SEYAHAT İŞLETMELERİNDE ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİ İLE OPTİMUM GÜZERGÂHIN BELİRLENMESİ

Seyahat işletmeciliği sektöründe asıl hedef, müşteri memnuniyeti ve en az maliyetle yolcunun ulaştırılmasıdır. Müşterilerin memnuniyetini sağlamak için seyahat işletmeleri ulaşım rotalarına yeni güzergâhlar eklemek durumundadırlar. Ancak optimum güzergâhların belirlenmesinde bilimsel yöntemler esasına dayalı Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri kullanılabilir. Böylelikle ilgili işletmeler en az hata ile karar verebilirler. Çalışmanın temel amacı Düzce ilinde faaliyet gösteren bir seyahat işletmesine müşteri taleplerini dikkate alarak yeni ulaşım güzergâhlarının belirlemesine yardımcı olmaktır. Çalışmada, müşteri talepleri dikkate alınarak Gri İlişkisel Analiz ve MOORA Yöntemleri kullanılarak ilgili seyahat işletmesine optimum güzergâhının belirlenmesi modeli önerilmiştir. Bu yönü ile çalışmanın literatüre önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmanın kriterlerine ait ağırlıklar Entropi Yöntemi ile belirlenmiştir. Alternatiflerin öncelikleri Gri ilişkisel ve MOORA Yöntemleri ile ayrı ayrı değerlendirildiğinde; A3 (Mersin) birinci ve A1 (Çanakkale) ikinci sıradadır. Ayrıca gerçekleştirilen analiz sonuçları ilgili seyahat işletmesi ile paylaşılmıştır. Gelecekte yapılacak benzer çalışmalarda önerilen modelin yapısında bir kısım değişiklikler yapılarak seyahat işletmelerin diğer karar problemlerine uygulanabilir.

DETERMİNATİON OF OPTİMUM ROUTE BY MULTİ CRİTERİA DECİSİON MAKİNG METHODS İN TRAVEL BUSİNESSES

The main goal in the travel management industry is customer satisfaction and transportation of passengers with the least cost. Travel companies have to add new routes to their transportation routes to ensure customer satisfaction. However, Multi Criteria Decision Making (MCDM) methods based on scientific methods can be used in determining the optimum routes. Thus, relevant enterprises can make decisions with the least error. The main purpose of the study is to assist a travel business operating in Düzce province to determine new transportation routes by taking customer demands into account. In the study, a model for determining the optimum route for the relevant travel business is proposed by using Gray Relational Analysis and MOORA Methods, taking into account customer demands. In this respect, it is thought that the study will make a significant contribution to the literature. Weights of the criteria in the study were determined by the Entropy Method. When the priorities of alternatives are evaluated separately with Gray Relational Analysis and MOORA (Multi-Objective Optimization Method by Ratio Analysis) methods; A3 (Mersin) is in the first row and A1 (Çanakkale) is in the second row. In addition, the analysis results were shared with the relevant travel company. In the similar studies to be carried out in the future, some changes can be made in the structure of the model and applied to other decision problems of travel businesses.

