Öz: Fihristler, Kur'an araştırmalarında önemli kaynaklar arasında yer almaktadır. Kur'an'a ait bir kelimenin hangi âyetlerde ve ne şekilde geçtiğini kolayca bulabilmek ancak bu türden eserlerle mümkün olabilmektedir. İlk örneklerini Müslüman ilim adamlarının verdiği söz konusu eserler, daha sonraları oryantalistler tarafından da yazılmış ve Alman doğu bilimci Gustavus Flügel (ö. 1870) vasıtasıyla ilk olgun meyvesini vermiştir. Onun telif ettiği Kur'an fihristi, bu sahada büyük bir çığır açmış ve kendisinden sonra Müslümanlar tarafından kaleme alınan eserlere de kaynaklık etmiştir. Fakat Osmanlı döneminin son kuşak âlimlerinden biri olan Yahya Hilmi Kastamonî (XIX.yy) Misbâhu'l-ihvân isimli fihristinde Flügel ve eserinden hiç söz etmemiştir. Bu makalede her iki müellifin eserleri tanıtılmış, daha sonra yapılan bariz hatalar yönüyle karşılaştırılmış ve Kastamonî'nin eserinin orijinal olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır.Özet: Bu çalışmanın boyutları, “fihrist” türü iki eserin kıyaslanmasından meydana gelmektedir. Fihristlerin, Kur’an eksenli incelemelerin başucu kaynağı olduğu muhakkaktır. Bu tür eserlerin ortaya çıkış amaçları, araştırmacıların hem âyetlere kolayca erişebilmesini sağlamak ve hem de araştırılan kavramların Kur'ân'da nerelerde ve ne şekilde geçtiğini göstermektir. Bu suretle aynı zamanda emek ve zaman kaybı da büyük ölçüde önlemiş olmaktadır. İlk Kur’an fihristlerini Müslüman müelliflerin hazırladıkları bilinmekle birlikte bu konuda ilk eserin hangisi olduğu noktasında bir netlik yoktur. Osmanlı ulemasından Muhammed el-Vardarî’nin (ö. 1054/1645) kaleme aldığı ve Tertîbu zîbâ olarak isimlendirdiği eseri bu sahanın ilklerinden addedilmektedir. Müellif, bu eserini, Türkçe olarak, âyetlerin başlangıç kelimelerini alfabetik olarak tertip etmek suretiyle aranan âyetlere kolayca ulaşabilme maksadına yönelik olarak hazırlamıştır. Bundan sonraki dönemlerde fihrist yazma faaliyetleri devam etmiş, onun eseri örnek alınmak suretiyle günümüze kadar bu sahada başka eserler yazılarak sayıları hızla artmıştır. Diğer taraftan Müslümanların yanı sıra oryantalistlerin de fihrist hazırlama faaliyeti içerisine girdiklerini görüyoruz. Bir oryantalist olarak Gustavus Flügel ilk defa asıl adı Concordanticae Corani Arabicae olan bir Kur'an fihristi kaleme almış ve bundan Müslümanlar da faydalansın diye Nücûmu’l-furkān fî etrâfi’l-Kur’ân şeklinde Arapça olarak isimlendirmiştir. Flügel’in, Kur'ân kelimelerini bulma eksenli olarak tertip ettiği bu eserinin Müslüman fihrist müelliflerini oldukça etkilediği aşikardır. Concordanticae Corani Arabicae'nin neşredilmesinden kısa bir süre sonra İslam dünyasında onun benzeri telif edilmiş kitapların sayısı hızla çoğalmıştır. Söz konusu eserlerden biri de Kastamonî Yahya Hilmi’in 1322/1906 yılında neşrettiği Misbâhu’l-ihvân li taharrî âyâti’l-Kur’an'ıdır. Flügel'in fihristinden sonra kaleme alınan eserlerin hemen tamamında müellifler Flügel ve Concordanticae Corani Arabicae'ye atıfta bulunmasına rağmen, makalemizin de konusunu oluşturan bu çalışmada müellif Kastamonî, ona ve fihristine hiç değinmemiştir. Oldukça garip olan bu durum dikkatimizi çekmiş ve bu iki eser üzerinde yoğunlaşmamıza sebep olmuştur. Bu noktada fihrist yazımında adeta çığır açan Concordanticae Corani Arabicae ve Misbâhu’l-ihvân dikkatlice incelenmiş ve daha sonra da birbirleriyle karşılaştırılma yoluna gidilmiştir. Sonraki süreçte her iki fihristin ayrıştığı ve benzeştiği yönleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Böylelikle de Kastamonî'nin eserinin orijinal olup olmadığı sorgulanmıştır. Flügel, Kur'an kelimelerini alfabetik olarak tasnif ederken otuz dokuz kelimenin kökünü tespit edilmesi