Araştırmanın amacı, İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin öğrenim düzeyleri bağlamında umut düzeylerini incelemektir. Bu amaca uygun olarak araştırmada korelasyonel (ilişkisel) tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde öğrenim gören 328 kız, 101 erkek olmak üzere toplam 429 öğrenci oluşturmaktadır. Öğrencilerin umut düzeyleri Karaca ve Kandemir tarafından geliştirilen Karaca-Kandemir Umut Ölçeği ile tespit edilmiştir. Ölçek üç alt boyuttan oluşmaktadır: Hedefe Yöneliklik, Umut ve Anlamlılık, Kararlılık. Verilerin analizinde tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Analiz sonucunda elde edilmiş olan bulgulara göre, İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin öğrenim düzeylerinin umudun alt boyutları olan hedefe yöneliklik ve kararlılık açısından bir farklılaşmaya neden olduğu; ancak, ölçeğin umut ve anlamlılık alt boyutu ile toplam umut düzeyleri açısından herhangi bir farklılaşmaya neden olmadığı tespit edilmiştir. Bu tespit, “İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin öğrenim düzeylerinin yükselmesi ile umut düzeylerinin de yükseleceği” şeklindeki araştırma hipotezini doğrulamamıştır. Ancak ulaşılan sonuçlar, İlahiyat öğreniminin öğrencilerin umut düzeyleri üzerinde poztitif yönde etkisinin olabileceğine dair bir fikir vermektedir. Özet: İnsanî varoluşun temel bir özelliği olan umut, gerek bireysel gerekse de toplumsal açıdan birçok fonksiyona sahiptir. İnsanı diğer varlıklardan ayıran temel karakteristik özelliklerden biri olan umut, birey ve toplumların gelecek tasarımlarının oluşmasına ve hayata geçirilmesine yardımcı olan en güçlü araçlardan biridir. Umudun bu güçlü etkisini sanat, edebiyat, mimari gibi insanoğlunun tüm iş ve eylemlerinin nesnesinde görmek mümkündür. Ancak umudun ifade edilen etkisine rağmen insanoğlunun varoluşsal yolculuğunda ona eşlik eden ve onun en güçlü motivasyon kaynakları arasında yer alan din de umut üzerinde oldukça etkili bir fonksiyon üretme potansiyeline sahiptir. Zira din, bireyin geçmişten ziyade gelecek yönelimli olmasını kendisinden talep etmektedir. Dinin bu talebi, birey ve toplumun geçmişe dair eylemlerinin hiçbir önemi olmadığı anlamına gelmemektedir. Zira din, geçmişten çıkartılan dersler üzerine birey ve toplumun geleceğini inşa ederken, onun geçmişinin esiri olmamasını, yapılan hatalardan Allah’ın Rahmân ve Rahîm sıfatlarına sığınarak buradan üretmiş olduğu enerji ile ümitvâr olmasını emreder. Bu nedenledir ki Kur’an-ı Kerîm, Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyi dinden çıkmak ile eşdeğer tutmaktadır (Yûsuf 12/ /87). Din ve umut arasındaki güçlü ilişkilere rağmen, konu ile ilgili emprik çalışmaların henüz yeterli düzeyde olmadığı görülmektedir. Ancak son zamanlarda özellikle Pozitif Psikolojinin etkisi ile olacak ki insanın sahip olduğu sabır, iyimserlik, empati, öz-düzenleme gibi olumlu duygularla ilgili olarak, bu duyguların dindarlıkla olan ilişkilerini belirleyeme yönelik emprik çalışmaların yapıldığı da bir gerçektir. İfade edilen olumlu duygulardan biri de umuttur. Bununla birlikte umut ile dindarlık ilişkisine dair henüz yeterli düzeyde olmasa da birtakım emprik çalışmaların yapıldığı görülmektedir. Ancak ifade edilmiş olan bu çalışmaların dışında umut ile dindarlık arasındaki ilişkinin daha sağlıklı bir şekilde ortaya konabilmesi için özellikle yükseköğretim düzeyinde yapılacak emprik çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Zira, din ile umut arasında var olduğu düşünülen güçlü ilişkinin yükseköğretimde alınan din öğrenimine paralel olarak artacağı düşünülmektedir. Bu noktadan hareketle bu çalışmanın temel amacı, din ile umut arasındaki güçlü bağın ortaya çıkartılmasıdır. Dinin yükseköğretim düzeyinde öğrenilmesinin öğrencilerin umut düzeyini de yükselteceği temel hipotezinden