Diyarbakır İli antepfıstığı Pistacia vera L. bahçelerindeki zararlı böcek faunasının belirlenmesi

Bu çalışma Diyarbakır ilindeki antepfıstığı alanlarında bulunan zararlı böcek türlerini belirlemek amacıyla 2010-2011 yıllarında yapılmıştır. Zararlı türleri belirlemek için darbe yöntemi ve göz ile kontrol yöntemi vb. yöntemler kullanılmıştır. Örneklemeler Nisan-Ekim ayları arasında 10’ar günlük aralıklarla gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda 4 böcek takımına bağlı 22 familyaya ait 46 zararlı tür bulunmuştur. Çalışmada belirlenen zararlı böcek türlerinden; Agonoscena pistaciae Burckhardt & Lauterer Hemiptera: Psyllidae , Anapulvinaria pistaciae Bodenheimer, Eulecanium rugulosum Ashmead Hemiptera: Coccidae , Kermania pistaciella Amsel Lepidoptera: Oinophilidae , Chaetoptelius Hylesinus vestitus Mulsant & Rey Coleoptera: Scolytidae , Suturaspis pistaciae Lindinger Hemiptera: Diaspididae ve Eurytoma plotnikovi Nikolskaya Hymenoptera: Eurytomidae yaygınlık ve yoğunluklarına göre önemli oldukları kaydedilmiştir.Belirlenen zararlı türlerden Psylliodes anatolica Gök & Çilbiroğlu, Aphthona atrocaerulea Stephens, Epitrix hirtipennis Melsheimer Coleoptera: Chrysomelidae , Anthaxia tractata Abeille, Agrilus roscidus Kiesenwetter Coleoptera: Buprestidae , Aphthona flaviceps Allard, Longitarsus ochroleucus Marsham Coleoptera: Chrysomelidae Türkiye’de antepfıstığında ilk kayıt niteliğindedir

Determination of the harmful insect fauna in pistachio Pistaciae vera L. orchards in Diyarbakır province

This study was carried out to determine the harmful species for pistachio orchards between 2010 and 2011 in Diyarbakır province. In order to determine the harmful species the beating method and monitoring methods were used. At the end of study 46 harmful species belonging to 22 families in 4 orders, were found. Surveys were done by periods of 10 days between months April-October. Agonoscena pistaciae Burckhardt & Lauterer Hemiptera: Psyllidae , Anapulvinaria pistaciae Bodenheimer, Eulecanium rugulosum Ashmead Hemiptera: Coccidae , Kermania pistaciella Amsel Lepidoptera: Oinophilidae , Chaetoptelius Hylesinus vestitus Mulsant & Rey Coleoptera: Scolytidae , Suturaspis pistaciae Lindinger Hemiptera: Diaspididae and Eurytoma plotnikovi Nikolskaya Hymenoptera: Eurytomidae of the harmful insect species were recorded as important pests according to their density and widespread presence. Psylliodes anatolica Gök & Çilbiroğlu, Aphthona atrocaerulea Stephens, Epitrix hirtipennis Melsheimer Coleoptera: Chrysomelidae , Anthaxia tractata Abeille, Agrilus roscidus Kiesenwetter Coleoptera: Buprestidae , Aphthona flaviceps Allard, Longitarsus ochroleucus Marsham Coleoptera: Chrysomelidae were the first records for pistachio in Turkey

Keywords:

Pistachio, Harmful Insect Fauna Diyarbakır, New record,

PDF

___

1. S. Özbek, Özel Meyvecilik, 486, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Adana, (1978).

2. C. Kuru and İ. H. Özsabuncuoğlu, Yabani Pistacia Türlerinin Aşılanmasında Sorunlar ve Çözüm Yolları, Türkiye 1. Antepfıstığı Sempozyumu Bildirileri, 49-57, Gaziantep, (1990).

