BOMBAY ŞEHBENDERİ ALİ GALİP BEY'İN HİND ADALARI İLE İLGİLİ İZLENİMLERİ

XIX. yüzyılın başlarında ortaya çıkan şehbenderlikler kısa sürede hem dünyanın değişik yerlerine yayılmış hem de yapısal ve işlevsel birçok değişikliğe uğrayarak uluslararası diplomasimizin önemli bir parçası olarak Osmanlı Devleti yıkılıncaya kadar önemli hizmetler vermiştir. "Devlet-i Aliye'nin reaya ve tüccarının her türlü işine yardım ederek, devlet-i âliye bayrağının hürmet ve itibarının sağlanması" amacıyla tayin edilen şehbenderler, bulundukları yerlerde Osmanlı Devleti'ni temsil etmişlerdir. Bu çalışmada, belgelere göre, 1886 tarihi itibarıyla Bombay'da Başşehbenderlik yapmış olan Ali Galip Bey'in Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nden elde edilen layihası irdelenmiştir. Bölgenin coğrafyasını yakından bilen Ali Galip Bey, bölge ile ilgili önemli bilgiler vermektedir. Ayrıca II. Abdülhamit'in özellikle Müslümanların ağırlıkta bulundukları alanlarda uyguladığı Pan-islamist politikası hakkında da bilgi aktarmaktadır.

MPRESSIONS OF BOMBAY CONSUL ALİ GALİP BEY ON THE INDIAN ISLANDS

Consulates (Şehbenderliks), which emerged in the beginnings of 19th century, both expanded to different places on earth and served until the end of Ottoman Empire as a signicant part of international diplomacy by changing structurally and functionally. Consuls, who were appointed with the purpose of “providing respect and dignity of the ag of Devlet-i Aliyye by helping all affairs of the people and merchants of Devlet-i Aliyye”, represented Ottoman Empire where they went. In this research, the layiha (written statement, petition), which was taken from Prime Ministry Ottoman Archive, of Ali Galip Bey who was the rst consul in Mumbai in 1886 is examined. Ali Galip Bey who knew the geography well gives important information. Moreover, he provides information about Pan-Islamist policy of Abdulhamid the Second which was applied in mostly Muslimpopulated places.

PDF

___

Ar-Raniry, Nurud-din. Bustanu’s Salatin II. Çev. T. Iskandar. Kuala Lumpur,1966.
Baiquni, Baiquni. Osmanlı İmparatorluğu ile Açe Krallığı Arasındaki İlişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara üniversitesi, 2012.
BOA (Başbakanlık Osmanlı Arşivi). Fon Kodu: İ.DH. Dosya No:993, Gömlek No:78405. “Bombay Şehbenderi Galip Bey’in terfii”, Tarih: H. 21/N/1303.
BOA (Başbakanlık Osmanlı Arşivi). Fon Kodu: İ. HR. Dosya No:303, Gömlek No: 19209, “Bombay Şehbenderliğine İsmail Bey’in tayini”.
BOA (Başbakanlık Osmanlı Arşivi). Fon Kodu: HR. TO. Dosya No:51, Gömlek No: 59, “Batavya Başşehbenderi Ali Galip Beyefendiye üçüncü rütbeden nişan-ı Osmanî itası iltiması”.
BOA (Başbakanlık Osmanlı Arşivi). Fon Kodu: İ.DH, Dosya No:993, Gömlek No: 78412, “Bombay Şehbenderi Galip Bey’e Nişan İtası”.
BOA (Başbakanlık Osmanlı Arşivi). Yıldız Esas Evrakı, Dosya no:008,Kutu no:006; BOA, YEE,8/6.
Çakılcı, Diren. “Hindistan’da Osmanlılar: Bombay Osmanlı Şehbenderliği.” Türkiyat Mecmuası 25. 2 (2015): 81-106. Web.14 Eylül 2020
Eraslan, Cezmi. II. Abdülhamit İslam Birliği. İstanbul: Ötüken,1992.
Erol, Yasemin Zahide. Osmanlı Devleti'nde Şehbenderlik ve Paris- Londra Örnekleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yakınçağ Tarihi Anabilim Dalı, 2014.
Göksoy, İsmail Hakkı. Güneydoğu Asya’da Osmanlı-Türk Tesirleri. Isparta: Fakülte Kitabevi, 2004.
Halaçoğlu, Yusuf. "Bombay Şehbenderi Hüseyin Hasib'in 1876 Tarihli Bir Mektubu", Türk Kültürü 12 (1974): 136-138.
Mendes Pinto, Ferdinand. The Voyages and Adventures of Ferdinand Mendez Pinto. The Portuguese, London: The Classics, 2013.
Özay, Mehmet. “Doğu’da Bir Sömürge Başkenti-Cakarta.” Web. 22 Ağustos 2020.
Özcan, Azmi. Panislamizm, Osmanlı Devleti Hint Müslümanları ve İngiltere, (1877- 1914). İstanbul: İslam Araştırmaları Merkezi, 1992.
Said, Muhammad. Aceh Sepanjang Abad, P.T. Percetakan Dan Penerbitan. Medan: Waspada, 1981.
Salname-i Devlet-i Aliye,1301 (1883-1884) sene-i hicriyesine mahsus.
Salname-i Devlet-i Aliye),1302 (1884-1885) sene-i hicriyesine mahsus.
Salname-i Devlet-i Aliye,1303 (1885-1886) sene-i hicriyesine mahsus.
Salname-i Devlet-i Aliye,1300 (1882-1883) sene-i hicriyesine mahsus.
Salname-i Devlet-i Aliye,1304 (1886-1887) sene-i hicriyesine mahsus.
Seben, H. Taner. Singapur’daki İlk Temsilciliklerimiz ve Başkonsolos Ahmet Ataullah Efendi. Singapur: T.C. Singapur Büyükelçiliği, 2014.
Siddiqi, İqtidar Husain. “Hindistan Müslüman Sultanlıkları ile Osmanlılar Arasında Kültürel ve Diplomatik İlişkiler” Çev. Azmi Özcan. XV ve XVI. Asırları Türk Asrı Yapan Değerler. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1997.