noktasında mazur görülemeyecek birtakım yanlışlar yapmıştır. Yaptığı bu yanlışlar, müellifin Arapça sarf konusundaki yetersizliğini ve ilgili Kur'an kelimelerinin manalarına vakıf olmadığını bariz bir şekilde ortaya koymaktadır. Flügel’in bir diğer hatası, kelimeleri harf sırasına göre sıralamasına rağmen kimi yerlerde buna dikkat etmemiş olmasıdır. Öte yandan müellifin fihristinde verdiği âyet numaraları ile günümüzde Müslümanların esas aldıkları mushafın âyet numaraları da birbiriyle örtüşmemektedir. Hayatına dair bir malumata sahip olmadığımız Kastamonî, fihristinde tıpkı Flügel gibi otuz dokuz Kur’an kelimesinin kökünü tespiti noktasında bariz hatalar yapmıştır. Öte yandan onun âyetlere verdiği numaralar ile Müslümanların kullandığı mushafın numaraları da birbirleriyle uyuşmamaktadır. Kastamonî'nin Misbâh'ta yaptığı bir diğer yanlış da kelimeleri alfabetik olarak sıralanmasına rağmen, bazı yerlerde buna dikkat etmemiş olmasıdır. Böylece her iki müellifin eserlerinin incelenmesi ile elde edilen veriler birbiriyle karşılaştırılmış ve netice olarak birtakım sonuçlar elde edilmiştir. Buna göre Kastamonî ve Flügel'in kelimelerin köklerinin tayini noktasında üzerinde yanlış yaptıkları otuz dokuz kelimenin açık bir şekilde birbirleriyle aynı oldukları görülmüştür. Diğer taraftan her iki müellifin eserlerinde âyetlere verdikleri numaralar da birbirleriyle birebir örtüşmektedir. Ayrıca Flügel'in, kelimelerin alfabetik olarak dizilişi ile ilgili yaptığı yanlışların aynısını Kastamonî de tekrarlamıştır. Bütün bu karşılaştırmaların sonucunda Misbâhu'l-ihvân'ın, Concordanticae Corani Arabicae'nın aynısı olduğu tespit edilmiştir. Ortaya çıkan bu ayniyet, tesadüfle izah edilecek bir durum değildir. Ortaya çıkan bu sonuçtan anlaşıldığı kadarıyla Kastamonî, Flügel'in fihristini olduğu intihal yapmış, onu kendisine nispet ederek neşretmiştir. Bu noktada söz konusu eserin orijinal olmadığı da açığa çıkarılmıştır. Devamlılık ve kaynaklara dayanmak ilmî çalışmalarda gözetilmesi gereken iki önemli husustur. Bunların gerçekleşmesi için bütün ilmî çalışmaların önceden yapılan faaliyetlerle temellendirilmesi gerekir. Herhangi bir sebepten dolayı bu gerçekleşmez ise çalışmalar bilimselliğini ve dolayısıyla güvenirliliği yitirir. Bunun sonucunda bilim ahlakı ihmal ve ihlal edilmiş ve böylece çalışılan bilim alanı da sıkıntıya sokulmuş olur. Bilimsel çalışmaların ana eksenini oluşturan devamlılık ve kaynaklara dayanma ilkelerinin gerçekleşmesine engel olan en büyük etken intihal olarak adlandırılan bilimsel aşırma olayıdır. Bir başka müellifin, boyutları ne kadar olursa olsun düşünce, yazı ve çalışmalarını kaynak kişiye usulüne uygun olarak atıf yapmadan kişinin kendisine aitmiş gibi göstermesi, sunması, ifade etmesi veya neşretmesi şeklinde tarif edilen intihal, büyük bir etik problemdir. Bir müellifin emek vererek meydana getirdiği çalışmayı, ona hiç atıfta bulmadan olduğu gibi aktarma faaliyeti ise intihalin en ileri aşamasını oluşturmaktadır. Öyle anlaşılmaktadır ki Kastamonî de böyle bir yanlışın içine düşmüştür. Araştırma neticesinde Kastamonî'nin bir eser telif etmediği açıkça ortaya çıkmıştır. Ne var ki o, mukaddimesinde söz konusu eseri kendisine nispet etmekle ilim camiasını yanıltmış ve böylece bilimsel çalışmalardaki etik kurallarını da hiçe saymıştır. Sonuç itibariyle bu araştırma, araştırmacıların birbirlerine benzer gibi duran eserleri ele alırken mutlaka onları yanlış ve doğrularıyla karşılaştırarak okumaları gerektiği kanaatini uyandırmaktadır. Bu yapıldığı takdirde, eserlerin orijinalliği, birbirleriyle münasebetleri, ayrıştıkları ve örtüştükleri yerler hem iyi görülmüş hem de daha sağlıklı değerlendirmeler yapılmış olur. 

