluğun İzinde, Çev. A.Batur, 2. Baskı, İstanbul.
GÜNALTAY, Ş. (1928). Mufassal Türk Tarihi, C. I, İstanbul.
HOWORTH, H.H. (1872). "The Westerly Drifting of Nomades from fifth to the Nineteenth Century, Part VII. The Thukiue or Turks Proper, and the Hoeitche or Uzes, The Journal of the Anthropological Institute of Great Britain and Ireland , Vol. 1, London.
İBN FADLAN. (1975). İbn Fadlan Seyahatnamesi Tercümesi, Haz. R.Şeşen, İstanbul.
İSAKOV, B. (2009). XVIII. Ve XIX. Yüzyıllarda Kırgızların Sosyal ve Ekonomik Tarihi, Bişkek.
KAFESOĞLU, İ. (1983). Türk Milli Kültürü, 2. Baskı, İstanbul.
KAŞGARLI MAHMUD. (1986). Divanü Lûgat-it-Türk, C. I., Çev. B.Atalay, 2. Baskı, Ankara.
KHONİATES, N. (1995). Historia, Çev. F.Işıltan, Ankara.
KLYAŞTORNIY, S.G. (1954). "Orhon Abidelerinde Kengü'nün Kavmi Yer Adı", Çev. İ.Kaynak, Belleten, C. 18, Ankara.
KLYAŞTORNIY, S.G-Sultanov, T.İ. (2003). Türkün Üçbin Yılı, Çev. A.Batur, İstanbul.
KOESTLER, A. (1984). Onüçüncü Kabile, Çev. B.Çorakçı, 4. Baskı, İstanbul
KOMMENA, A. (1996). Alexiad, Çev. B.Umar, İstanbul.
KOŞAY, H.Z. (1972). "Malazgird'de Buluşanlar", Türkiyat Mecmuası, C. 17, İstanbul.
KURAT, A.N. (1936). "Peçeneklere Dair Araştırmalar", Türkiyat Mecmuası, C. 5, İstanbul.
KURAT, A.N. (1937). Peçenek Tarihi, İstanbul.
KURAT, A.N. (1972). IV.-XVIII. Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Ankara.
KURAT, A.N. (1988). "Peçenekler", İslam Ansiklopedisi, C. 9, 5. Baskı, İstanbul.
KURAT, A.N. (2001). "Doğu Avrupa Türk Kavim ve Devletleri", Türk Dünyası El Kitabı, I. Cilt, 3. Baskı, Ankara.
KURULAY, S.O. (2007). Hudûd el-Alem'e Göre 10. Asırda Türk Boyları, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
KUZGUN, Ş. (1985). Hazar ve Karay Türkleri, Ankara.
LİNDNER, G.P. (1981). "Nomadism, Horses and Huns", The Past and Present, No 92, Oxford.
MAENCHEN-HELFEN, O. (1944-45). "The Legend of the Origin of the Huns", Byzantion, Vol. 17.
MEHMET EMİN EFENDİ. (1986). İstanbul'dan Orta Asya'ya Seyahat, Haz. R.Akdemir, Ankara.
MESUDİ. (2004). Murûc ez-Zeheb, Çev. A.Batur, İstanbul.
MORAVCSİK, G. (1946). "Byzantine Christianity and the Magyars in the Period of Their Migration", American Slavic and East European Review, 5/3-4, London.
MORAVCSİK, G. (1947). "The Role of the Byzantine Church in Medieval Hungary", American Slavic and East European Review, 6/3-4, London.
NEMETH, G. (1950). "Peçenek ve Kumanların Dili", Çev. J.Eckmann, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı (Belleten), 3/14-15, Ankara.
OKİÇ, T. (1993). "Neşredilmemiş Bazı Türk Kaynaklarına Göre Bosna Hıristiyanları", Çev. S.Akdemir-R.Duran, İslami Araştırmalar, 6/4, Ankara.
ORKUN, H.N. (1938). Hunlar, İstanbul.
ÖGEL, B. (1957). "Doğu Göktürkleri Hakkında Notlar", Belleten, C. 21, Ankara.
ÖGEL, B. (1971). Türk Mitolojisi, Ankara.
ÖGEL, B. (1981). Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi, C. II, Ankara.
PARKER, E.H. (1896). "The Origin of the Turks", The English Historical Review, 11/43, Oxford.
PULLEYBLANK, E.G. (1970). "The Wu-sun and Sakas and the Yüeh-chih Migration", Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 33/ 1, London.
RASONYİ, L. (1939). "Tuna Havzasında Kumanlar", Belleten, C. 3, Ankara.
RASONYİ, L. (1988). Tarihte Türklük, 2. Baskı, Ankara.
RASOVSKİY, D.A. (2004). "Kumanlar, Kuman Topraklarının Sınırları", Çev. M.U.Yücel, EF. Tarih Dergisi, Sayı 40, İstanbul.
ROMASHOV, S.A. (1999). "The Pechenegs in the 9-10th Centuries", Rocznik Orientalistyczny, LII/1, Warszawa.
RUNCİMAN, S. (1943). "Orta Çağların Başlarında Avrupa ve Türkler", Belleten, 7/25-27, Ankara.
SAFFET, R. Avrupa'da Eski Türkler, Ankara (tarihsiz).
SPİNEİ, V. (2008). "The Cuman Bishopric - Genesis and Evolution", East Central and Eastern Europe in the Middle Ages, 450-1450, Vol. II, Edit. F.Curta, Leiden-Boston
SÜMER, F. (1972). Oğuzlar, 2. Baskı, Ankara.
TAŞÇI, N. (2008). Anadolu Selçuklularının Batı Anadolu Politikası ve Bizansla Münasebetleri, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
TOGAN, Z.V. (1981). Umumi Türk Tarihine Giriş, 3. Baskı, İstanbul.
VACZY, P. (1982). "Hunlar Avrupa'da", Attila ve Hunları, Haz. G.Nemeth, Çev. Ş.Baştav, Ankara.
WOLFF, R.L. (1949). "The Second Bulgarian Empire. Its Origin and History to 1204", Speculum, 24/2.
YILDIZ, H.D. (2001). "Anadolu Selçuklu Devleti", Türk Dünyası El Kitabı, C. I, 3. Baskı, Ankara.
YÜCEL, M. (2006). "Balkanlarda Peçenekler, Uzlar ve Kumanlar", Balkanlar El Kitabı, C. I, Ankara.