YASEMİN DURDURAN, Said BODUR, Enver ÇAKIL, Emel FİLİZ

Konya il merkezinde sağlıkta dönüşüm öncesi ve sonrası gebe ve bebek izlemleri

Amaç: Bu çalışmada, gebe izlemlerinin gebelik haftasına ve bebek izlemlerinin bebeğin ayına uygun olarak yapılıp yapılmadığının sahada değerlendirilmesi amaçlandı. Gereç ve yöntem: Bu tekrarlayan kesitsel araştırma, Konya il merkezinde yapıldı. 2006 yılında gebeler için örnek büyüklüğü, kentsel toplumda bilinen doğum öncesi bakım alma oranı dikkate alınarak hesaplandı (n=175). Bebekler için de aynı örnek büyüklüğü temel alındı. Kümelerin alınacağı mahalleler, rasgele belirlendi. 2011 yılında da aynı örnek hacmi ve aynı süreç uygulandı. Veriler, gebe ve bebek anneleriyle yüz yüze görüşülerek toplandı. Bulgular: Araştırmaya alınan gebelerin gebelik haftası ortalaması 25±9 idi. 2006 yılında izlenmeyen gebe oranı % 23 iken 2011’de % 7 idi (P

Monitoring of pregnant and infants in Konya district before and after transformation in health-care system

Objectives: The study was aimed to assess whether monitoring of pregnant women and infants were appropriate according to the protocols in the field. Materials and methods: This cross-sectional study was performed in Konya city center. In 2006, sample size was calculated for pre-natal care in urban population (n=175). Same sample size was used as a base for infants. The neighborhoods from which the clusters were to be taken were selected randomly. Same sample size and progress were also used in 2011. Data were collected by face-to-face interview with the pregnant and mothers. Results: The average week of pregnancy was 25±9. The percentage of unmonitored pregnant was 23% in 2006 and 7% in 2011 (P<0.001). The median of monitoring were 2 and 3 in 2006 and 2011 respectively (P<0.001). The percentage of pregnant monitoring in accordance with monitoring protocol of Ministry of Health in terms of correct timing and proper numbers was 51% in 2006 and 79% in 2011 (P<0.001). Total antenatal care increased from 91% to 99% in five years (P<0.01). The mean age of infants involved into the study was 6±3 months. The percentage of unmonitored infants was 6% in 2006 and 2% in 2011 (P<0.01). The median of monitoring was 3 in 2006 and 4 in 2011 (P<0.01). The percentage of monitoring proper to the time intervals stated in protocols decreased from 33% to 18% (P<0.01). Conclusion: While most parameters of pregnant and infant monitoring increased in urban population, the percentage of in-time monitoring decreased.

PDF

___

1. Carroli G, Rooney C, Villar J. How effective is antenatal care in preventing maternal mortality and serious morbidity: an overview of the evidence. Pediatr Perinat Epidemiol 2001;15 (Suppl 1):1-42.
2. WHO. Antenatal care in developing countries: Promises, achievements and missed oppurtunities. An analyzes of trend, levels and differentials 1990-2001. Geneva: WHO Pub., 2003.
3. Sağlık Bakanlığı. Doğum öncesi bakım yönetim rehberi. Ankara: Damla Yayıncılık; 2009.
4. Sönmez Y. Doğum öncesi bakım hizmetleri. STED 2007;16(1):1-9.
5. Yurdakök K. Sağlam çocukların izlemi. Katkı Pediatri Dergisi 1999;20(2):95-106.
6. Evliyaoğlu N. Sağlam çocuk izlemi. Türk Pediatri Arşivi 2007;42 (Özel Sayı):6-10.
7. Sağlık Bakanlığı. Bebek ve çocuk izlem protokolleri. Ankara: 2008/45 sayılı genelge ve ekleri; 2008.
8. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK. Ankara, Türkiye; 2009.
9. Öztek Z. Türkiye’de sağlıkta dönüşüm programı ve aile hekimliği. Hacettepe Tıp Dergisi 2009; 40(1):6-12.
10. Resmi Gazete. 27591 sayılı ‘Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği’. 25.05.2010.
11. TUİK. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları. Ankara: TUİK yayın no. 3509; 2010.
12. TUİK. Aile yapısı araştırması 2006. Ankara: TUİK yayın no. 3046; 2006.
13. Durusoy R, Davas A, Ergin I, Hassoy H, Tanık FA. İzmir’de ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına başvuran gebelerin aile hekimi tarafından izlenme sıklıkları ve etkileyen etmenler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 2011;9(1):1-15.
14. Okyay P, Gemalmaz A, Beşer A, Başak O, Doyuran ES. Aydın’da bir merkez sağlık ocağı bölgesinde form 005-gebe- lohusa izleme fişlerinin değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2005;12(1):31-5.
15. Çetinkaya F, Naçar M, Aslan A, Öztürk Y. Kayseri’de ebelerin gebe ve bebek izlemlerinin etkinliği. Türk Aile Hek Derg 2004;8(1):14-9.
16. Sağlık Bakanlığı. Aile hekimliği uygulamasında performans hesaplama yöntemi. Ankara: Sürüm 2.1; 2007.
17. Pirinçci E, Polat A, Kumru S, Köroğlu A. Bir üniversite hastanesinde doğum yapan kadınların doğum öncesi bakım alma durumu ve etkileyen faktörler. ADÜ Tıp Fakültesi Derg 2010;11(2):1-7.
18. Beşer E, Ergin F, Sönmez A. Aydın il merkezinde doğum öncesi bakım hizmetleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007:6(2):137-41.
19. Özdemir R, Kişioğlu A.N, Öztürk M, Uskun E, Özgüner F. Isparta ilindeki sağlık ocaklarında kullanılan gebe-lohusa izlem fişlerinin kayıt yeterlilik durumu ve verilen hizmet yeterliliğinin değerlendirilmesi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Derg 2008;65(3):127-34.
20. Turan T, Ceylan SS, Teyikçi S. Annelerin düzenli prenatal bakım alma durumları ve etkileyen faktörler. Fırat Sağlık Hizmetleri Derg 2008;3(9):157-72.
21. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye nüfus ve sağlık araştırması, 2003. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Devlet Planlama Teşkilatı ve Avrupa Birliği. Ankara, Türkiye; 2004.
22. Nesanır N, Özcebe H. Düzce’de birinci basamak sağlık hizmetleri üzerine bir değerlendirme: Ölü doğum ve bebek ölümleri. Türk Ped Arşivi 2011;46(1):55-62.
23. Bodur S, Genç A, Kara F. Konya ilinde toplumun temel sağlık konularındaki bilgi düzeyinin zaman içindeki değişimi (1998–2005). S Ü Fen Ed Fak Fen Derg 2007;30(1): 33-41.
24. Şahin Z, Ayoğlu FN, Kıran S. Bebek izlemlerinin geliştirilmesine yönelik bir girişim ve sonuçları. STED Derg 2006;15(3):51-4.