Modernleşmekte olan birçok Müslüman toplumda olduğu gibi, Türkiye’de de toplumsal cinsiyet meselesi önemli bir tartışma konusu haline gelmiştir. Toplumsal cinsiyet meselesi, bireysel ve toplumsal düzeyde din yorumlarının anlaşılmasını sağlayan önemli göstergelerden biridir. Türkiye’de toplumsal cinsiyet anlayışının şekillenmesinde etkili olan kurumlardan biri de İlahiyat Fakülteleridir. İlahiyat fakültelerinde okumakta olan ve eğitimini tamamladıktan sonra toplumun dini hizmetlerinin yürütülmesinde görev alacak öğrencilerin önemli bir kısmını kadınlar oluşturmaktadır. Birer dini otorite olarak İlahiyat Fakültesi kadın öğrencilerinin din ve toplumsal cinsiyet anlayışlarının şimdi ve gelecekte, toplumdaki diğer kadınların ve dolayısıyla erkeklerin dini ve toplumsal hayatı üzerinde çeşitli düzeylerde etkide bulunacağı açıktır. Nitel bir araştırma yöntemi ile çalışılan bu makale, İlahiyat Fakültesi kadın öğrencilerinin din ve toplumsal cinsiyet anlayışlarını problem edinmektedir. Makalede ulaşılan en temel sonuç; İlahiyat Fakültesi kadın öğrencilerinin, din ve toplumsal cinsiyet konusunda homojen bir anlayışa sahip olmadıkları, geleneksel ve modern anlayışları bir arada bulundurabildikleridir. Öğrenciler toplumsal cinsiyet ile ilgili birçok konuda zihinsel çelişki ve kararsızlık içindedirler.Özet: Modernleşme süreçleri ile birlikte hızla değişime uğrayan alanlardan biri de toplumsal cinsiyet anlayışları olmuştur. Toplumsal cinsiyet ve din meselesi son dönemlerde özellikle Türkiye’de yoğun tartışmalara konu olan bir mesele haline gelmiştir. İlahiyat fakülteleri de, toplumsal cinsiyet ve din konusundaki tartışma ve gerilimlerde bir şekilde taraf olarak yer almaktadırlar. Bu çalışma, söz konusu tartışmalar ekseninde, İlahiyat Fakültesi kadın öğrencilerinin toplumsal cinsiyet ve din anlayışlarını ve bu anlayışları besleyen düşünsel ve maddi faktörlerin irdelenmesini konu almaktadır. Araştırmanın kapsamı, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi kadın öğrencileri ile sınırlıdır. Araştırmanın verileri nitel araştırma yöntemi ile elde edilmiştir. İlahiyat Fakültesi kadın öğrencilerinin din ve toplumsal cinsiyet anlayışını temel problem olarak alan bu makalede; Kadının ontolojik değeri, erkeklerin kadınlar üzerindeki otoritesi, kadının ücretli çalışması ve kamuda yöneticiliği, toplumsal değişme ile birlikte toplumsal cinsiyete dair şer’i hükümlerin değişimi, kadının dövülmesi ve bu bağlamda oluşan temalar incelenmiştir.Müslüman toplumlarda kadının dini ve sosyal statüsü Kur’an veya Hz. Peygamberin pratiklerinden ziyade, hadis rivayetlerinin oluşturduğu söylem ve iktisadi ve siyasi koşulların etkisi ile şekillenmiştir.  Bu söylemin gelişmesinde Yahudi ve Hıristiyan geleneğinden tevarüs edilen ‘ayartıcı’ Havva imgesinin ve Mezopotamya ataerkil kültürünün de etkisi olmuştur.  Geleneksel toplum yapısı içinde kadının sosyal konumu, önemli bir kısmı İslam öncesi dönemlere dayanan dinselleştirilmiş gelenekler ve tarihsel süreçte gittikçe yükselen fıkhî ve zühtî hareketlerin de katkısıyla meşrulaştırılmış ve yüzyıllarca değişime direnç göstermiştir.İlahiyat fakültesi kadın öğrencilerinin tamamına yakını, Allah’ın her iki cinse verdiği değer bağlamında ontolojik olarak kadın ile erkek arasında herhangi bir farklılığın olmadığını düşünmektedir. Onlara göre kadınların fiziksel ve duygusal naifliği, kadınların ontolojik değersizliğine veya onların aklen ve dinen eksik oldukları şeklinde yorumlanamaz.Kadın öğrencilerin yaklaşık yarısı, ailede son kararın her zaman erkekte olmaması gerektiğini düşünmektedir. Onlara göre Hz. Peygamberin bu konudaki uygulamaları çok önemli bir örnektir. O, bazı durumlarda hanımlarına danışmış ve onların önerilerine uymuştur. Dolayısıyla, aile içinde kadının düşünce ve taleplerini önemsizleştiren rivayetler dini değil kültürel etkiler taşımaktadırlar. Kadın öğrencilerin tamamı, kadının ev dışında ücretli olarak çalışabileceğini düşünmektedir. Ayrıca kadın öğrencilerin büyük