hareket edilen bu çalışmanın temel problemi ise ilahiyat öğrenimi ile umut arasındaki ilişkilerdir. İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin umut düzeylerini belirlemek için yapılan bu araştırmada, tarama modeli içerisinde yer alan anket tekniğine bağlı bilgi toplama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evreni 2018-2019 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İlahiyat Fakültesine kayıtlı olan 744 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklem grubu ise uygulamanın yapıldığı zaman diliminde fakültede bulunan 429 öğrencidir. Buna göre örneklem grubunu oluşturan toplam öğrenci mevcudunun 144’ü (%33,6) “hazırlık sınıfında”, 79’u (% 18,4) “birinci sınıfta”, 78’i (%18,2) “ikinci sınıfta”, 60’ı (%14,0) “üçüncü sınıfta” yer alırken 68’i ise (% 15,9) “dördüncü sınıfta” yer almaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak “Kişisel Veri Anketi” ve “Karaca-Kandemir Umut Ölçeği” kullanılmıştır. “Kişisel Veri Anketi”nde çalışma grubunun öğrenim düzeylerine dair sorular bulunmaktadır. Araştırmada kullanılmış olan Karaca-Kandemir Umut Ölçeği (KKUÖ), Karaca ve Kandemir tarafından bireylerin umut düzeylerini belirleyebilmek amacıyla kendi kültürel kodları temel alınarak geliştirilmiş olan bir ölçektir. Ölçek 5’li Likert tipi olup, “hedefe yöneliklik”, “umut ve anlamlılık” ve “kararlılık” olmak üzere üç alt boyuttan oluşmaktadır. Ölçekte yer alan toplam 13 maddenin 8’i (1, 2, 4, 5, 7, 9, 10 ve 12)  “Gelecekle ilgili hayal kurmak beni heyecanlandırır” gibi olumlu cümle yapısına sahipken, 5 tanesi ise (3, 6, 8, 11 ve 13) “Bir işe başladıktan sonra o işin sonunu kolay kolay getiremem” gibi olumsuz cümle yapısına sahiptir. Umut ölçeğinin puanlanma aşamasında olumsuz cümleler ters çevrilmiştir. Ölçeğin “hedefe yöneliklik” boyutundan alınabilecek olan en düşük puan 5 iken, en yüksek puan 25; “umut ve anlamlılık” boyutundan alınabilecek olan en düşük puan 4, en yüksek puan 20; “kararlılık” alt boyutundan alınabilecek olan en düşük puan 4 iken, en yüksek puan 20’dir.  Bu haliyle ölçeğin toplamından alınabilecek en düşük puan 13 iken en yüksek puan ise 65’dir. Ölçekten alınan düşük puanlar bireyin umut düzeyinin düşük olduğuna, yüksek puanlar ise umut düzeyinin yüksekliğine işaret etmektedir. Araştırmada sınıf düzeyleri arasındaki ayrışmayı belirleyebilmek için veri setine Tek Faktörlü Varyans Analizi-ANOVA işlemi uygulanmıştır. Analiz sonucunda aralarında istatistiksel olarak anlamlı farklar bulunan ortalamalar arasında çoklu karşılaştırmalar yapılmıştır. Bu amaçla Post Hoc LSD ve Tukey HSD testleri kullanılarak farkın kaynağı belirlenmeye çalışılmıştır. Tüm bu işlemler için “.05” anlamlılık düzeyi ölçüt alınmıştır. Araştırmada İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin almış oldukları öğrenimin umudun “hedefe yöneliklik ve kararlılık “alt boyutunda bir farklılaşmaya neden olduğu; ancak “umut ve anlamlılık” alt boyutu ile “toplam umut” düzeylerinde herhangi bir farklılaşmaya neden olmadığı tespit edilmiştir. Bu sonuç, “umut düzeyi sınıf (öğrenim) düzeyine göre farklılaşmakta olup, sınıf (öğrenim) düzeyi yükseldikçe örneklemin umut düzeyi de buna bağlı olarak yükselmektedir” şeklindeki araştırma hipotezini doğrulamamıştır. Ancak, umudun “hedefe yöneliklik” boyutunda dördüncü sınıf öğrencilerinin ikinci ve üçüncü sınıf öğrencilerinden; “kararlılık” boyutunda ise birinci sınıf öğrencilerinin hazırlık sınıfı öğrencilerinden anlamlı düzeyde yüksek puan almaları, İlahiyat Fakültesinde alınan öğrenimin umut üzerinde etkisinin olabileceğine dair önemli bir fikir vermektedir. Bununla birlikte, geniş çaplı örneklem grubu ile dindarlığın tüm boyutları ve umut düzeylerini merkeze alarak yapılacak olan benzer çalışmaların konu ile ilgili olarak önemli sonuçlar üreteceği düşünülmektedir.

