TÜRKÇE ÜZERİNE BİR METAFOR ÇALIŞMASI: “MORAL” DÜĞÜM SÖZCÜĞÜNÜN DERLEM TEMELLİ GÖRÜNÜMLERİ

Metaforlar bireylerin dilsel etkinliklerinin büyük bir bölümünde ve bunun ötesinde algısal sistemlerini ortayakoyma sürecinde önemli bir rol oynamaktadır. Bilişsel anlambilim, metaforları yalnızca dilsel bir üretim olarakdeğil aynı zamanda bireylerdeki soyut ve sistematik bilişsel mekanizmanın işleyişini daha somut bir biçimdeformüle eden bir yapılanma olarak değerlendirir. Metaforik görünümlerin sınırlarını yazınsal dilden kurtararakinsan bilişi ve algısıyla ilişkilendiren bilişsel anlambilim, dili bireyin ve toplumun kültürel/algısal eğilimlerinibetimlemek için bir harita gibi kullanmaktadır. Bu kapsamda metaforlar bireylerin dış dünyayı bedenleşmişbilişleri aracılığıyla algılama yönelimlerini ve kavram üretim süreçlerinin altında yatan dinamikleri ortayakoymada eşsiz bir başvuru kaynağı olarak değerlendirilebilir. Bu çalışmanın amacı Türkçe duygukavramlaştırmasında önemli bir düğüm sözcük olan “moral” sözcüğünün metaforik görünümlerini derlemtemelli bir yöntemle ortaya koymaktır. Söz konusu amaca bağlı olarak “moral” sözcüğünün metaforikgörünümleri Türkçe Ulusal Derlemi v3 (TUD v3) bağımlı dizin görünümleri aracılığıyla incelenmiştir.Çalışmada temel olarak, moral düğüm sözcüğünün kavramsal metaforik görünümler açısından FİZİKSELNESNE ve BİNA olmak üzere iki temel kaynak alan aracılığıyla kodlandığı; yönelim metaforları kapsamındaise özellikle yüksek ve düşük yönleri ile kavramlaştırıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

A METAPHOR STUDY ON TURKISH LANGUAGE: CORPUS-BASED APPEARANCES OF THE NODE “MORAL”

Metaphors are significant on most parts of individuals’ linguistic activities and beyond that on the process of displaying receptive systems. Cognitive semantics considers metaphors as not only a linguistic production but also a structure that formulates the operation of abstract and systematic cognitive mechanisms of individuals more concretely. Cognitive semantics, which connects human conscious and perception relieving metaphoric appearances’ boundaries from literary language, uses language like a map in order to describe individual’s and society’s cultural/receptive tendencies. Within this context, metaphors can be considered as a unique reference to display the intentions of individuals’ perceiving outer world with their cognition and the dynamics under concept production processes. The aim of the study is to present metaphorical appearances of the node “moral”, which is an important word in Turkish emotional conceptualization, based on a corpus-based method. Depending on the mentioned aim, metaphorical appearances of the word “moral” has been analyzed through Turkish National Corpus v3. Basically, it is observed that the node moral is coded in terms of conceptual metaphorical views through two basic source domains: PHYSICAL OBJECT and BUILDING. In addition, within the scope of orientation metaphors, it was concluded that the node moral was conceptualized with high and low aspects.

PDF

___

Aksan, Y., Aksan, M., Koltuksuz, A., Sezer, T., Mersinli, Ü., Demirhan, U. U., Yılmazer, H., Atasoy, G., Öz, S., Yıldız, İ. ve Kurtoğlu, Ö. (2012). Construction of the Turkish National Corpus (TNC). Calzolari, N., Choukri, K., Declerck, T., Doğan, M. U., Maegaard, B., Miriani, J., Odijk, J. ve Piperidis, S. (Yay. haz.) İçinde Proceedings of the Eight International Conference on Language Resources and Evaluation (LREC 2012). İstanbul, Türkiye. http://www.lrecconf.org/proceedings/lrec2012/papers.html.
Cruse, A. (2006). A glossary of semantics and pragmatics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Erkuş, A. (2009). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Evans, V. ve Green, M. (2006). Cognitive linguistics: an introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Evans, V. (2007). A glossary of cognitive linguistics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Evans, V. (2012). Cognitive linguistics. Wiley Interdisciplinary Reviews: Cognitive Science. 129–141.
Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş. (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu) Ankara: Anı Yayıncılık.
Goatly, A. (1998). The language of metaphors. London: London and New York.
Kövecses, Z. (2002). Metaphor: a practical introduction. Oxford: Oxford University Press.
Lakoff, G. ve M. Johnson. (2003). Metaphors we live by. London: The University of Chicago Press.
Lee, David. (2005). Cognitive linguistics. Oxford: Oxford University Press.
Sharifian, F. (2009). On collective cognition and language. İçinde H. Pishwa (ed.), Language and Social Cognition. Berlin/New York: Mouton de Gruyter. 163-182.
Sharifian, F. (2011). Conceptualizations of cheshm ‘eye’ in Persian. İçinde Z. Maalej ve N. Yu (ed.), Embodiment via Body Parts: Studies from Various Languages and Cultures. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company. 197- 211.
Tavşancıl, E. ve A. E. Aslan. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınevi.