Türkiye’de Çok Partili Siyasal Hayatın ‘Garanti Belgesi’: 12 Temmuz Beyannamesi’nin Söylem Analizi
İkinci Dünya Savaşı sonrası değişen dünya denklemine iç gelişmelerin de eklenmesiyle Türkiye’de çok partili siyasal hayata geçiş süreci başlamıştır. Yürütülmeye başlanan bu sürecin en önemli olaylarından birisi Cumhurbaşkanı İsmet İnönü tarafından yayınlanan 12 Temmuz Beyannamesi’dir. 11 Temmuz günü radyodan okunan beyanname, bir gün sonra da basına verilmiş ve siyasal hayatımızda yerini 12 Temmuz Beyannamesi olarak almıştır. İktidar ve muhalefet ilişkilerinin iyice gerildiği, çok partili siyasal hayatın tıkanıklık yaşadığı bir dönemde kaleme alınan bildiri, adeta çok partili siyasal hayatın ‘garanti belgesi’ niteliğindedir. İktidar ve muhalefet temsilcileri ile yapılan bir dizi görüşme sonucu İnönü tarafından oluşturulan beyanname, verdiği dönemsel mesajlar ile demokrasi tarihimizdeki yerini almıştır. Beyanname, özellikle çok partili siyasal hayatın devamlılığı açısından öneme sahiptir. Tarihsel bağlam ile değerlendirildiğinde beyannamenin önemi ortaya çıkmaktadır. Yapılan analiz sonucunda beyannamenin hem iktidar hem de muhalefete mesajlar içerdiği, otoriteyi pekiştirmeye yönelik olduğu ve çok partili siyasal hayattan yana tavır alındığını gösterdiği söylenebilir. Çalışmanın amacı da bu beyannamenin siyasal ve tarihsel bağlama bağlı kalınarak açıklanmasından oluşmaktadır. Bu açıklama yapılırken nitel araştırma yöntemlerinden olan söylem analizi kullanılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
12 Temmuz Beyannamesi, Çok Partili Siyasal Hayat, İsmet İnönü, Söylem, Söylem Analizi
‘Warranty Certificate’ of the Multi-Party Political Life in Turkey: A Discourse Analysis of the July 12 Declaration
With the addition of domestic developments to the world equations that changed after the World War II, the transition to multi-party political life in Turkey began. One of the most important events in this process is the July 12 Declaration published by President İsmet İnönü. The declaration read on the radio on July 11 was given to the press one day later and took its place in our political life as the July 12 Declaration. The declaration issued in a period when the relations between the ruling party and the opposition were tense and the multi-party political life was in a stalemate is almost a "warranty certificate" of the multi-party political life. The declaration which was created by İnönü upon a series of meetings with the ruling party and opposition representations earned its place in our history of democracy with its periodical messages. The declaration has a prescription for the continuity of multi-party political life. When judged by the historical context, the preeminence of the declaration emerges. As a result of the analysis, the declaration includes messages for both the opposing party and the government. Also, it may be claimed that it consolidates the authority and supports multi-party political life. This study accordingly aims to explain the declaration within the political and historical context. The explanation was made using the discourse analysis which is a qualitative research method.
Keywords:
July 12 Declaration, Multi-Party Political Life, İsmet İnönü, Discourse, Discourse Analysis,
___
- Ağaoğlu, A. (1949). Serbest Fırka Hatıraları. İstanbul: Nebioğlu Yayınevi.
- Ahmad, F. (1996). Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980). İstanbul: Hil Yayın.
- Akın, F. (2005). 12 Temmuz Beyannamesi’nin Türk Siyasi Tarihindeki Yeri ve Önemi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 92-109.
- Albayrak, M. (2004). Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960). Ankara: Phoneix Yayınevi.
- Aydemir, Ş. S. (1975). İkinci Adam Cilt 2. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Ayın Tarihi. (Temmuz 1947). No: 164.
- Bayar, C. (ty.). Başvekilim Adnan Menderes. İ. Bozdağ (Der.), İstanbul: Baha Matbaası.
- Bora, T. (2017). Cereyenlar – Türkiye’de Siyasi İdeolojiler. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Bozdağ, İ. (1975). Demokrat Parti ve Ötekiler. İstanbul: Kervan Kitapçılık.
- Burçak, R. S. (1979). Türkiye’de Demokrasiye Geçiş 1945-1950. Ankara: Olgaç Matbaası.
- Çakır, A. (2014). Söylem Analizi Ne Demek İstiyorsun?. Konya: Palet Yayınları.
- Çavdar, T. (1999). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1839-1950. Ankara: İmge Kitabevi.
- D.P. Büyük Kongresi Dün Toplandı. (1947, 8 Ocak). Cumhuriyet.
- Eraslan, C. (1998). Türkiye’de Çok Partili Siyasal Hayatın Kurulmasında Bir Dönüm Noktası: 12 Temmuz (1947) Beyannamesi. Atatürk Yolu Dergisi, Sayı 22, 141-157.
- Erer, T. (1966). Türkiye’de Parti Kavgaları. İstanbul: Tekin Yayınevi.
