"Sözün fasîh olmakla berâber muktezâ-yı hâl ve makâma mutâbık olmasıdır." şeklinde açıklananbelâgat ilmi Kur'ân-ı Kerîm'in i'câzını anlama amacıyla ortaya çıkmış ve bu ilim Arap Edebiyatı'ndakendisine geniş bir yer bulmuştur. Türk Edebiyatı'na baktığımızda ise bu ilme dâir eserler, tarih içerisindeonlarca tercüme ve şerh yazılmasına rağmen, yüzyıllarca Arapça asıllarından okunmuştur.Ancak Tanzimat Dönemi'nde açılan batılı tarzdaki okullarda yetişen öğrencilerin Arapça'yı iyibilmemeleri nedeniyle Türkçe belâgat kitabı ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu okullarda ders kitabı olarakokutulması amacıyla Türkçe belâgat kitapları telif edilmiştir. Bu amaçla yazılan eserlerin başında AhmedHamdî'nin Belâgat-ı Lisân-ı Osmânî, Ahmed Cevdet Paşa'nın Belâgat-ı Osmâniyye ve Saîd Paşa'nınMîzânü'l-Edeb adlı eserleri gelir. Yine İbradılı Mehmed Şükrî'nin İlm-i Belâgat adlı küçük hacimli eseri debu silsileden sayılabilecek eserler arasındadır. Adı geçen bu belâgat kitaplarından Saîd Paşa'nın Mîzânü'lEdebadlı eseri, ele aldığı konulara dâir verdiği örneklerin de Türkçe olması açısından diğer belâgat kitaplarıarasında önemli bir yere sahiptir.Biz bu çalışmamızda belâgata dâir aynı dönemde yazılmış Saîd Paşa'nın Mîzânü'l-Edeb adlı eseriile İbradılı Mehmed Şükrî'nin İlm-i Belâgat adlı eserini şekil ve muhtevâ özellikleri açısından mukayeseederek değerlendirmeye çalışacağız.

Belâgat is explained as the science of giving speeches clearly in appropriate time and place. Belâgatstudies started with the studies of understanding Koran, and than became a unique study in Arabic Literature.In Turkish Literature, althouhg there were many translated belâgat books and commentary books about them,Arabic belâgat books were read.After the time of Tanzimat schools which give western style education were opened. But accordingto their education these schools’ students don’t know Arabic well. So they need Turkish belâgat books to usein lessons. In this term belâgat books were written for them. The most important of these books are AhmedHamdî’s Belâgat-ı Lisân-ı Osmânî, Ahmed Cevdet Paşa’s Belâgat-ı Osmâniyye and Saîd Paşa’s Mîzânü’lEdeb.İbradılı Mehmed Şükrî’s İlm-i Belâgat is one of them.In this paper we try to compare Saîd Paşa’s Mîzânü’l-Edeb with İbradılı Mehmed Şükrî’s İlm-iBelâgat according to their characteristics and contents.