3. R. Spiegel, P. D. Nazigh and E. Evenari, Response of Pistachio to Low Soil Moisture Conditions, J. Amer. Soc. Hort. Sci., 102 (4): 470-473 (1977).

4. M. Ayfer A. İ. Köksal, M. Çelik, L. Kaynak and Y. Gülsen, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Meyvecilik Potansiyelinin Geliştirilmesi. GAP Tarımsal Kalkınma Sempozyumu Bildirileri, 189-210, Ankara, (1986).

5. Anonymous, http://faostat3.fao.org (Erişim tarihi: 23.05.2016).

6. Anonim, http://www.tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi: 23.05.2016a).

7. Anonim, http://www.tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi: 23.05.2016b).

8. G.A. Davatchi, Sur Quelques Insectes Nuisibles Au Pistachier En Iran, 166, Revue de Pathologie Vegatale et Entomologie Agricole de France, Paris (1958).

9. T. Günaydın, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Antepfıstıklarında Zarar Yapan Böcek Türleri, Tanımları, Yayılışları ve Ekonomik Önemleri Üzerinde Araştırmalar, 106, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Diyarbakır Zirai Mücadele Enstitüsü. Diyarbakır, (1978).

10. H. Bolu, (1999). Güneydoğu Anadolu Bölgesi Antepfıstıklarında Zararlı Coccoidea Türleri, Yayılış Alanları, Doğal Düşmanları ve Suturaspis Pistaciae Lindinger (Hom.: Diaspididae)’ nin Popülasyon Gelişmesinin Belirlenmesi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.

11. H. Bolu, Güneydoğu Anadolu Bölgesi Antepfıstığı Alanlarındaki Böcek ve Akar Faunasının Saptanması, Türk Entomoloji Dergisi, 26 (3): 197-208. (2002).

12. B. Erkam, Marmara Bölgesi’nde Yumuşak Çemirdekli Meyve Ağaçlarında Zarar Yapan Parlatoria oleae Colv. (Homoptera: Diaspididae)’nin Tanınması, Biyolojisi, Yayılış, konukçuları, Zararı ve doğal düşmanları Üzerinde Araştırmalar, 945, Tar. ve Orm. Bak. Zirai Müc. ve Zirai kar. Gn. Müd. İst. bölge zirai müc. Araş. Enst. Müd. Araştırma Eserleri Serisi, (1981).

13. A. Lazarov and P. Grigorov, Karantina na Rastenijata. Zemizdat, 258, Sofia (1961).

14. E. C. Burts, and J. E. Brunner, Dispersion statistics and a sequential sampling plant for adult pear psylla (Psylla pyricola), J. Econ. Entomol, 74, 291–294 (1981).

15. G. Maçan, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Bademlerde Zarar Yapan Böcek Türleri, Önemlilerinin Tanınmaları, Yayılışları ve Ekonomik Önemleri Üzerinde Araştırmalar, 85, Tarım ve Orman Bakanlığı Araştırma Eserleri Serisi (1986).

16. H. Bolu and N. Uygun, Güneydoğu Anadolu Bölgesi Antepfıstıklarında Coccoidea Türleri, Yayılış Alanları, Bulaşma Oranları ve Doğal Düşmanlarının Belirlenmesi, Bitki Koruma Bülteni, 43 (1-4): 111-123 (2003).

17. S. Toros, (2002), Ankara İli ve Çevresinde Bulunan Coccoidea (Kabuklubit ve Koşnil) Türleri ve Doğal Düşmanlarının Tespiti, Ü. Bilimsel Araştırma Projesi, 84, Ankara.

18. M. B., Kaydan, S. Ülgentürk and L. Erkılıç, Türkiye’nin Gözden Geçirilmiş Coccoidea (Hemiptera) Türleri Listesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 17(2): 89-106 (2007).

19. Anonim, Fauna Europaea http://www.faunaeur.org. 27.05.2012.

20. H. Bolu, Meyve Bağ Zararlıları (Antepfıstığı Zararlıları), Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü, Ders Notu 52, Diyarbakır, (2002).