Abstract: Indexes are among the important resources for studies on the Qur'ān. Owing to such works, it is possible to find easily whether a word belong to Qur'ān and in which verses or how it is used. Such works of arts, whose early examples are given by Muslim scientists, later written by orientalists and thus gave its first work of art with the help of a German Orientalist Gustavus Flügel. His accommodation of Qur'ān index blazed a trail in this field and later, it became a resource to those work written by Muslims. Yahya Hilmi Kastamonī who was one of the late Ottoman Era scholar never mentioned from Flügel and his work in his work named Misbāh al-Ihvān. In this article, after introduction of the work of these two authors, two works are compared in terms of obvious mistakes. The aim is to determine whether the work of Kastamonī is original or not.Summary: The scope of this work consists of the comparison of two "index" type of works. It's obvious that indexes are the most essential source in the Qur'ān based researches. The aim of these kinds of works is both to enable researchers to reach verses of the Qur'ān and to show those concepts where and how it is displayed in the Qur'ān. Thus, both effort and time loss will be prevented. Together with knowing that the first Qur'an indexes were prepared by Muslim authors, it's not clear which one is the first. The work called Tertību zībā by Ottoman theologian Muhammed al-Vardarī is considered as one of the first indexes in the field. The author organised this work by putting the very first words of verses of the Qur'ān in an alphabetic order in Turkish so as to reach the intended verse of the Qur’ān easily. The efforts for writing indexes continued later on, by taking his work as an example, the number has extended hastily with writing other works up to now. On the other hand; besides Muslims, we can see that the orientalists has involved in carrying out index preparations. For the first time, Gustavus Flügel  wrote a Qur'ān index, originally named as Concordanticae Corani Arabicae, and named as Nücūm al furkān fī atrāf al-Qur'ān in Arabic so that Muslims may benefit from it. It's obvious that Flügel's work which was prepared orienting to find Qur'ānic words has influenced Muslim index authors.  After Concordanticae Corani Arabicae written, the number of the works alike in Islamic world has extended vastly. One of such works is the work of art of Kastamonī Yahiya Hilmi's Misbāh al-ihvān li tahharī āyāt al-Qur'ān written in 1322/1906. Although in those works which was written after Flügel's index, the authors credited Flügel and his Concordanticae Corani Arabicae, Kastamonī, being the topic of the article in this work as well, didn't credit him and his index.  The situation grasped our attention and caused us to focus on these two works. On this point, Concordanticae Corani Arabicae pioneering in index writing and Misbāh al-ihvān carefully investigated and later compared to one another. In the next step, the aspects that both index have in common and different have been tried to detect. Thus, the originality of Kastamonī's work was questioned. Flügel made undeniable errors on the point of detecting the origin of 39 words while sorting out words of the Qur'ān alphabetically. These errors he made clears outs obviously the authors being incapable of Arabic grammar and not having a grasp of the meaning of the Qur'ānic words. Another failure Flügel made was despite arranging words in a letter order, in some places he didn't pay attention. Besides, the verse of the Qur'ān numbers doesn't fit with those numbers Muslims take as a basis from copy of the Qur'ān we have today. Kastamonī, whose life we don't have any information, made mistakes in detecting 39 origins of the words in the Qur'ān in his index just like Flügel. Besides, the numbers he gave to the verses of Quran and the ones in the copy of the Qur'ān that Muslims use doesn't correspond. Another mistake Kastamonī made in Misbāh is despite putting words in an alphabetic order, he didn't pay attention in some places. Like this, the data received from investigation of both authors compared to one another and eventually some results came across.  According to this, it's clearly seen that the error Kastamonī and Flügel made upon detecting the origin of the 39 words are the same. On the other hand, the numbers both author gave to verses of the Qur'ān in their works correspond with one another. Also, Kastamonī repeated the same errors Flügel did in the alphabetical order of the words. As a result of all the comparisons, it's detected that Misbāh al-ihvān is the same of Concordanticae Corani Arabicae. This similarity is not a mere coincidence.  As it's understood from the result, Kastamonī plagiarised Flügel's index and wrote it by crediting himself. Continuity and depending on sources is a very important aspect on academic studies. To do that, all academic works must be based on previous efforts. For any reason, if this doesn't happen, works lose their scientific base and became unreliable. As a result, scientific ethic will be neglected and violated and so the field of study will be in harm's way. The major reason that prevents obeying those codes, which creates the orient of academic study, of continuity and reliability is the academic theft called plagiarism. Plagiarism which is defined as showing ones thoughts, works and writings as his/her own without giving proper credit to source in any portion by another author is an enormous ethic problem. The activity of interchanging an author work which was put together with great effort without giving any proper credit is the further step of the plagiarism. It's clearly understood that Kastamonī has fallen the same mistake. At the end of research, it's revealed that Kastamonī didn't compile a work of art. However, he deceived the scientific community by taking the work at issue to himself in his preliminary and disdain the ethical rules in academic studies. As a result, this study aims to raise an awareness upon the necessity of reading the works that resembles one another by comparing right or wrong sides when evaluating those works.  if this is done, the originality of works, their relationship, similarities and differences will both be seen clearly and be evaluated wholesomely.