çoğunluğuna göre kadın kamuda yönetici olabilir. Bu düşüncede olan öğrenciler kadının kamuda yönetici olamayacağını ifade eden rivayetlerin makul gerekçelerle göz ardı edilebileceğini düşünmektedirler. Kadın öğrencilerin yaklaşık üçte biri, toplumsal şartların değişmesi ile İslam hukukunda yer alan, kadın ve aile hakkındaki şer’î hükümlerin yeni içtihatlar ile değişebileceğini, üçte biri ise bunların bir kısmının değişebileceğini düşünmektedir. Bu konuda öğrencilerin yaklaşık üçte birinin paylaştığı bir diğer görüş ise; toplumsal cinsiyet konusundaki şeriat hükümlerinin, zamanla değişmeyeceği şeklindedir. Araştırma örnekleminde yer alan kadın öğrencilerin üçte ikisine yakın bir kesimi, kadınların hiçbir koşulda dövülmesini tasvip etmemektedir. Kadın öğrencilerin üçte birlik bir kesimi kadının, kocasına itaatsizlik etmesi halinde dövülebileceğini düşünmektedir. Kadın öğrencilerden bazıları ise kadının dövülmesi ile ilgili ayetin nasıl yorumlanması gerektiği konusunda zihin karışıklığı yaşamaktadırlar. Dinî toplumsal değişmenin bir aktörü olamayan İlahiyat Fakültelerinin, hızla modernleşen toplumun değişim rüzgârından uzak kalması düşünülemez. Bir taraftan değişim zamanının hızlı akışı, diğer taraftan İlahiyat Fakültelerinin bir değişim geleneği veya stratejisinin olmayışı, İlahiyat Fakültelerinin, birçok bağlamda toplumsal değişmenin nesnesi haline gelmelerini netice vermiştir. Bu durum kendi değişim geleneğini oluşturamayan İlahiyat Fakültelerinin din anlayışını, geleneksel ve modern anlayışlar arasında melez, parçalı, politik konjonktürün etkisine oldukça açık ve haliyle kararsız bir hale getirmiştir. Bu bağlamda İlahiyat Fakültelerinde toplumsal cinsiyet anlayışı, tamamında aynı düzeyde olmamakla birlikte genelde, geleneksel anlayışların modernite lehine yumuşatılmış bir formu şeklinde olduğu söylenebilir.Dicle üniversitesi İlahiyat Fakültesinin öğrencileri çoğunlukla Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde büyümüş ve genel olarak alt-orta toplumsal kesime mensup kimselerden oluşmaktadır. Kadının toplumsal statüsünün oldukça düşük olduğu, kız çocuklarının erkeklere oranla değersiz kabul edildiği bir toplumsal yapıdan gelen kadın öğrencilerin çoğunda, İlahiyat Fakültesi öğrenimi sürecinde, kadının toplumsal konumu konusunda bir farkındalık oluşmaktadır. İlahiyat fakültesi öğrenimi ile kadın öğrenciler, kadının ötekileştirilmiş konumundan dinin değil, dinselleştirilmiş geleneklerin sorumlu olduğunun farkına varmaktadırlar. İlahiyat Fakültesi kadın öğrencilerinin toplumsal cinsiyet anlayışlarını belirleyen iki temel faktörden söz edilebilir. Bunlar kabaca; dinin temel kaynakları ve bunların mezhepler tarafından yorumlanma biçimleri ile öğrencilerin sosyo-kültürel habitatları ve onların bireysel yaşanmışlıkları olarak kategorize edilebilir. Toplumsal cinsiyet konusunda, ayet, hadis ve bunların mezhepler tarafından yapılan yorumları ile modernitenin, kadın öğrenciler tarafından içselleştirilmiş değer ve normları arasında bir gerilim söz konusudur. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde de henüz bu gerilimi aşmaya imkân verecek bir öğrenim sistemi ve düşünsel birikimden söz etmek mümkün değildir. Bu durum kadın öğrencilerde zihinsel ve duygusal bir çatallanmaya neden olmakta ve öğrencilerin birçok konuda dini hükümler ile toplumsal gerçeklik arasında bir sıkışmışlık girdabına kapılmalarına yol açmaktadır. Bunun önemli bir sonucu da, toplumsal cinsiyet bağlamında, dini inanç ve pratiklere alternatif olarak ortaya çıkmış ve artık yerleşik birer değer haline gelmiş ve Modern hayatta yaygın pratikleri bulunan birçok konuda kadın öğrencilerin, kendilerine rehberlik edecek güncellenmiş dini normlardan yoksun kalmaları, onları modern seküler eğilimlere sevk etmekte bu da beraberinde bir içeriden sekülerleşmeyi getirmektedir. Kadın öğrencilerin toplumsal cinsiyet ve din konusunda çoğunlukla, söylemde geleneksel ama eylemde modern olmaları bahsedilen durumu test edilebilir kılmaktadır.