21. M. Y. Çelik, (1983). Gaziantep İli Antepfıstıklarında (Pistacia vera L.) Yaygın Olan Kabuklu Bit ve Koşnil Türlerinin Biyolojileri, Doğal Düşmanları ve Kış İlaçlamalarının Bazı Önemli Zararlılara Olan Etkileri Üzerinde Araştırmalar, Adana Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü, 34, Adana.

22. N. Uygun, H. Başpınar, E. Şekeroğlu, S. Kornoşor, A. F. Özgür, İ. Karaca and M. R. Ulusoy, GAP Bölgesi Bitki Koruma Sorunları ve Çözüm Önerileri Sempozyumu, 99- 119. Şanlıurfa, (1995).

23. H. Bolu, (1995). Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Antepfıstığı (Pistacia vera L.)’nda Yaprak Pisillidi (Agonoscena pistaciae Burck. and Laut.) (Homoptera: Psyllidae)’nin Farklı Fıstık Çeşitlerinde Populasyon Değişimi ve Biyolojisi Üzerinde Araştırmalar,. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.

24. F. Önder, S. Tezcan, Y. Karsavuran and Ü. Zeybekoğlu, Türkiye Cicadomorpha, Fulgoromorpha ve Sternorrhyncha (Insecta: Hemiptera) Kataloğu, 168, İzmir (2011).

25. A. Önuçar, İzmir ve Çevresinde Bitkilerde Zararlı Psyllid (Homoptera. Psyllinea) Türlerinin Tanınmalan, Konukçuları ve Taksonomileri Üzerinde Araştırmalar, 122, Tarım ve Orman. Bakanlığı Zirai Mücadele Zirai Karantina Genel. Müdürlüğü. Araştırma Eserleri, Ankara (1983).

26. M.R. Mehrnejad, The influence of Host Species on Some Biological and Behavioural Aspects of Dibrachys boarmiae (Hymenoptera: Pteromalidae), Parasitoid of Kermania pistaciella (Lepidoptera: Tineidae), Biocontrol Science and Technology, 13 (2): 219- 229 (2003).

27. A. Acatay, Antepfıstığı zararlısı Chaetoptelius vestitus Musl. Chaetoptelius vestitus Muls., İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, (19): 23-30 (1969).

28. M. Braham, Contribution to The Study of The Biology and Ecology of The Pistachio Twig Borer Chaetoptelius vestitus Muls & Rey (Coleoptera, Scolytidae) in The Centre and South Regions of Tunisia, 5th International Symposium on Pistachios and Almonds, 99, Şanlıurfa (2009).

29. N. Chebouti-Meziou, S.E. Doumandji and Y. Chebouti, The Damage of Chaetoptelius vestitus (Mulsant & Rey) Coleoptera, Scolytidae in Three Orchards of Fruit Pistachio (Pistacia vera L.) in Algerians Semiı-Arid Area (BouiraTlemcen-Timgad,. 5th International Symposium on Pistachios and Almonds, 101, Şanlıurfa (2009).

30. M.S. Lababidi, Mechanical Control Studies of The Pistachio Bark Beetle Hylesinus vestitus M.& R. (Coleoptera: Scolytidae) in Syria, Arab-Journal of Plant-Protection, 17(1): 9-16 (1999).

31. M.R. Mehrnejad, The Current Status of Pistachio Pests in Iran, Cah. Opt. Med. 56:315-322 (2001).

32. G.N. Rizk and S.A. Ardini Biological Studies on The Pistachio Bark-Beetle Chaetoptelius vestitus Muls. (Coleoptera: Scolytidae) in Iraq. Research-Bulletin, Faculty of Agriculture, Ain Shams-University, 1667, 12 (1981). 33. Anonim, Animals, http://zipcodezoo.com/Animals. 02.06.2012.

