Azerbaycan’daki Akaid Çalışmaları Üzerine Notlar

Makalede VIII. yüzyıldan itibaren akaid ilminin tarihi teşekkül sü- recine atıf yapılmış, bu alanda yazılmış eserler anlatılarak Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Muhammed Fuzuli adına bağlı Elyazmalar Enstitüsü’nde muhafaza edilen kaynaklar bahis mevzuu edilmiştir. Yazmalar Enstitüsü haznesinde akaid konusunda türk- çe, arapça ve farsça pek çok yazmaların muhafaza edildiği belirtiliyor. Bunların arasında Ebu`l-Berekat en-Nesefi`nin “Akaid”, Hace Nasreddin Tusi`nin “Tecrid”, İmam Azam`ın “Fıkhu`l-Ekber”, İci`nin “el-Akaidul-Adudiyye”, Sunusi`nin “al-Akaid”, Birgavi`nin “Vasiyye”, Ahund Hacı Abdulkerim Ağa Badkubi`nin “Menazilü`sSalikin” eserinin ve benzerlerinin yazma nüshaları muhafaza edilmektedir. Eski baskılı kitaplardan Cürci Zeydan`ın “Onyedi Ramazan”, Abdüsselam Ahundzade`nin “Risaletü-Zübdetil-Ahkam”, Mir Muhammed Kerim el-Bakuvi`nin “Keşfül-Hakaik” ve başka eserleri sayabiliriz. Azerbaycanlı yazarların akaidle ilgili eserleri anlatılırken eski baskılı kitapların haricinde bu alanda yapılmış son araştırmalardan da bahsedilmiştir
Anahtar Kelimeler:

Kelam, psikoloji, inanç, yazma

Notes on Scholastic Works in Azerbaijan

In this article the historical periods of “agaid” (begining from the VIII. century up to the present) are shortly commented and dealing with the literature in this field the sources kept in the Institute of Manuscripts of Azerbaijan National Academy of Sciences named after Muhammed Fuzuli are specially noted. It is also stressed that a number of manuscripts dealing with agaid in turkish, arabic and persian languages are protected in the treasure of the Institute. Among them we can see Abu al-Barakat al-Nasafi’s “Agaid”, Nasruddin Tusi’s “Tajrid”, Imam Azam’s “al-Figh alAkbar”, Iji’s “al-Agaid al-Adudiye”, Sunusi’s “al-Agaid”, Birgivi’s “Vasiye”, Akhund Haji Abdulkarim Agha Badkubi’s “Menazil alSalikin” and other manuscript copies. Besides with manuscripts, a lot of printed books are also protected and kept in the Institute. Speaking about Azerbaijani author’s works about agaid I must mention not only old printed books but also the latest scientific researches in this field.

___

  • Burhanut-tevhit, Anonim elyazma. Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi,
  • Yazmalar Enstitüsü. B-2397/4022. 53 v, 41a-44b.
  • el-Gazali Ebu Hamid, Kimyayi-saadet (1986), farscadan tercüme edeni
  • N.Göyüşov. I c. Bakı, “Şerq-Gerb”.
  • el-Farabi Ebu Nesr et-Türki (2006), Elmlerin tesnifatı. “Adiloğlu”
  • neşriyyatı.
  • GÖLCÜK Şerafeddin (2001), Süleyman Toprak. Kelam Tarih-EkollerProblemler.
  • Konya-2001.
  • HANEFİ İmam Azam, Fıkhul-Ekber. Azerbaycan Milli Bilimler
  • Akademisi, Yazmalar Enstitüsü. A-539.