YAŞLILIK, MÜLTECİLİK VE SOSYAL DIŞLANMA: SURİYELİ YAŞLI MÜLTECİLERİN DENEYİMLERİ

Öz Suriye’deki iç savaşın bir sonucu olarak Türkiye’nin 2011 yılından itibaren Suriyeli göçmenleri kabul etmesiyle başlayan süreçte ekonomik, politik, sosyal ve kültürel pek çok yönden beklenmedik sorunlarla karşı karşıya kalınmıştır. Göçmenlerin Türkiye’nin büyük şehirlerine yerleşmeleri, barınma, sağlık, yoksulluk, istihdam gibi konularda politika üretilmesi ihtiyacını doğurmuş, göçmenlerin kentlerde yerli halkla karşılaşmaları ise etnik ve kültürel gerilimlere neden olmuştur. Bu bağlamda Türkiye’de Suriyeli mülteciler sorunu gündeme gelmiştir. Bu nüfus içerisindeki kırılgan gruplar için ise kendine özgü başka sorunlar da söz konusudur. Bunlardan biri olan mülteci yaşlılar açısından, sosyal izolasyon, yoksulluk ve sosyal dışlanma gibi riskler ortaya çıkmaktadır. Nitel araştırma deseni ile yürütülen bu çalışmada 55 yaş ve üzeri Suriyeli mültecilerin Türkiye’deki göçmenlik deneyimleri ve bu bağlamda sosyal dışlanma risklerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. 20 Suriyeli mülteci ile yarı yapılandırılmış soru formu ile görüşmeler yapılmıştır. Göç sonrası Türkiye’de yaşam koşullarının yaşlanma süreci ile birlikte ne tür avantajlar/dezavantajlar yarattığı, sosyal dışlanma bağlamında ele alınmış, görüşmeler betimleyici nitel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre, işgücüne dahil olamama sosyal dışlanma açısından en önemli risk olarak ortaya çıkmaktadır. Yaşlı katılımcıların dil bilmemesi sosyal hayata katılım açısından önemli bir dezavantaj oluşturmakta yaşlılıkta ilişki ağlarının azalması sosyal ve sağlıkla ilgili riskleri de arttırmaktadır. Sosyal alanda ve ekonomik alanda yer alamayan yaşlı mülteciler, hareketsiz yaşam koşulları, yoksulluk, yalnızlık gibi risklerle karşı karşıya kalmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