34. Anonim, Kabuklu Meyve Zararlıları, Zirai Mücadele Teknik Talimatları Cilt 5. T.C. Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, 301, Ankara (2008).

35. M. Doğanlar and S. Karadağ, Türkiye’de Antepfıstığı Meyvelerinde Zararlı ve Yararlı Olarak Bulunan Chalcidoid Arıların (Hymenoptera: Chalcidoidea) Ergin ve Larvalarının Tanımları ve Bunların İlişkileri, Türk Entomoloji Dergisi, 32 (2):143-159 (2008)

36. T. Ayaz and H. Bolu, Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, 243, Kahramanmaraş, (2011).

37. S. Longo and P. Suma, First Report of Eurytoma plotnikovi Nik. Hymenoptera, Eurytomidae), a Seed Parasite of Pistachio, in Sicily (Italy), Journal of Entomological and Acarological Research. 43(3): 333-336 (2011).

38. D. Lykouressis, D. Perdikis and A. Biba, Contribution to The Ecological Management of The Seed Chalcid Wasp Eurytoma plotnikovi Nikol’skaya (Hymenoptera: Eurytomidae) in Pistachio Orchards, Entomologıa Hellenica, 17: 34-41 (2008).

39. M. Basirat and H. Seyedoleslami, Biology of Pistachio Seed Wasp [Eurytoma plotnikovi Nikolskaya (Hym.: Eurytomidae)] in Isfahan Province, Iran, Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, 4 (1): 137-148 (2000).

40. H. Bolu ve İ. Özgen, Diyarbakır, Elazığ ve Mardin illeri badem ağaçlarında zararlı Agrilus roscidus Kiesenwetter, 1857 (Coleoptera: Buprestidae)’un ergin popülasyon değişiminin belirlenmesi, Bitki Koruma Bülteni, 50: 1-11. (2010).

41. K. Akman and S. San, Ege Bolgesinde Zarar Yapan Capnodis Türleri Üzerinde Araştırmalar, Zir. Muc. Ar. Yılllığı, 21-23 (1975).

42. S. Tezcan (1990). İzmir ilinde Bulunan Sphenopterini, Buprestini ve Psilopterini (Coleoptera: Buprestidae: Buprestinae) Tribus’larına Bağlı Türler Üzerinde Sistematik Araştırmalar, Doktora Tezi, Ege Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

43. Ş. Kısmalı, Ş. Tezcan, N. Madanlar and F. Turanlı, Chrysomelidae ve Buprestidae (Coleoptera) Familyalarına Bağlı Türlerin GAP Bölgesindeki Durumu, GAP Bölgesi Bitki Koruma Sorunları ve Çözüm Önerileri Sempozyumu, 139-149, Şanlıurfa, (1995).

44. İ. Aslan, H. Özbek and A. Warchalowski, Five new records, new localities and new host plants for the Turkish flea-beetle fauna (Coleoptera: Chrysomelidae: Alticinae), Entomol. Fennica, 15 (3): 138-141 (2004).

45. F. Heikertinger, Halticinae, in: Winkler, A., Catalogus coleopterorum regionis palaearcticae, Wien, Pars, 11: 1317– 1352 (1930).

46. L. N. Medvedev, A List of Chrysomelidae Collected by Dr. W. Wittmer in Turkey (Coleoptera), Rev. Suisse de Zool., 77 (22): 309-319 (1970).

47. J. Kral, Wissenschaftlichen Ergebnis Der Zoologischen Expedition Des Nationalmuseums in Prag Nach der Turkei, Coleoptera, Alticidae, Acta Entomol. Mus. Nat, 37: 261–268 (1967).

48. B. Gruev, Geographical Distribution of Lamprosomatinae, Eumolpinae, Chrysomelinae, Alticinae, Hispinae and Cassidinae (Coleoptera, Chrysomelidae) on the Balkan Peninsula, 512, Plovdiv University Press (1992).

