Kezer Çayı'nın hidroelektrik enerji potansiyelinin değerlendirilmesi

Türkiye'de su kullanım hakkının devrine ilişkin yasanın yürürlüğe girdiği 2001 yılından itibaren Hidroelektrik Santral (HES) yatırımları ivme kazanmış ve böylece ülkemiz adeta bir şantiye halini almıştır. Bu durum HES planlamalarının önemini ve akademik düzeyde ilgiyi arttırmıştır. Bu çalışmada, Kezer Çayı'nın hidroelektrik enerji potansiyelinin değerlendirmesine yönelik olarak, biriktirmesiz bir hidroelektrik tesisin planlamasına ait somut bir örnek incelenmiştir. Bu kapsamda ilk önce Türkiye'nin enerji politikasında HES'lerin önemine değinilmiştir. Proje sahası topografik, coğrafi, sosyal ve kültürel açıdan ele alınarak, Kezer Çayı hakkında drenaj alanı, beslendiği sular ve katıldığı akarsu hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Akım gözlem istasyonu debi ve akım kayıtlarından faydalanılarak debi süreklilik eğrisi oluşturularak su debisi bulunmuştur. Çökeltim havuzu, iletim kanalı, cebri borudaki sürekli ve yersel yük kayıpları toplamı hesaplanarak net düşüm yüksekliği bulunmuştur.Debi, net düşü ve türbin verimi değerleri kullanılarak kurulu güç ve yıllık toplam enerji değerleri bulunmuştur.Son olarak regülatör dolu savak kapasitesinin belirlenmesi amacıyla bölgesel taşkın frekans analizi yöntemi kullanılarak taşkın hesaplamaları yapılmıştır.

Kezer River hydroelectric energy potential evaluation

Energy plays a vital role in the socio-economicdevelopment and in raising the standard ofliving. Turkey is a rapidly growing countrywhere both its population and economy areexpanding each year, resulting in acorresponding increase in its energy demand.This increasing demand has to be met to keep asustainable development in the economy and toraise the living conditions of the people.Although Turkey has many energy sources, it isa big energy importer. Turkey has a lot ofpotential to supply its own energy, which couldbe harnessed in order to avoid this energydependency.Small, mini and micro-hydro plants (usuallydefined as plants less than 10 MW, 2 MW and100 kW, respectively) play a key role in manycountries for rural electrification. Small scalehydro is mainly 'run of river,' so does notinvolve the construction of large dams andreservoirs. Therefore there have been minimaland ignorable environmental problems withsmall scaled hydro plants in comparison withthose of HEPs with large dams. In mediumhead (5m< head< 15 m) or high head (head>15 m) installations, water is carried to theforebay by a small canal. Low headinstallations (head

PDF

___

Bakış, R. Bilgin, M. Tuncan, A. ve Altan, M., (2009). Porsuk havzasındaki çok amaçlı barajlardan elektrik üretiminin araştırılması, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22, 2,
Bayazıt, M. Avcı, İ. ve Şen, Z., (2001). Hidroloji Uygulamaları. Birsen yayınevi, Yayın No:0029, 1-235, İstanbul.
Berkün, M., (2005). Su Kaynakları Mühendisliği. Birsen Yayınevi, Yayın No:0029, 302-306, İstanbul.
Bulu, A., (2011). Hidroelektrik santrallerin önemi ve gerekliliği, DSİ Teknik Bülten, 110, 1-4
Buttanrı, B., (2006), Türkiye'de küçük hidroelektrik santrallerin tarihsel gelişimi ve bugünkü durum, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul
Erdem, M., (2006), Küçük hidroelektrik santrallerin tasarım ölçütleri, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi,Denizli
Gizbili, M., (1995). Hidroloji. Bizim Büro Basımevi, Sayfa: 262, Ankara.
Kaygusuz, K., (2004). Hydropower and the World's energy future, Energy Sources 26, 215-224
Paish, O., (2002). Small hydro power: technology and current status, Renewable and Sustainable Energy Reviews 6 (6), 537-556.
Punys, P., (2004). Small hydro power in the New EU Member States, Hidroenergia 04.Falkenberg, Sweden.
Serencam, U., (2007). Doğu karadeniz bölgesindeki küçük akarsuların hidroelektrik potansiyellerinin analizi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Adapazarı.
Yüksek, Ö. Kömürcü, M.İ. Yüksel, İ. ve Kaygusuz, K., (2006). Hidroenerjinin Türkiye'nin enerji ihtiyacını karşılamadaki rolü, Enerji Policy 34, 3093-3103.