The current study aims to examine the hope levels of theology students in the context of their education level. The correlational (relational) screening method was used in this study. The sample of the study consists of a total of 429 students (328 girls, 101 boys) studying at the Faculty of Theology at Erzincan Binali Yildirim University. Hope levels of the students were determined by Karaca-Kandemir Hope Scale developed by Karaca and Kandemir. The scale consists of three sub-dimensions: goal-oriented, hope and significance, and stability. One-way analysis of variance (ANO-VA) was used for data analysis. According to the findings obtained as a result of the analysis, it is seen that the education levels of the Theology Faculty students cause differentiation in terms of goal-oriented and stability which are sub-dimensions of hope; however, it was found that the scale did not cause any difference in terms of hope and meaningfulness subscale and total hope levels. This finding did not corroborate the research hypothesis that the higher the education level of theology faculty students, the higher their hope level. The results, however, give an idea that theology education can have a positive effect on students' hope levels.Summary: Hope, which is a fundamental feature of human existence, has many functions, both individually and socially. Hope, which is one of the main characteristics that distinguish human beings from other beings, is one of the most powerful tools that help create and implement future designs of individuals and societies. It is possible to see this powerful effect of hope in the object of all human works and actions such as art, literature, and architecture. However, despite the expressed impact of hope, religion, which accompanies it in the existential journey of humanity and is one of its most influential sources of motivation, has the potential to produce a highly useful function on hope. Because religion demands the individual to be future-oriented rather than the past. This demand of religion does not mean that the past actions of the individual and society have no importance. While building the future of the individual and society on lessons learned from the past, religion orders that he should not be a prisoner of his past and that he hopes for the energy he has produced by taking shelter in the attributes of Allah, Most Gracious and Merciful. For this reason, the Qur'an equates despair of Allah's mercy with coming out of religion (Yusuf 12 / / 87).Despite the strong relations between religion and hope, empirical studies on the issue are not yet adequate. However, in recent times, especially with the effect of Positive Psychology, it is a fact that empirical studies have been carried out to determine the relationship of these emotions with religiosity about positive emotions such as patience, optimism, empathy, and self-regulation. One of the positive emotions expressed is hope. However, it is seen that some empirical studies have been conducted on the relationship between hope and religiosity. However, apart from these studies, empirical studies on higher education levels are needed in order to reveal the relationship between hope and religiosity in a healthier way. Because of the strong relationship between religion and hope, it is expected that there will be an increase in parallel with the religious education taken in higher education. From this point of view, this study primarily aims to reveal the strong connection between religion and hope. The main problem of this study, which is based on the primary hypothesis that learning religion at a higher education level, will increase the level of hope of students, is the relationship between theology education and hope. In this study, which was conducted to determine the hope levels of the students of the Faculty of Theology, the method of collecting information related to the questionnaire technique used in the screening model was used.The population of the study consists of 744 students enrolled in Erzincan Binali Yıldırım University Theology Faculty in the fall semester of 2018-2019 academic year. The sample group of the research is 429 students in the faculty during the application period. Accordingly, 144 (33.6%) of the total students in the sample group were in the “preparatory class,” 79 (18.4%) were in the “first grade”, and 78 (18.2%) were in the “second grade,” while 60 (14.0%) were in the “third grade,” 68 (15.9%) were in the “fourth grade.”“Personal Data Questionnaire” and “Karaca-Kandemir’s Hope Scale” were used as data collection instruments. In the “Personal Data Questionnaire,” there are questions about the learning levels of the working group.Karaca-Kandemir’s Hope Scale, which is used in the study, is a scale developed by Karaca and Kandemir based on their cultural codes to determine the hope levels of individuals.The scale is a 5-point Likert type and consists of three sub-dimensions: “goal-oriented,” “hope and meaningfulness,” and “stability.” Of the 13 items in the scale, 8 (1, 2, 4, 5, 7, 9, 10 and 12) had a positive sentence structure such as “Dreaming about the future excites me,” 5 of them (3, 6, 8, 11 and 13) it has a negative sentence structure such as “I cannot bring the end of a job easily after starting a job.” In the scoring phase of the hope scale, negative sentences were reversed. While the lowest score that can be obtained from the “goal-oriented” dimension of the scale is 5, the highest score is 25; the lowest score that can be obtained from the dimension of “hope and meaningfulness” is 4, the highest score is 20; the lowest score that can be obtained from the “stability” sub-dimension is 4, while the highest score is 20. As a result, the lowest score that can be obtained from the total of the scale is 13, and the highest score is 65. Low scores from the scale indicate that the individual's level of hope is low, and high scores indicate high levels of hope.In order to determine the differentiation between class levels, Single Factor Analysis of Variance-ANOVA was applied to the data set. As a result of the analysis, multiple comparisons were made between the means with statistically significant differences. For this purpose, Post Hoc LSD and Tukey HSD tests were used to determine the source of the difference. The significance level of “.05 “ was taken as a criterion for all these operations. In the research, it was seen that the education they received from the Faculty of Theology students caused a differentiation in the “goal-oriented and stability” sub-dimension of hope; however, “hope and meaningfulness” subscale and “total hope” did not cause any differentiation. This result did not confirm the research hypothesis that “the level of hope differs according to class (education) level and the level of hope increases as the level of education (education) increases hope. However, in the “goal-oriented” dimension of hope, the second and third-grade students of fourth-grade students; In terms of “stability” dimension, the fact that the first-grade students scored significantly higher than the preparatory class students gives an important idea that the education received in the Faculty of Theology can have an effect on hope. However, it is thought that similar studies that will be conducted with a large sample group and centering on all dimensions and hopes of religiosity will produce remarkable results.