49. İ. Aslan, B. Gruev and H. Özbek, Preliminary Review of The Subfamily Alticinae (Coleoptera, Chrysomelidae) in Turkey, Tr. J. of Zoology (23): 373–414 (1999).

50. J. Weise, Chrysomelidae, in Naturgeschichte Insekten Deutschlands, Coleoptera, Berlin (1883).

51. M. Pic, Descriptions ou diagnoses et notes diverses, L’Echange, 26: 25 (1910).

52. F. Heikertinger, Bestimmungstabelle Der Palaarktischen Aphthona Arten, Kol. Rundschau, 30: 123–208 (1944).

53. A. K. Watson, Leafy Spurge. Monograph series of the Weed Science Society of America,. ed. 8 (3): 79-92 (1985).

54. F. Turanlı and S. Kısmalı, Urla (İzmir) İlçesi Tütün Alanlarında Yeni Bir Tütün Zararlısı Epitrix hirtipennis Melshheimer (Coleoptera, Chrysomelidae), III. Entomoloji Kongresi, 243–250, Ankara, (1996).

55. H. Özdikmen, A Comprehensive Contribution For Leaf Beetles of Turkey With a Zoogeographical Evaluation For All Turkish Fauna (Coleoptera: Chrysomelidae), Mun. Ent. Zool. 6 (2): 540-638 (2011).

56. B. Gruev and M. Doberl, Ganeral Disribution of The Flea Beetles in The Palaearctic Subregion (Coleoptera, Chrysomelidae: Alticinae), 426, Scopolia (1997).

57. D.G. Furth, Wing polymorphism, host plant ecology, and biogeography of Longitarsus in Israel (Coleoptera: Chrysomelidae), Journal of Entomology, 13: 125-148 (1980).

58. J. Sahlberg, Coleoptera Mediterranea que in Aegypto, Palaestina, Syria, Caramania at que in Anatolia Occidentali anno 1904. Öfversigt Finska Vatenkaps. Soc. Förh., 55A (19): 1–281. (1913).

59. W. Wittmer, Resultai Scientifici Delle Cacce Entomologiche di S. A. S. il Principe Alessamdro Della Torre e Tasso nelle Isole dell’Egeo, IV. Chrysomelidae et Cerambycidae. Boll. Lab. Zool. Gen. Agr. R. Ist. Sup. Agr. in Portici, Spoleto, 28: 282-289 (1935).

60. B. Gruev and H. Kasap, A list of Some Alticinae From Turkey With Descriptions of two New Species (Coleoptera, Chrysomelidae), Dtsch. Ent. Z., N.F., 32 (1–3): 59–73 (1985).

61. N. Lodos, Additional notes to the Turkish Curculionidae (Coleoptera) (Brachyderinae), Turk. Bit. Kor. Derg. 1(2): 3-11 (1977).

62. H. Bolu and İ. Özgen, Diyarbakır, Elazığ ve Mardin İlleri Badem Ağaclarında Zararlı Polydrosus roseiceps Pes. (Coleoptera: Curculionidae)’nin Populasyon Değisiminin Belirlenmesi, Harran U. Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2): 43- 47 (2009).

63. N. Lodos, Orta Anadolu’da meyve ağaçlarında zarar yapan Curculionidae (Hortumlu Böcekler) türleri üzerinde sistematik araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 76, İzmir (1960).

64. A. U. Kılıç, A. Çatalpınar and N. Adıgüzel, Mercimek hortumlu böceğinin biyo-ekolojisi ve mücadele metotları üzerinde araştırmalar, Bitki Koruma Bülteni, 8 (1): 61-73 (1968).

65. N. Öztürk, M. R. Ulusoy, L. Erkılıç and S. Ölmez Bayhan, Malatya İli Kayısı Bahçelerinde Saptanan Zararlılar ile Avcı Türler, Bitki Koruma Bülteni, 44 (1-4): 1-13 (2003).

