Masallar ve ‘Anlat İstanbul’ Filminin Toplumsal Cinsiyet Eleştirisi

Çocukluk döneminde öğrendiğimiz masallar her ne kadar hayal ürünü olsalar da hem içerdiği ideolojiler açısından hem de gerçek yaşama izdüşümleri ile üzerinde önemle durulmayı hak etmektedir. Toplum olarak kadına ve erkeğe vermiş olduğumuz rol modeller olarak tanımlayabileceğimiz toplumsal cinsiyet, geçmişten getirdiği birikimlerini gelecek nesillere aktarır. Çalışmanın kapsamında yer alan masallar ve onların ataerkil ideolojileri de bu manada toplumsal cinsiyetin inşa edilmesinde önemlidir. Çalışmamızda masallarla karşılaştırmalı bir analiz çerçevesinde ele alınan ‘Anlat İstanbul’ filmi masalların postmodern yorumu olarak görülebilecek bir konumda yer almakta ve toplumsal cinsiyete eleştirel bir perspektiften bakmaktadır. ‘Anlat İstanbul’ içerisinde farklı klasik masalların yer aldığı ve bu masalları değişen postmodern yaşam algıları çerçevesinde dönüştürerek İstanbul çerçevesinde kurgulayan bir film olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışma yapılırken literatür taraması yapılarak konuyla ilişkili kitaplardan faydalanılmış, hem masalların hem de ‘Anlat İstanbul’ filminin niteliksel çözümlemesi yapılmaya çalışılmıştır. Filmde yer alan karakterler toplumsal cinsiyet üzerinden klasik masallarla karşılaştırmalı bir çerçevede incelenmiş ve karakterler toplumsal cinsiyet normları bağlamında değerlendirilmeye gayret gösterilmiştir. İnceleme neticesinde filmin masallarda sürdürülen toplumsal cinsiyet normlarına sadık kaldığı ve kadının edilgen ve güçsüz bir konumda temsil edildiği ortaya çıkarılırken, femme fatale karakterler, kadın cüce ve Transeksüel Mimi’nin güçlü karakterler olarak temsil edildiği dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Masal, Toplumsal Cinsiyet

PDF

___

Bayhan, V. (2012). “Beden Sosyolojisi ve Toplumsal Cinsiyet”, Doğu Batı Yayınları, 16(63), 147-164.
Connell, R. W.(1998).Toplumsal Cinsiyet ve İktidar; Toplum Kişi ve Cinsel Politika, (Çev. Cem Soydemir), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Dökmen, Z. Y. (2004). Toplumsal Cinsiyet (Sosyal Psikolojik Açıklamalar). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Ecevit, Y. (2011). “Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisine Başlangıç. Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi”, (Ed. Yıldız Ecevit, Nadide Karkıner), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, 2-29.
Freud, S. (1998). Psikanaliz Üzerine. (Çev. A. Avni Öneş). İstanbul: Say Dağıtım
Gezgin, İ. (2007). Masalların Şifresi: Kırmızı Başlıklı Kızdan İlk Günah’a, Ankara: Sel Yayıncılık.
Gün, B. (2008). Masallara Feminist Bir Bakış ve Cinsiyet Meseleleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi.
Işık, E. (1998). Beden ve Toplum Kuramı; Özenin Sosyolojisinden Bedenin Sosyolojisine, Ankara: Bağlam Yayıncılık.
Propp, V. (2011). Masalın Biçimbilimi ve Olağanüstü Masalların Dönüşümleri, (Çev. Mehmet Rifat- Sema Rifat), İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları
Sarı, A. Akyıldız Ercan, C. (2008). Masalların Psikanalizi, Ankara: Salkım Söğüt Dizgi Evi.
Sezer, M.Ö. (2010). Masallar ve Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Evrensel Basım Yayın
Solak, Ö. (2011). ”Küçük Ağa Romanının Eleştirel Söylem Analizi”, Akademik Bakış Dergisi, 26,1-14.
Wrıght, E. (2002). Lacan ve Postfeminizm. (Çev. Ebru Kılıç), İstanbul: Everest Yayınları
Yuval, D. N. (2003). Cinsiyet ve Millet, (Çev. Ayşin Bektaş), İstanbul: İletişim Yayınları
http://www.let.uu.nl/womens_studies/anneke/filmtheory.html. (Erişim Tarihi: 02.06.2017)