HADİSLERİN SIHHATİNİ TESPİT: KRİTERLERİ YENİDEN BELİRLEMEK: BİR METİN TENKİDİ ÖNERİSİ

Müslüman âlimler, hadis edebiyatını[oluşturan rivayetleri]n sıhhatini korumaya olan paha biçilmez katkılarından ötürü takdiri hak etmektedir. Bununla birlikte, bu edebiyatın sıhhatini daha da güçlendirmek adına bundan fazlası yapılmalıdır. Mâlik b. Enes (ö. 179 h.), Ahmed b. Hanbel (ö. 241 h.), Dârimî (ö. 255 h.), Buhârî (ö. 256 h.), Müslim (ö. 261 h.), İbn Mâce (ö. 273 h.), Ebû Dâvud (ö. 275 h.), Tirmizî (ö. 279 h.), Nesâî (ö. 303 h.), Dârekutnî (ö. 385 h.) ve Beyhakî (ö. 457 h.) gibi büyük hadis otoriteleri, hadislerin özgün, sahih ve sağlam varyantlarını tespit etmek için -esas itibariyle senedleri tetkik ederek- ellerinden geleni yapmışlardır. Ancak onlar, metinleri aynı gayretle tetkik etmemişlerdir. Günümüzde de durum değişmemiştir, öyle ki [halihazırda yapılmış] metin tetkiklerini incelemek dahi yasak addedilmektedir. Hadislerin sıhhatini tetkike hala ihtiyaç varken, metnin doğruluğunu tespite yönelik bu “kapalı kapı” açılmalıdır. Mevcut çalışma, metinleri tetkik için kriterleri yeniden belirleme yolunda bir girişimi temsil etmekte, sonrasında bu kriterleri, Buhârî ve Müslim’den seçilmiş bazı hadislere uygulamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

İslam, Hadis, Buhârî, Müslim

THE AUTHENTICATION OF HADITH: REDEFINING CRITERIA

Muslim scholars deserve appreciation for their invaluable contribution toward preserving the hadith literature’s authenticity. However, much more needs to be done to further strengthen its authenticity. Such great hadith authorities as Malik ibn Anas (d. 179 AH), Ahmad ibn Hanbal (d. 241 AH), alDarimi (d. 255 AH), al-Bukhari (d. 256 AH), Muslim (d. 261 AH), Ibn Majah (d. 273 AH), Abu Da’ud (d. 275 AH), al-Tirmidhi (d. 279 AH), al-Nasa’i (d. 303 AH), al-Darqutni (d. 385 AH), and al-Bayhaqi (d. 457 AH) did their best to identify original, authentic, and valid versions of the hadiths, mainly through verifying the chain of narrators (sanad). However, they did not check the text (matn) with the same zeal. This remains the case today, even to the extent that scrutinizing the text scrutiny is considered forbidden. While further verification of hadiths is still needed, this “closed door” toward verifying the text’s validity must be opened. The present article represents an attempt to redefine the criteria for checking the texts and then applying these criteria to certain selected hadiths recorded by al-Bukhari and Muslim.

Keywords:

Islam, Hadith, al-Bukhari, Muslim,

PDF

___

Uveyda, Kâmil Muhammed. A‘lâmü’l-Fukahâ ve’l-Muhaddisîn: el-İmâm elBuhârî. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1992.
Âlûsî, es-Seyyid Mahmûd. Rûhu’l-Me‘ânî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l- ‘Arabî, 1999.
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmi‘u’s-Sahîh. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1400.
Ebû Dâvud, es-Sicistânî. Sünen. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1996.
Felâteh, Ömer b. Hasan b. Osman. el-Vad‘ fi’l-Hadîs. 3 c. Şam: Mektebetü’lGazâlî - Müessesetü Menâhili’l-‘İrfân, 1981.
Hayrâbâdî, Muhammed Ebu’l-Leys. “el-Menhecü’l-‘İlmî ‘inde’l-Muhaddisîn fi’t-Te‘âmüli me‘a Mütûni’s-Sünne”. İslâmiyyetü’l-Ma'rife, sy 13 (1998).
İbn Hacer, el-‘Askalânî. Fethu’l-Bârî. Riyad: Dâru’s-Selâm, 2000.
İbn Kayyım, el-Cevziyye. el-Menârü’l-Münîf fi’s-Sahîhi ve’d-Da‘îf. Halep: Mektebetü Matbû'âti’l-İslâmiyye, t.y.
İbn Mâce. Sünen. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1997.
İbn Sa‘d. et-Tabakâtü’l-Kübrâ. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1996.
İbnü’l-‘Arabî, Ebû Bekir. Ahkâmü’l-Kur’an. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1996.
İbnü’l-Cevzî, Abdurrahmân b. Ali. Zâdü’l-Mesîr fî ‘İlmi’t-Tefsîr. Beyrut: Dârü’lKütübi’l-‘İlmiyye, 2002.
İbnü’l-Esîr. el-Kâmil fi’t-Târîh. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1999.
İbnü’l-Esîr. Üsdü’l-Gabe. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1997.
İsfahânî, Râgıb. el-Müfredât fi Garîbi’l-Kur’an. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1998.
İslâhî, Emîn Ahsen. Tedebbürü’l-Kur’an. Delhi: Taj Company, 1997.
Kurtubî, Muhammed b. Ahmed. el-Câmi‘ li Ahkâmi’l-Kur’an. Beyrut: Dârü’lKütübi’l-‘İlmiyye, 2000.
Mevdûdî, Ebu’l-A‘lâ. Tefhîmü’l-Kur’an. Lahor: İdâretü Tercümâni’l-Kur’an, 1997.
Mustafa, İbrahim, Ahmed ez-Ziyât, Hâmid Abdülkâdir ve Muhammed enNeccâr, ed. el-Mu‘cemü’l-Vasît. İstanbul: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, t.y.
Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmi'u’s-Sahîh. Beyrut: Dâru’lMa‘rife, 1997.
Nesâî. Sünen. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1991.
Nevevî, Muhyiddîn. Şerhu Sahîhi’l-Müslim. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1997.
Râzî, Fahrüddîn. Mefâtîhu’l-Gayb. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1997.
Seyyid Kutub. Fî Zılâli’l-Kur’an. Kahire: Dâru’ş-Şurûk, 1996.
Suyûtî, Celâlüddîn. Tedrîbü’r-Râvî. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1989.
Şâtıbî, İbrahim b. Musa. el-Muvâfakât fî Usûli’ş-Şerî‘a. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1997.
Zemahşerî, Mahmûd b Ömer. el-Keşşâf. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1995.