Yem Bezelyesi Tarımı ve GAP Pembesi Yem Bezelyesi Çeşidinin Önemli Tarımsal Özellikleri

Tek yıllık serin mevsim baklagil yem bitkisi olan yem bezelyesi (Pisum sativum spp. arvense L.), uygun dönemde biçildiğinde yüksek ot verimi ve kalitesine sahip bir yem bitkisi türüdür. Birçok üstün özelliği bulunan yem bezelyesi, son yıllarda ülkemizde yem bitkisi ıslahçılarının üzerinde en çok çalıştıkları yem bitkisi türlerinden biri olmuştur. Güneydoğu Anadolu Bölgesi koşullarında yürütülen ıslah çalışmaları sonucunda bölgenin ilk yem bezelyesi çeşidi olan GAP Pembesi tescil edilmiştir. Diğer tek yıllık baklagil yem bitkilerine göre erkenciliği ile ön plana çıkan GAP Pembesi çeşidi, yüksek ot verimi, ot kalitesi ve tohum verimine sahiptir. Değişik zamanlarda yürütülen tarla denemelerinin sonuçlarına göre GAP Pembesi yem bezelyesi çeşidinin belirlenen bazı özelliklerin ortalamaları aşağıdaki şekildedir; doğal bitki boyu 85-110, ana sap uzunluğu 100-180 cm, ana sap kalınlığı 3.5-5.5 mm, yeşil ot verimi 2500-3500 kg/da, kuru ot verimi 600-800 kg/da, kuru otta ham protein oranı %20-22, bitkide bakla sayısı 10-30 bakla/bitki, baklada tohum sayısı 5-7 tohum/bakla, biyolojik verim 700-800 kg/da, saman (kes) verimi 500-550 kg/da, tohum verimi 250-300 kg/da, hasat indeksi % 35-40 ve bin dane ağırlığı 160-210 g. Güneydoğu Anadolu Bölgesi ekolojik koşullarında GAP Pembesi çeşidi tercih edilerek yapılacak olan yem bezelyesi yetiştiriciliği, tarım topraklarımızın sürdürülebilir kullanımlarını katkı sağlayacağı gibi, ülkemiz hayvancılığının ihtiyaç duyduğu kaliteli kaba yemin temin edilmesine de önemli katkılar sağlayacaktır.

Cultivation of Forage Pea and Important Agricultural Traits of GAP Pembesi Forage Pea Cultivar

Forage pea (Pisum sativum spp. arvense L.) is one of the annual cool-season legume forage species. It has high forage yield and forage quality, when harvested in the appropriate period of the plant. Due to the superior features of the species, many researchers have intensively studied on the species in Turkey for improving new cultivars in the recent years. As a result of the intensive breeding studies carried out the Southeastern Anatolia Region ecological conditions, the first forage pea variety of the region, GAP Pembesi, was registered. When compared the other annual legume forages, the outstanding feature of the GAP Pembesi cultivar is its earliness in flowering and seed maturing time. Moreover, it was found remarkable in terms of both forage yield and seed yield. According to the results of field trials conducted at different times and locations, determined means of some characteristics of the GAP Pembesi forage pea cultivar were as follows; natural plant height-85-110, main stem length-100-180 cm, main stem thickness 3.5-5.5 mm, fresh forage yield 2500-3500 kg da-1, dry forage yield 600-800 kg/ha, crude protein ratio in the dry matter forage 20-22%, the number of pods per plant 10-30 pods/plant, seed number per pod 5-7 seeds/pod, biological yield 700-800 kg da-1, straw yield 500-550 kg da-1, seed yield 250-300 kg da-1, harvest index 35-40% and thousand grain weight 160-210 g. As a result, cultivation of forage pea by choosing the GAP Pembesi cultivar in the Southeastern Anatolia Region ecological conditions not only will contribute to the sustainable use of our agricultural lands but also making significant contributions to supply quality roughage that its shortage is one of the biggest problem of animal husbandry of Turkey.

Keywords:

Forage pea, Southeast Anatolia Region, GAP Pembesi, Forage yield Seed yield,

PDF

___

E. Açıkgöz, Yem Bitkileri. Yenilenmiş 3. Baskı, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, Uludağ Üniversitesi Vakfı Yayın No:182, Bursa, 2001.
M. S. Sayar, Güneydoğu Anadolu çayır mera alanlarında bulunan bazı önemli yem bitkisi türleri. GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü Yayınları, s. 53, Diyarbakır, 2011.
U. Bilgili, Değişik yaprak özelliklerine sahip yakın izogenik yem bezelyesi hatlarının önemli morfolojik ve tarımsal özellikleri üzerinde araştırmalar, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Bursa, http://hdl.handle.net/11452/8238, 1997.
M. Sümerli, İ. Gül, Y. Yilmaz, Diyarbakır ekolojik şartlarında yembezelyesi hatlarının verim ve verim öğelerinin belirlenmesi, Güneydoğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enst. Md. Gelişme Raporları, Diyarbakır, 2002.
K. Timurağaoğlu, S. Altınok, “Ankara koşullarında yem bezelyesi hatlarında yem ve tane verimleri”, Tarım Bilimleri Dergisi, Ankara, vol. 10, no. 4, s. 457-461, 2004.
M. S. Sayar, A. E. Anlarsal, “Diyarbakır ekolojik koşullarında bazı yem bezelyesi (Pisum arvense L.) hat ve çeşitlerinin verim ve verim öğelerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma”, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, vol. 17, no. 4, s.78-88, 2008.
M. Tan, A. Koc and Z. D. Gul, “Morphological characteristics and seed yield of East Anatolian local forage pea (Pisum sativum ssp. arvense L.) ecotypes”, Turk. J. Field Crop., vol. 17, no.1, pp. 24-30, 2012.
S. Kadıoğlu, M. Tan, B. Kadıoğlu and G. Taşğın, “Determination of yield and some characteristics of forage pea genotypes (Pisum sativum ssp. arvense L.) under Erzurum conditions, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, vol. 51, no. 2, pp. 151-158, 2020.
M. S. Sayar, Y. Han “Forage yield performance of forage pea (Pisum sativum spp. arvense L.) genotypes and assessments using GGE biplot analysis”, J. Agric. Sci. and Techn., vol. 18, no. 6, pp. 1621-1634, 2016.
I. Gul, M. Sumerli, B. T. Bicer, and Y. Yilmaz, “Heritability and correlation studies in pea (Pisum arvense L.) lines”, Asian Journal of Plant Sciences, vol. 4,pp. 154-158, 2005.
M. S. Sayar, A.E. Anlarsal ve M. Başbağ, “Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yem bitkileri tarımının mevcut durumu sorunları ve çözüm önerileri”, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, vol. 14, no. 2, s. 59-67, 2010.
E. Çaçan, K. Kökten, A. Bakoğlu, M. Kaplan ve A. Bozkurt, “Evaluation of some forage pea (Pisum arvense L.) lines and cultivars in terms of herbage yield and quality” Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 2019, vol. 23, no. 3, pp. 254-262, 2019.
E. Çaçan, M. Kaplan, K. Kökten, ve H. Tutar, “Evaluation of Some forage pea (Pisum sativum ssp. arvense L.) lines and cultivars in terms of seed yield and straw quality,” Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. vol. 8, no. 2, pp. 275-284, 2018.