MÜNİF PAŞA VE MEKTEB-İ HUKÛK’TA OKUTULAN KİTAPLARDAN İLM-İ BELÂGAT (LA RHÉTORIQUE)

Belâgat öğretiminin çok eski yüzyıllara dayanan tarihî geçmişi vardır. Türk edebiyatında bu ilme ilişkin Türkçe telif eserler, pek çok sahada dönüşümün olduğu Tanzimat döneminde yazılmaya başlanmıştır. Bu dönemde açılan Batılı tarzda yeni okullarda Arapça yerine Türkçe kitaplar okutulması klasik belâgat anlayışından uzaklaşılıp modern belâgat (retorik) anlayışında yazılan eserlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Diğer alanlarda olduğu gibi bu dönüşüm süreci, belâgat alanında da Batılı müellifler örnek alınarak başlamıştır. Bu çalışmada 19. yüzyıl Türk edebiyatında belâgat alanında Batılı kaynaklardan yararlanılarak yazılan eserlerden biri olan Münif Paşa’nın İlm-i Belâgat (La Rhétorique) adlı eseri tanıtılacaktır. Özellikle de eserin klasik belâgat anlayışından farklı yönleri vurgulanarak Türk edebiyatında belâgat anlayışının nasıl bir değişim ve dönüşüm yaşadığı, İlm-i Belâgat (La Rhétorique) adlı eser üzerinden ortaya konmaya çalışılacaktır.

MUNIF PASHA AND HIS ELOQUENCE SCIENCE (LA RHÉTORIQUE) AS A COURSEBOOK IN LAW SCHOOL

History of rhetoric teaching dating back to centuries has history. Turkish copyright on this science in Turkish literature during the Tanzimat period, where many areas were transformed. Started to be written. New in Western style opened during this period teaching Turkish books instead of Arabic in schools classic away from rhetoric and modern rhetoric it has led to the emergence of works written. Other this transformation process, as well as in the field of rhetoric Western authors started by taking as an example. In this study, eloquence in 19th century Turkish literature first written in the field by using Western sources one of the works of Munif Pasha's Ilm-i Belâgat (La Rhétorique) will be introduced. Especially the classic eloquence of the work understanding of Turkish literature rhetoric understanding of what kind of change and transformation i Belâgat (La Rhétorique) It will be studied.

PDF

___

Akın, A. (1991). Münif Paşa ve Türk bilim tarihindeki yeri. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara.
Akın, A. (2014). Münif Paşa ve Türk kültür tarihindeki yeri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
Barlak, E. (2016). Ahmed Hamdî’nin “Belâgat-ı Lisân-ı ‘Osmânî” ve Ahmed Cevdet Paşa’nın “Belâgat-ı Osmâniyye” adlı eserlerinin mukâyesesi. Hikmet Akademik Edebiyat Dergisi. 2 (4), 1-16.
Budak, A. (2002). Batılılaşma sürecinde çok yönlü bir Osmanlı aydını: Münif Paşa. Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Doğan, İ. (2006). Münif Mehmed Paşa. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 32.
İnceoğlu, F. S. (2005). Tanzimat’ta bir düşünür ve bürokrat: Münif Paşa ve iktisat tasavvuru. Dîvân İlmî Araştırmalar Dergisi. 19 (2), 231-264.
Kılıç, A. (2007a). Ahmet Hamdi- Belâgat-ı Lisan-ı Osmani. Kayseri: Laçin Yayınları.
Kılıç, A. (2007b). Ahmed Hamdî'nin Belâgat-ı Lisân-ı Osmânîsi. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi. 9 (16), 166-189.
Kılıç, H. (1992). Belâgat. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C.5.
Mehmet Tahir (Bursalı) (1972). Osmanlı müellifleri C.II. İstanbul: Meral Yayınevi.
Münif Paşa. İlm-i Belâgat-La Rhétorique. Belediye Kütüphanesi, Muallim Cevdet Kitapları. No. 219. vr. 32.
Özgül, M. K. (2014). XIX. Asrın benzersiz bir politekniği Münif Paşa. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Saraç, Y. (2016). Klâsik edebiyat bilgisi belâgat. İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
Yetiş, K. (2006). Belâgattan retoriğe. İstanbul: Kitabevi Yayınları.