yaşlılık, mülteci, sosyal dışlanma

PDF

___

Ahmadinejad-Naseh, M. and Burke, S. L. (2017). They survived, we can help them thrive: older adult refugees in the United States. Journal of gerontological social work, 60(3), 189-192.
Boyraz, Z. (2015). Türkiye'de göçmen sorununa örnek Suriyeli mülteciler. Journal of World of Turks, 7(2), 35-58.
Chenoweth, J. and Burdick, L. (2001). The path to integration: meeting the special needs of refugee elders in resettlement. Refuge: Canada's Journal on Refugees, 20(1), 20-29.
Ciobanu, R. O., Fokkema, T. and Nedelcu, M. (2017). Ageing as a migrant: Vulnerabilities, agency and policy implications. Journal of Ethnic and Migration Studies, 43(2), 164-181.
Creswell, J.W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri-beş yaklaşıma göre nitel araştırma deseni. (M. Bütün – S.B. Demir, Çev.) Ankara: Siyasal Yayınevi.
Çelik, F. (2005). İç göçler: teorik bir analiz. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (2):167-184.
Çoban, B. (2018). Türkiye’de işsizlik profili bağlamında Suriyeli gençlerin İstanbul işgücü piyasasına katılım sorunları. Çalışma ve Toplum, 56(1), 193-216.
Dağ, A. (2016). Toplumsal cinsiyet bağlamında yaşlılık ve sosyal dışlanma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 28, 480-500.
Demir, S. A. (2018). Sakarya’daki yaşlı Suriyelilerin göç deneyimleri ve sorunları. Göç Dergisi, 5(2), 205-218.
Deniz, A. Ç., Ekinci, Y., ve Hülür, A. B. (2016). Suriyeli sığınmacıların sosyal dışlanma mekanizmaları. Sosyal bilimler Araştırma Dergisi, 27, 17-40.
Genç, Y. ve Dalkılıç, P. (2013). Yaşlıların sosyal dışlanma sendromu ve toplumsal beklentileri. International Journal of Social Science, 6(4), 461-482.
GİGM (2020). Türkiye göç raporu. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü 2020 https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 erişim tarihi: 25.04.2020
Gozdziak, E. M. and Collett, E. A. (2005). Research on human trafficking in North America: A review of literature. International Migration, 43(1‐2), 99-128.
Gülyaşar, M. (2017). Suriyeliler ve vatandaşlık: çerçevesinde bir değerlendirme. OPUS Dergisi, 7 (13), 678-705. Yerel halk ve suriyeli sığınmacılar Uluslararası Toplum Araştırmaları Hugman, R., Bartolomei, L. and Pittaway, E. (2004). It is part of your life until you die: older refugees in Australia. Australasian Journal on Ageing, 23(3), 147-149.
Knapp, A. and Kremla, M. (2002). Older Refugees in Europe: Survey Results and Key Approaches Guide to Good Practice in the Reception and Integration of Refugees. European Council on Refugees and Exiles (ECRE), Renner Institute.
Korkmaz-Yaylagül, N. (2019). Yaşlılık-yeni yüzyılın gerçeği (V. Kalınkara, Der.), Göç ve Yaşlılık (217-234), Ankara: Nobel Yayınları.
Köksal, Ç., Köksal, T. ve Köksal, M. (2017). Suriyelilere yönelik bakış açısı ölçeği geliştirme çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(51), 538-550.
Küçükşen, K. (2017). Suriyeli sığınmacı kadınlarda sosyal dışlanma algısı üzerine nitel bir çalışma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(5), 2399-2413.
Lewis, D. C. (2009). Aging out of place: Cambodian refugee elders in the United States. Family and Consumer Sciences Research Journal, 37(3), 376-393.
Low, S. M. and Altman, I. (Ed.) (1992). Place attachment. Boston: Springer.
Nashwan, A., Cummings, S. M. and Gagnon, K. (2019). Older female Iraqi refugees in the United States: Voices of struggle and strength. International Social Work, 62(2), 653-668.
Ogg, J. (2005). Social exclusion and insecurity among older Europeans: the influence of welfare regimes. Ageing & Society, 25(1), 69-90.
Oswald, F. and Rowles, G. D. (2006). Beyond the Relocation Trauma in Old Age: New Trends in Elders' Residential Decisions. New dynamics in old age: Environmental and societal perspectives, 127-152.
Özmen, S. ve Erdem, R. (2018). Damgalanmanın kavramsal çerçevesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 185-208.