PDF

___

Bilişik, Onur Gülgen - Özcan, Tuncay - Esnaf, Şakir (2011), “Tesis Yerleşim Düzenlemesi Alternatiflerinin TOPSIS ve Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri ile Değerlendirilmesi”, XI. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 843-852.
Brauers, Willem K. M. - Zavadskas, Edmundas K. - Peldschus, Friedel - Turskis, Zenonas (2008), “Multi Objective Decision Making for Road Design”, Journal of Transport, 23(3):183- 193.
Brauers, Willem K. M. ve Zavadskas, Edmundas K. (2010), “Project Management by Multi MOORA as an instrument for Transition Economies”, Technological and Economic Development of Economy, 16(1), 5-24.
Camelia, Delcea - Scarlat, Emil - Cotfas, Liviu Adrian (2013), “Grey Relational Analysis of the Financial Sector in Europe”, The Journal of Grey System, 4, 19-30.
Chen, Pengyu (2019), “Effects of Normalization on the Entropy-Based TOPSIS Method”, Expert Systems with Applications, 33-41.
Deng, Ju Long (1982), “Control Problems of Grey Systems”, System ve Control Letters, 1(5), 288-294.
Deniz, Taşkın (2016), “Türkiye'de Ulaşım Sektöründe Yaşanan Değişimler ve Mevcut Durum”, Doğu Coğrafya Dergisi, 21(36), 135-156.
Depe, Nevzat (2019), “Türkiye’de Kombine Taşımacılık: SWOT Analizi, Stratejiler ve Hedefler”, Mezuniyet Projesi, Uluslararası Ticaret ve Lojistik Yönetimi Anabilim Dalı Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetimi Tezsiz Yüksek Lisans Programı, s. 52.
Ecer, Fatih ve Günay, Fatih (2014), “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Ölçülmesi”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 35 - 48.
Ertuğrul, İrfan ve Deniz, Gözde (2018), “Ege Bölgesi ve Akdeniz Bölgesi'ndeki İllerin Ekonomik Değişkenlerinin Multi-MOORA Yöntemiyle Analizi”, IV. International Caucasus- Central Asia Foreign Trade and Logistics Congress Proceeding Book, 247-255.
Ferreira, João A. - Costa, TeresoJosé, Miguel Anabela - Oliveira A. (2015), “A multi-criteria decision support system for a routing problem in waste collection”, Springer International Publishing, Part II, p. 388–402, Switzerland.
Gadakh, V. S., Shinde, V. B. ve Khemnar, N. S. (2013), “Optimization of Welding Process Parameters Using MOORA Method”, Int J Adv. Manuf. Technology, (69), 2031–2039.
Ghaderi, Fazel ve Pahlavani, Parham (2015), “A New Multımodal Multı-Crıterıa Route Plannıng Model by Integratıng a Fuzzy-AHP Weightıng Method and A Sımulated Annealıng Algorıthm the international archives of the photogrammetry”, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Volume Xl-1/W5.
Groër, Chris - Golden Bruce - Wasil, Edward (2010), “A parallel algorithm for the vehicle routing problem”, Informs Journal on Computing, 23(2), 1-32.
Hamurcu, Mustafa ve Eren, Taner (2017), “Raylı sistem projeleri kararında AHS-HP ve AAS-HP Kombinasyonu”, Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 3(3): s. 1-13.
Jati, Handaru ve Dhanapal, Durai Dominic (2017), “A New Approach of Indonesian University Webometrics Ranking Using Entropy and PROMETHEE II”, Procedia Computer Science, p. 444-451.
Karami, Amin ve Johansson, Ronnie (2014), “Utilization of Multi Attribute Decision Making Techniques to Integrate Automatic and Manual Ranking of Options”, Journal of Information Science and Engineering, p. 519-534.
Karande, Prasad ve Chakraborty, Shankar (2012), “Application of Multi-objective Optimization on the Basis of Ratio Analysis (MOORA) Method for Materials Selection”, Materials and Design, p. 317-324.
Keçeci, Adnan (2006), “Türkiye'de Karayolu Taşımacılığı”, Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi (20), 31-40.
Koçoğlu, Duygu (2012), “Seyahat İşletmeciliği Hizmet Kalitesinin Servqual Yöntemi ile Değerlendirilmesi”, EKEV Akademi Dergisi, s. 285-298.
Küçükpehlivan Gizem ve Doğru, Ahmet Özgür (2017), “Bisiklet yolu güzergâhlarının AHP ile kullanıcı odaklı olarak belirlenmesi”, Harita Dergisi, Sayı 157.
Liu, Sfeng - Forrest, Jeffrey - Yang, Yingjie (2012), “A Brief İntroduction to Grey Systems Theory”, Grey Systems: Theory and Application, 2, p. 89 - 104.
Liu, Sifeng - Lin, Yi (2010), “Grey İnformation Theory and Applications”, Verlag Berlin Heidelberg Almanya: Springer, p.1-55.
Öcal, Mehmet ve Korkmaz, Ahmet (2019), “Otobüs Şoförlerinin Çalışma Koşulları Üzerine Bir Araştırma”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 1823-1852.
Önay, Onur (2018), “MOORA”, Operasyonel Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri (Editörler: Bahadır. Fatih Yıldırım, ve Ender Önder), Dora Basım Yayın Dağıtım, Bursa, s. 245-257
Senger, Ötüken ve Albayrak, Özlem Karadağ (2016), “Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri ile Personel Değerlendirme Üzerine Bir Çalışma”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi(17), 235-258.
Soba, Mustafa (2012), “Promethee Yöntemi Kullanarak En Uygun Panelvan Otomobil Seçimi ve Bir Uygulama”, Journal of Yaşar University, 28(7) 4708 - 4721
Taşkın, Ercan ve Kara, Hakan (2004), “Üniversite Öğrencilerinin Otobüs İşletmelerinin Hizmet Kalitesini Algılamaları: Servqual Yöntemli Bir Araştırma”, Sosyal Bilimler E-Dergisi, s. 1-16.
Türkmen, Mevhibe Ay ve Bildik, Tamer (2015), “Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığında Bulanık Vikor Uygulaması”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(2), s. 1-15.
Ulaştırma Bakanlığı, (2020), Temel Ekonomik Göstergeler. Ankara: T.C. Ulaştırma Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Veri Seti, s. 68.
Wodecki, Mieczysław - Bożejko, Wojciech - Jagiełło, Szymon - Pempera, Jarosław (2015), “Parallel cost function determination on GPU for the vehicle routing problem”, Springer International Publishing, Part II, LNAI 9120, p. 778–788, Switzerland.
Yavaş, Mustafa - Ersöz, Taner - Kabak, Mehmet - Ersöz, Filiz (2014), “Otomobil Seçimine Çok Kriterli Yaklaşım Önerisi”, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 4, s.110-118, ISSN:2147-804X.
Yıldırım, Bahadır Fatih (2018), “Gri İlişkisel Analiz”, Operasyonel,Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri (Editörler: Bahadır Fatih Yıldırım, ve Ender Önder), Dora Basım-Yayın Dağıtım, Bursa, s. 229-244