1944 Ayvalık Depremi ve Sosyo-Ekonomik Sonuçları

Depremlerin, insanların can kaybı yanında yerleşim mekânları ile diğer kazanımlar üzerinde yıkıcı etkileri olmuş; bu etkiler siyasî, iktisadi ve kültürel yapıları da derinden sarsmıştır. Yerleşim yerinin öncelikli/temel iktisadî özelliği ile ona bağlı sektörlerin, her depremde, gerek insan unsuru, gerek ürün işleme mekânları, gerekse de, bitki alanları bakımından çok büyük zararlara uğradığı bilinmektedir. Ayvalık ve çevresi, Batı Anadolu ve Kuzey Batı fay hattının üzerinde, birinci derece deprem kuşağında yer almaktadır. Bu nedenle, hem Cumhuriyet öncesi dönemde (1865, 1867, 1901, 1919) hem de Cumhuriyetin ilanı sonrasında yörede çok sayıda deprem yaşanmış; Ayvalık ilçesi bu depremlerden büyük zarar görmüş, gelişim ve kalkınması olumsuz şekilde etkilenmiştir. 1944 depreminde ise mübadele ile ilgili sorunlarını 1934 yılında çözen ve Ayvalıklı olan halkın o tarihe kadar olan birikimleri bir anda tekrar kaybedildi. Savaş yılları olmasının da etkisiyle halk yeni binalar yapıp yerleşemedi ve birçok kişi bu nedenle Ayvalık'ı kalıcı olarak terk ederek başka yerlere göç ettiler. Gidenlerin sattığı zeytin ağaçları belli ellerde toplanırken, ekonomik yapıdaki değişim sosyal ve siyasal yapı üzerinde de önemli değişikliklere neden oldu. Depremler tabiatın görünmeyen boşluklarını gidererek yeniden yapılandırır. Bu yeni yapılanmanın üstünde yaşayan varlıklara özellikle de insana yeni biçimler kazandıran sosyal deprem etkisi de yaratır. Bu çalışmada, Ayvalık ve çevresini çok etkileyen 1944 yılı depremi tüm yönleri ile ele alınarak ilçenin gelişimi üzerindeki etkileri ortaya konulacaktır

Ayvalik Earthquake of 1944 and its Socio-economic Consequences

Consequences. CTAD, Year 12, Issue 24 (Fall 2016), pp.4-28. The earthquakes have had devastating effects on the settlement areas and other acquisitions as well as the loss of lives of people; such effects have also deeply affected the political, economic and cultural structures. It is known that the privileged/basic economic feature of settlement area and the sectors attached thereto are highly damaged in terms of both human factor, production manufacturing places and plant areas in every earthquake. Ayvalik and its surroundings are in the first-degree seismic zone on the Western Anatolia and North-West fault line. Therefore, both before the Republican Period (1865, 1867, 1901, 1919) and after the proclamation of the Republic, many earthquakes happened in the region; Ayvalik county suffered greatly from these earthquakes and its development and progress were affected negatively. In the earthquake of 1944, all savings of the people, who had solved the problems concerning the Population Exchange in 1934 and are of Ayvalik origin, were lost all at once again. Also with the influence of the war years, the people could not build new buildings and settle in them. Many people left Ayvalik permanently for this reason and migrated to the other places. While the olive yards sold by those people who migrated were bought by certain people, the transformation in the economic structure caused significant changes also in the social and political structure. Earthquakes restructure the nature by eliminating its invisible gaps. It also creates a social earthquake effect, which gives new forms to the all beings living on this new structuring, especially to the human beings. In this study, the earthquake of 1944, which affected Ayvalik and its surroundings highly, will be tackled with all its aspects and its effects on the progress of the county will be presented

___

  • ALTINOK, Yıldız, Bedri Alpar, Cenk Yaltırak ve Naşide Özer, “6 Ekim 1944 Edremit Körfezi-Ayvacık Depreminin Makrosismik Değerlendirilmesi”, İstanbul Yerbilimleri Dergisi, 25/1 (2012), s. 41-53.
  • ARIKAN, Zeki, “Mithat Paşa’nın Aydın Valiliği (Ağustos 1880-Mayıs 1881)(17 resimle birlikte)”, Uluslararası Mithat Paşa Semineri Bildiriler ve Tartışmalar Edirne 8-10 Mayıs 1984, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1986, s. 127-174.
  • ARSLAN, Aslı, Türkiye’de Tabii Afetler (1923-1950), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ, 2003, s. 105.
  • EYİDOĞAN, Haluk (vb.), Türkiye Büyük Depremleri Makro-Sismik Rehberi (1900- 1988), İstanbul, 1991.
  • İZBEK, Tanju, “Adada Direnen Rum Yapıları İki Mekân Bir İnsan”, Tarih ve Toplum Dergisi, 28/164 (Ağustos 1997), s. 84-89.
  • PINAR, Nuriye ve Ervin Lahn, Türkiye Depremleri İzahlı Kataloğu, Akın Matbaacılık, Ankara, 1952.
  • TAĞIL, Şermin, “Balıkesir Ovası ve Yakın Çevresinin Neotektonik Özellikleri ve Depremselliği”, Coğrafi Bilimler Dergisi, Sayı 2/1 (2004), s. 73-92.
  • YAZICI, Nesimi, “Ocak 1898 Balıkesir Depremi Oluşu ve Sonrası”, Tarih Boyunca Anadolu’da Doğal Afetler ve Deprem Semineri, 22-23 Mayıs 2000, Bildiriler, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul, 2002, s. 151-195.
  • ZIMMERMANN, F., 6.10.1944 Tarihinde Vukubulan Ayvacık-Ayvalık Yersarsıntısı, Bayındırlık Bakanlığı, Ankara, 1945.