Nizami BAĞIROV

D?D? QORQUD DASTANLARINDA SOMATIK FRAZEOLOGIZML?R

Dede Korkut Kitabı'nda üç yüzden fazla deyim kullanılmıştır. Bunların belli bir kısmını somatik (beden uzuvları adlarıyla kurulan) deyimler oluşturmuştur. Onlar, makalede kurucu birleşenleriyle isim ve fiil düzeylerinde özdeşleştirilerek iki ayrı gruba bölünmüştür: Örneğin: Ağzı dualı, ince belli, dili acı; ağız açmak, baş koymak, gözü tutmak vb. Ayrıca söz konusu deyimlerin yapısal, semantik ve kavramsal özelliklerine göre de incelenmesi yapılmıştır.

Somatic Idioms in the Epic Dede Gorgud

There are more than three hundred idioms in the book Dede Gorgud. Some of these idioms are somatic phrases (phrases which are formed mentioning the body parts). These are identified with the essay building elements by forming two groups in noun-phrase and predicatephrase levels. Ağzı dualı (someone who says prayers), ince belli (someone who is thin waisted), dili acı (someone who has a poisonous tongue); ağız açmak (to request), baş koymak (to set one's mind on something), gözü tutmak (to take a fancy to), etc. can be given as examples. Furthermore, the phrases are studied in terms of their structural, semantical and conceptual features.

PDF

___

ABDULLA, Kamal (2009). Mifden Yazıya ve yaxud Gizli Dede Qorqud, Bakı: Mütercim, 375 s.
BAYRAMOV H. (1978). Müasir Azerbaycan dilinin frazeologiyasının esasları, Bakı: Maarif, 174 s.
CGFBROV S. (1970). Müasir Azerbaycan dili (Leksika), Bakı: Maarif, 234 s.
CBLİLOVA S. (2000). "Kitabi-Dada Qorqud"un dilinde feli frazeoloji birlaşmalar", edqiqler, No 3, s.81--87.
DIBO A. V. (1997). "Çasti tela", Sravnitel 'no-istoriçeskaya qrammatika tyurkskix yazıkov, Leksika, Moskva: Nauka, 799 s.
GUL, Rıza (2008). "Dede Korkut Hikâyelerinde Söz Kalıpları", D. Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 10, s.100-105.
HBSBNOV H. (1988). Müasir Azerbaycan dilinin leksikası, Bakı: Maarif, 368 s.
QURBANOV A. (1989). Ümumi dilçilik, c. Bakı: Maarif, 562 S.
MUSAOĞLU, Mehman (2010). Kemal Abdulla'nın Eserleri Türkiye Türkçesinde, Ankara: Kültür Ajans Yayınları, 207 s.
MUSAOĞLU, Mehman (2011). "Dede Korkut Metni'nin Sentaksı Üzerine", Azerbaycanda Xarici Diller, Elmi-metodik ve ictimai-publisistik jurnal, No 2-3 (17-18) 58-18.
MUSAYEV M. M. (2011), Türk edebi dillerinde miirekkeb cümle sintaksisi, Bakı: Kitab alami, 401 s.
MUSAYEV M. M. (2012). Türkoloji dilçilik, Bakı: Mütercim, 456 s.
MGMMBDOVA E. (2010). "Kitabi- Dada Oorqud"da frazeoloji birleşmalarin struktur modellari", Avtoreferat, Bakı, 23 S.
Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, Ankara 2005, 2244 s.
ADİL- Azarbaycan dilinin izahlı lüğati, Dörd cildda, Cild, Azarbaycan Milli Elmlar Akademiyası, Bakı: Şarq-Oarb, 2006
DLT Kaşğari. "Divanü Lüğat-it Türk" III C. (Tartib va tarcüma edan Ramiz askar), Bakı, 2006
KDQ Kitabi-Dada Qorqud. (Tartib edanlar: F. Zeynalov., S. Blizade), Bakı: Yazıçı, 1988, 265 s.