66. F. Önder, Y. Karsavuran, S. Tezcan and M. Fent, Türkiye Heteroptera (Insecta) Kataloğu, 154, İzmir, (2006).

67. N. Lodos, F. Önder, E. Pehlivan, R. Atalay, E. Erkin, Y. Karsavuran, S. Tezcan and S. Aksoy, Faunistic Studies on Lygaeidae (Heteroptera) of Western Black Sea, Central Anatolia and Mediterranean Regions of Turkey, 56, İzmir. (1999).

68. N. Lodos, F. Önder, E. Pehlivan and R. Atalay, The Study of the Harmful Insect Fauna of Marmara and Aegean Regions, Publications of Food, Agriculture and Animal Husbandry Ministry of Republic of Turkey, 301, Ankara. (1978)

69. N. Aysev, Ege Bölgesi Lygaeidae Familyası Üzerinde Sistematik Çalışmalar, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Zir. Müc. ve Zir. Kar. Gen. Müd. Araştırma Esesleri Serisi, 149, Güven Mat., Ankara (1974).

70. N. Lodos, Türkiye Entomolojisi II. Genel Uygulamalı ve Faunistik, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 580, İzmir (1986).

71. E. Pehlivan, Türkiye Stenocephalidae, Rhopalidae ve Alydidae (Heteroptera: Coreoidea) Faunası Üzerinde Sistematik Araştırmalar, Ege Ü. Ziraat Fak. Yay., 189, İzmir (1981).

72. S. Kıyak, Systemeatisch-Okologische Untersuchungen Uber Die Wanzen (Insecta: Heteroptera) Aus Dem Gebiet HazarSee, Maden und Ergani (Prov. Elazığ), J. Biol. Fac. Sci. Arts, Gazi Univ., 1: 43-95 (1990).

73. S. Kıyak and E. Akar, Faunistic Study of Terrestrial Heteroptera of Caldağ (Ankara, Turkey), Mun. Ent. Zool. 5 (Suppl., October 2010): 1104-1118 (2010).

74. H. Bolu, Population’s dynamics of Lacebugs (Heteroptera: Tingidae) and its natural enemies in almond orchards of Turkey, J. Ent. Res. Soc., 9(1): 33-37 (2007).

75. N. Gülpercin and F. Önder, Bornova Kosullarında Stephanitis pyri (F) (Heteroptera: Tingidae)’nin Biyolojisi ve Doğal Düşmanları Üzerinde Çalışmalar, Türk Entomol. Dergi., 23(1): 51-56 (1999).

76. M. M. Aslan and N. Uygun, Aphids (Homoptera: Aphididae) of Kahramanmaras Province, Turkey. Turk J Zool, 29 (3): 201-209 (2005).

77. N. Lodos and A. Kalkandelen, Preliminary List of Auchenorrhyncha With Notes on Distribution and Importance of Species in Turkey III. Families Meenoplidae, Derbidae, Achilidae, Dictyopharidae and Tettigometridae, Türkiye Bitki Koruma Dergisi 4 (3): 161-178 (1980).

78. S. Güçlü, On Some Tettigometridae (Hemiptera, Auchenorrhyncha) From Turkey, Zoology in the Middle East, 15: 83-86 (1997).

79. P. Demirezer, (2006). Balcalı (Adana)’da Farklı Habitatlardaki Gece Aktif Lepidoptera Türleri ve Biyolojik Çeşitliliği Üzerinde Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.

80. R.M. Sherniyazova, Lower Lepidoptera, Connected With Pistachio on The Southern Slope of The Gissar Range, Izvestiya-Akademii-Nauk-Tadzhikskoi-SSR,- BiologicheskikhNauk. (2): 25-28 (1988).

81. Anonim, Forest Health & Biosecurity Working Papers Overview of Forest Pests Kyrgyz Republic, 40, İtalya (2007).