- Erim, N. (1946, 30 Mayıs). Demokrasi Gaye Midir, Vasıta Mı?. Ulus.
- Erkin, F. C. (1974, 24 Ocak). İnönü, Demokrasi ve Dış İlişkiler. Milliyet.
- Eroğul, C. (2003). Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, Ankara: İmge Kitabevi.
- Fersoy, O. C. (1971). Bir Devre Adını Veren Başbakan Adnan Menderes. İstanbul: Garanti Matbaası.
- Findley, C. V. (2011). Modern Türkiye Tarihi. (G. Ayas, çev.). İstanbul: Timaş Yayınları.
- Gee, J. P. (1999). An Introduction to Discourse Analysis: Theory and Method. London: Routledge.
- Goloğlu, M. (1982). Demokrasiye Geçiş 1946-1950, İstanbul: Kaynak Yayınları.
- İnönü, İ. (2001). Defterler (1919-1973) (1. Cilt). A. Demirel (Der.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Karpat, K. (2008). Türk Demokrasi Tarihi. Ankara: İmge Kitabevi.
- Karpat, K. (2014). Türkiye’de Siyasal Sistemin Evrimi 1876-1980. Ankara: İmge Kitabevi.
- Kongar, E. (2004). 21. Yüzyılda Türkiye – 2000’li Yıllarda Türkiye’nin Toplumsal Yapısı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Koçak, C. (2016). Türkiye’de İki Partili Sistemin Kuruluş Yılları (1945-1950) Uzlaşma (5. Cilt). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Orwell, G. (1968). Politics and The English Language. S. Orwell, and I. Angos (Ed.), The Collected Essays Journalism and Letters of George Orwell (ss. 127-140). Newyork: Harcourt, Brace, Javanovich.
- Parker, I. (2004). Söylemsel Pratik: Radikal Sosyal İnşacı Araştırmanın Kabulünde Kültür ve Bağlam. S. Arkonaç (Der.), Doğunun ve Batının Yerelliği – Bireylik Bilgisine Dair (ss. 35-63). İstanbul: Alfa Yayınları.
- Potter, J. (2004). Söylemsel Psikoloji ve Söylem Analizi Arkonaç. S. Arkonaç (Der.), Doğunun ve Batının Yerelliği – Bireylik Bilgisine Dair (ss. 65-91). İstanbul: Alfa Yayınları.
- Resmi Gazete. (1945). Sayı: 6147.
- Sertel, S. (1978). Roman Gibi (Anılar). İstanbul: Cem Yayınevi.
- Sözen, E. (2014). Söylem – Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/Güç ve Rafleksivite. Ankara: Birleşik Yayınları.
- Şeyhanlıoğlu, H. (2012). 12 Temmuz Beynnamesi’nin Siyasal Etkileri ve Önemi: Siyasal Hayatımızda Çatışma Çözümüne Bir Başarı Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 77-100.
- Tanyeli, H. ve Topsakaloğlu, A. (1958). İzahlı Demokrat Parti Kronolojisi 1945-1950. İstanbul: İstanbul Matbaası.
- Toker, M. (1990). Tek Partiden Çok Partiye 1944-1950. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Tökin, F. H. (1965). Türk Tarihinde Siyasi Partiler ve Siyasi Düşüncenin Gelişmesi. İstanbul: Elif Yayınları.
- Tunaya, T. Z. (2000). Türkiye’de Siyasal Partiler (3. Cilt). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi. (1946). Tutanak Dergisi. (Dönem VIII, Cilt 3, Toplantı, 18. Birleşim). Ankara.
- Uran, H. (1959). Hatırlarım. Ankara: Ayyıldız Matbaası.
- Us, A. (1965). 1930-1950 Hatıra Notları. İstanbul: Vakit Matbaası.
- Van Dijk, T. (2003). Söylem ve İdeoloji Çokalanlı Bir Yaklaşım. B. Çoban ve Z. Özarslan (Der.), Söylem ve İdeoloji – Mitoloji, Din, İdeoloji (ss. 13-112). İstanbul: Su Yayınları.
- Van Dijk, T. (2006). Discourse, Context and Cognition. Discourse Studies, 8(1), 159-177.
- Van Dijk, T. (2008). Discourse and Context - A Sociocognitive Approach. New York: Cambridge University Press.
- Wodak, R. (1996). Disorders of Discourse. London: Longman Publishing Group.
- Zürcher, E. J. (2003). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Siyasal Muhalefet Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (1924-1925). (G. Ç. Güven, çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: Aizonia Publishing
Sayıdaki Diğer Makaleler
Türkiye’de Çok Partili Siyasal Hayatın ‘Garanti Belgesi’: 12 Temmuz Beyannamesi’nin Söylem Analizi
Ortaçağ Seyahatnamelerinde Trabzon-Erzurum Güzergâhı
Metafor Kavramı Çerçevesinde Ayşe Kilimci’nin Hikâyelerinde Aşk Olgusu
I. Dünya Savaşı’nda Erzurum Vilayetinin Demografisine Dair Tespitler