18. YÜZYIL DİVAN ŞAİRİ ZÂRÎ VE ŞİİRLERİ

Şiir mecmualarının edebiyat tarihine katkıları düşünüldüğünde çok yönlü işlevleri olduğu söylenebilir. Mecmua derleyicilerinin şahsi beğenileri aynı zamanda bir dönemin genel şiir algısının ne olduğunu göstermesi bakımından önemlidir. Bu derlemeler manzum mensur karışık eserlerin bir araya toplanması yahut bir kısmının sonradan eklenmesi biçiminde de meydana getirilmiştir. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu 06 Mil Yz A 3975/2 numarada kayıtlı bir mecmua içerisinde manzum mensur eserler derlenmiş ve manzum kısımlar içerisinde de Zârî mahlası ile yazılmış 35 manzume kaydedilmiştir. Bu mahlası kullanan şairlerin edebiyat tarihi kaynaklarında geçen manzumelerinin karşılaştırılması yapılmış ve yapılan karşılaştırmada bu şairin 18. yüzyıl şairlerinden Diyarbakırlı Zârî olduğu tespit edilmiştir. Mecmuada şiirleri olan diğer şairler arasında dikkat çeken bir isim de Nâbî’dir. Zârî’nin Nâbî’nin bir gazelini tahmis ettiği şiiri de mecmuaya kaydedilmiştir. Bu bilgiler değerlendirildiğinde mecmuadaki Zârî mahlasını kullanan şairin bir Nâbî muakkibi olan Zârî Ali Efendi olduğu tespiti güçlenmiştir. Bu çalışmada 18. yüzyıl şairlerinden Zârî’nin kaynaklarda olan 1 gazeli ve 1 beytine 31 gazel, 1 musammat (tahmis), 1 kıta ve 1 müfredi daha eklenmiş, bütün şiirleri üzerinden şairliği üzerine değerlendirmelerde bulunulmuştur.

18TH CENTURY DİVAN POET ZÂRÎ AND HİS POEMS

Considering the contributions of poetry macmuahs to the history of literature, it can be said that they have multifaceted functions. The personal tastes of the macmuah compilers are also important in terms of showing what the general poetry perception of a period is. These compilations have also been created in the form of collecting prose mixed works of verse or adding some of them later. In a macmuah registered at number 06 Mil Yz A 3975/2 in the National Library Manuscripts Collection was compiled and 35 poems written with the pseudonym Zârî were recorded in the verse sections. The poets of the poets who use this pseudonym have been compared and it has been determined that this poet is Zârî of Diyarbakır in the 18th century. Another remarkable name among the other poets who have poems in the macmuah is Nâbî. Zari's poem in which Nâbi predicted an ode to Nâbî was also recorded in the macmuah. When this information was evaluated, it became stronger to find out that the poet who used the Zari pseudonym in the macmuah was Zari Ali Efendi, a Nabi muakki. In this study, 31 ghazals, 1 musammat (tahmis), 1 verse and 1 mufredi were added to 1 ghazal and 1 couplet of Zârî, one of the 18th century poets, and all his poetry were evaluated in terms of his poetry.

___

  • Ali Emîrî, (2003), Esâmî-i Şu‘arâ-yı Âmid (hzl. Galip Güner ve Nurhan Güner) Anıl Matbaa ve Ciltevi. Ankara.
  • Ali Emîrî, (1328), Tezkire-i Şu‘arâ-yı Âmid, C. I, Matbaa-i Âmidî.
  • Bektaş, Ekrem (2018), “Nâbî Muakkibi Diyarbakırlı Şâirler”, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, Mayıs-2018 Cilt:10 Sayı:2(20): 733-761.
  • Bilkan, Ali Fuat, (2011), Nâbî Dîvânı, C.I-II, Akçağ Yay., Ankara.
  • Erdem, Sadık, (1994), Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı İnceleme-Tenkidli Metin-İndeks- Sözlük, Atatürk Kültür Merkezi Yay., Ankara.
  • Kadıoğlu, İdris, (2018), Ali Emîrî Efendi Tezkire-i Şu‘arâ-yı Âmid (e-kitap), Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • Kur’ān-ı Kerḭm: https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Zuhruf-suresi/4354/29-32-ayet-tefsiri (e.t. 02.02.2021).
  • Kurtoğlu, Orhan, (2017), Lebîb Dîvânı (e-kitap), Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • Mecmua-i Eş‘âr, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu: 06 Mil Yz A 3975/2.