Park, H. J. and Kim, C. G. (2013). Ageing in an inconvenient paradise: The immigrant experiences of older Korean people in New Zealand. Australasian Journal on Ageing, 32(3), 158-162.
Parmar, D., Williams, G., Dkhimi, F., Ndiaye, A., Asante, F. A., Arhinful, D. K. and Mladovsky, P. (2014). Enrolment of older people in social health protection programs in West Africa–Does social exclusion play a part? Social science & medicine, 119, 36-44.
Porter M. and Haslam N. (2005). Pre-displacement and post-displacement factors associated with mental health of refugees and internally displaced persons. Jama, 294(5), 602-612.
Scharf, T., Phillipson, C., Kingston, P. and Smith, A. (2001). Social exclusion and older people:exploring the connections. Education and Ageing, 16(3), 303-319.
Spicer, N. (2008). Places of Exclusion and Inclusion: Asylum-Seeker and Refugee Experiences of Neighbourhoods in the UK. Journal of Ethnic and Migration Studies, 34(3), 491–510. doi: 10.1080/13691830701880350
Seedsman, A. T. (2014). Küreselleşme ve Yaşlılık Eleştirel Gerontolojiye Giriş (N. Korkmaz-S. Yazıcı, Der.). Yaşlı Göçmenler: Değişim, Dönüşüm, Kayıp ve Keder Üzerine Yaklaşımlar (ss.233-264). Ankara: Ütopya.
Silver, H. (1994). Social exclusion and social solidarity:three paradigms. International Labour Review, 133, 531-578.
Silver, H. (2007). The process of social exclusion: the dynamics of an evolving concept. Chronic Poverty Research Centre Working Paper No. 95
Slewa-Younan, S., Santalucia, Y., McDonald, R. and Salem, M. (2016). Enhancing the lives of older refugees: an evaluation of a training resource. International journal of mental health systems, 10(36), 1-6.
Strong, J., Varady, C., Chahda, N., Doocy, S. and Burnham, G. (2015). Health status and health needs of older refugees from Syria in Lebanon. Conflict and health, 9(12), 1-10.
Tamer, M. (2017). Geçici koruma kapsamındaki Suriyeli çocukların Trabzon devlet okullarındaki durumu. Göç Dergisi, 4(1), 119-152.
Teshuva, K. and Wells, Y. (2014). Experiences of ageing and aged care in Australia of older survivors of genocide. Ageing & Society, 34(3), 518-537.
Tufan, İ. (2017). Yaşlılıkta sosyal dışlanma riski ve sosyal entegrasyon. Gerobarometre, Eylül 2017 http://www.akdeniz.edu.tr/duyuru/bhim/gerobaroyazi.pdf Erişim: 10.08.2018
Tunç, A. (2015). Mülteci davranışı ve toplumsal etkileri Türkiye’deki Suriyelilere ilişkin bir değerledirme. Tesam Akademi Dergisi, 2(2),29-63.
UNHCR, (2017). Inter-agency information sharing portal. The UN Refugee Agency/UNHCR http://data. Unhcr. Org/syrianrefugees/regional.php. erişim: 10.05.2019
UNCHR, 2020. Inter-agency information sharing portal. The UN Refugee Agency/UNHCR https://help.unhcr.org/turkey/tr/social-economic-and-civil-matters/social-and-financial-assistance/ erişim: 4.05.2
Uzun, E. M., ve Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslar arası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1),72-83.
Ünal, S. (2014). Türkiye’nin beklenmedik konukları: “Öteki” bağlamında yabancı göçmen ve mülteci deneyimi. Journal of World of Turks, 6(3), 65-89.
Walsh, K., Scharf, T., Keating, N. (2017). Social exclusion of older persons: a scoping review and conceptual framework. European Journal of Ageing, 14(1), 81-98.
Warnes, A., Crane, M. (2006). The causes of homelessness among older people in England. Housing Studies, 21(3), 401-421.
Yaylagül, L., Korkmaz-Yaylagül N. (2017). The Migration Conference 2017 Proceedings (F. Tilbe, E. İskender, İ. Sirkeci, Ed.), Cinema and Migration: The Representation of Illegal Immigration of First and Third Generation Turkish Worker to European Countries in Turkish Cinema: A Comperative Analysis of the Films “The Bus”(1977) and “The Island of Hope”(2007) (p. 151-164). London: Transnational Press.
Yin, R. K. Durum Çalışması Araştırması Uygulamaları (İ. Günbayı, Çev.). Ankara: Nobel Yayınevi.
Yuan, R. and Ngai, S. S. Y. (2012). Social exclusion and neighborhood support: A case study of empty-nest elderly in urban Shanghai. Journal of gerontological social work, 55(7), 587-608.