The issue of gender is one of the important indicators for understanding religious interpretations at the individual and social levels. One of the responsible institutions in shaping the gender approach in Turkey are the Faculty of Theologies. The majority of the students who are studying in theology faculties and who will take part in the religious services of the society after completing their education are women. It is clear that the religion and gender understanding of female students of theology faculties will have various levels of influence on the religious and social life of women and men in society, now and in the future. This article, which is studied with a qualitative research method, focuses on the religious and gender understanding of female students of theology faculty. The most basic conclusion reached in this article; the female students of the faculty of theology do not have a homogeneous understanding of religion and gender, they have traditional and modern approaches together. The students are mentally inconsistent and indecisive about many issues related to gender.Summary: Gender perceptions are One of the areas that have changed rapidly with the modernization processes. The issues concerning gender and religion recently have become a matter which is the subject of intense debate in Turkey. Theology faculties also take part as a party to the debates and tensions about gender and religion. This study focuses on the gender and religious understanding of the female students of the Faculty of Theology and to examine the intellectual and material factors that nurture them. The scope of the study was limited to Dicle University Theology Faculty female students. The data of the study was obtained by the qualitative research method. In this article, which takes the religion and gender understanding of female students of Theology Faculty as the main problem; the ontological value of women, the authority of men over women, the paid work and management of women in the public, the change of the Shari'ah provisions on gender with social change, the beating of women and the themes formed in this context are examined.The religious and social status of women in Muslim societies was not shaped by the Qur'an or practices of the Prophet, but by the discourse created by hadith narrations and the influence of economic and political conditions.  The development of this discourse was also influenced by the image of the ‘seductive’ Eve and the patriarchal culture of Mesopotamia, which were inherited from the Jewish and Christian tradition.Women's social position within the traditional society structure was legitimized by religious traditions, some of which date back to pre-Islamic times, and by the contribution of the rising jurisprudence and ascetic movements in the historical process and has resisted change for centuries.Nearly all of the female students of the Faculty of theology consider that there is no difference between men and women ontologically in the context of the value that Allah gives to both sexes.According to them, the physical and emotional naivety of women cannot be interpreted as the ontological worthlessness of women or as their lack of intellect and religion.About half of female students think the final decision in the family should not always be in the male.According to them  The Prophet's practices on this subject are a very important example. In some cases, he consulted his wives and followed their suggestions. Therefore, narrations that trivialize the thoughts and demands of women in the family have cultural and not religious influences.All female students think that women can work outside the home on a paid basis. Moreover, according to the vast majority of female students, women can be managers in the public sector. The students who are in this view think that the narrations stating that the woman cannot be a manager in the public can be ignored for reasonable reasons. About one-third of female students think that the Shari'a provisions in Islamic law regarding women and family may be able to changed with new jurisprudence, while one-third think that some of them may be able to changed with the change of social conditions. Another view shared by nearly a third of students is that Sharia provisions on gender will not be changed over time. Nearly two-thirds of the female students in the research sample do not approve of beating women under any circumstances. A third of female students think that a woman can be beaten if she disobeys her husband. Some of them are confused about how to interpret the verse about the beating of women.It is unthinkable that the Faculties of Theology, which cannot be an actor of religious social change, stay away from the wind of change of a rapidly modernizing society. The rapid flow of time of change on the one hand, and the absence of a tradition or strategy of the Faculties of Theology on the other, resulted in the Faculties of Theology becoming the object of social change in many contexts. This situation made the Faculty of Theology's understanding of religion hybrid, fragmented and unstable between traditional and modern approaches and quite open to the effect of political conjuncture. In this context, although the understanding of gender in theological faculties is not at the same level in all, it can be said that traditional understandings are in the form of a softened form in favor of modernity.The students of the Faculty of Theology at Dicle University are mostly grown up in the Eastern and Southeastern Anatolia regions and are generally members of the lower-middle societies. In most of the female students who come from a social structure where the social status of women is quite low and girls are regarded as worthless compared to boys, an awareness be formed about the social position of women during the education of the Faculty of Theology. Through the study of the Faculty of theology, female students realize that religion is not responsible for the otherized position of women, but for religionized traditions. Two main factors determining the gender understanding of women students of the Faculty of theology can be mentioned. These can be roughly categorized as the main sources of religion and their interpretation by denominations, as well as the socio-cultural habitats of the students and their individual experiences. On the subject of gender, there is a tension between verse, Hadith and their interpretations made by sects and the values and norms of modernity internalized by female students.  At Dicle University Faculty of Theology, it is not possible to talk about a learning system and intellectual accumulation that would allow to overcome this tension. This causes mental and emotional bifurcation in female students and leads them to become caught up in a vortex between religious and social reality on many issues. An important consequence of this is the lack of updated religious norms to guide them in many issues that have emerged as an alternative to religious beliefs and practices in the context of gender and have become established values and have common practices in modern life, and have led them to modern secular tendencies and this leads to an internal secularization. The lack of updated religious norms to guide female students in many subjects that are widely practiced in Modern life leads them to modern secular tendencies, which lead to an insider secularization. The fact that female students are mostly traditional in discourse but modern in action on gender and religion makes this situation testable.