PİYASA BAŞARISIZLIĞI ÖRNEĞİ OLARAK OBEZİTE VE KAMUSAL ÇÖZÜMLER

Gelişmişlik düzeyi farklıklarına bakmaksızın obezite oranları hızla artarak ülkelerin en önemli sağlıksorunlarından bir tanesi haline gelmiştir. Obezite yüksek düzeyde kişisel, sosyal ve iktisadi maliyetlere sahiptir.Obeziteye bağlı sağlık sorunları ve gelişen hastalıklardan dolayı dünyada milyonlarca insan yaşamınıyitirmektedir. İnsanların tüketim ve satın alma davranışını etkileyen piyasadaki pazarlama etkinlikleri bireylerinsağlıkları açısından en uygun seçimleri yapmalarını zorlaştırmaktadır. Devletler sosyal politikaların yanındamaliye politikalarıyla da obeziteye neden olan gıda ürünlerine ek vergiler koyarak obezitenin önüne geçmeyiamaçlamaktadır. Tıbbi araştırmalar, obezitenin birincil nedeninin kalori alımı olduğunu ve bu tür gıdalarınpiyasalarda alınıp satıldığını, bu nedenle de obezitenin bir piyasa başarısızlığı vakasını temsil ettiğini iddiaetmektedir. Çalışmamızda obezite bağlamında piyasa başarısızlıklarını düzeltmek için piyasa koşullarının nasıldüzenlenebileceğine ilişkin mevcut uygulamalar ve önerilere yer verilecektir.

OBESITY AS AN EXAMPLE OF MARKET FAILURE AND PUBLIC SOLUTIONS

Obesity, which is one of the most important health problems in developed and developing countries, tends to incline day by day. Obesity has high level personal, social and economic costs. Millions of people in the World lose their lives due to health problems depending on obesity and other developing diseases. Marketing acitivities which affect the consumption and purchasing behaviours of people so as to achive higher company profits make it diffucult for individuals to make the most appropriate choices for their health. States develop some social polices in addition to imposing additional taxes on food products in their fiscal policies to prevent obesity. Medical research claims that the main cause of obesity is caloric in take and these kinds of foods are bought and sold in the markets, so obesity represents a case of market failure. In our study, current practices and some recomendations on how market conditions can be organized in order to correct market failures about obesity will be mentioned.

PDF

___

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu
Akar, S. (2015). Obezite ile mücadalede vergilendirme: Türkiye’de mümkün mü? Journal of Life Economics Dergisi, 2 (4), 29-46.
Akkaya, Ş. ve Gergerlioğlu, U. (2017). Obezite vergilerine ilişkin tutumların analizi: İstanbul Örneği. Marmara İktisat Dergisi, 1 (2), 119-154.
Alemanno, A. ve Carreno I. (2011). Fat taxes in the European union between fiscal austerity and the fight against obesity. European Journal of Risk Regulation, Issue 4, http://ssrn.com/abstract=1945804 Erişim Tarihi: 21/04/2020
Alpert, P. T. (2009). Obesity: A worldwide epidemic. Home Health Care Management & Practice Volume 21(6), 442-444.
Ayas , I, S, Tolga. (2017). Obezite vergisi uygulamaları. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (2), 69-82.
Ayyıldız, Y. ve Demirli, Y. (2015). Obezite vergisine ilişkin halkın düşünceleri: türkiye’de bir alan araştırması. Business and Economics Research Journal Dergisi, 6 (2), 59-78.
Beyaz, B. ve Koç, A. (2009). Obezite ekonomisi: güncel durum ve ekonomik analizler. EconAnadolu. Anadolu Uluslararası İktisat Kongresi. Eskişehir. 17-19 Haziran.
Blair. S. N. and Brodney S. (1999). Effects of physical inactivity and obesity on morbidity and mortality: current evidence and research. Issues. Med. Sci. Sports Exerc., Vol. 31, No. 11, Suppl., pp. S646–S662.
Boyle, R. (2015). Belgium's new sugar tax is half-baked, Admits Health Minister. http://www.xpats.com/Belgiums-New-Sugar-Tax-Talf-Baked-AdmitsHealthminister Erişim Tarihi: 05/04/2020
Cavagnaro, S. (2015). Taxation, Fat Tax. In K. Albala (Eds.), The Sage Encyclopedia of Food Issues (pp.1353- 1356). US, SAGE.
Cornelsen, L. ve Carreido, A. (2015). Health-related taxes on foods and beverages, http://foodresearch.org. uk/wp-content/uploads/2015/05/Food-and-beveragestaxes-final-20-May-2015.pdf Erişim Tarihi: 02/04/2020
Çukur, A. ve Erdem, A. İ. (2017). Obezite vergilerinin obezite ile mücadelede yeri: türkiye için bir değerlendirme. Sayıştay Dergisi, 106, 121-146.
Curioni, C. C. ve Lourenco, P. M. (2005). Long-term weight loss after diet and exercise: a systematic review. International Journal of Obesity, 29 (10), 1168-1174.
Dansinger, M. L., Tatsioni, A., Wong, J. B., Chung, M., & Balk, E. M. (2007). Metaanalysis: the effect of dietary counseling for weight loss. Annals of Internal Medicine, 147(1), 41-50.
Dobbs, R, Sawers, C., Thompson, F., Manyika, J., Woetzel, J., Child, P., McKenna, S., & Spatharou A. (2014). Overcoming obesity: an initial economic analysis. discussion paper, McKinsey Global Institute, November.
Doğan, A. ve Kabayel M. (2017). Dünya uygulamaları perspektifinde obezite vergilerinin uygulanabilirliği, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (5), 64-71.
Donnelly, J.E., Jakicic, J.M, Pronk, N, Kirk E.P, Jocobsen D. (2003). Is resistance training effective for weight management? Evidence Based Preventive Medicine 1 (1), 21- 29.
Engber, D. (2009). Let them drink water! What a fat tax really means for America. Slate Journal, Retrieved 2009-09-22, 11- 48.
Eroğlu, O. ve Koyuncu, C. (2018). Obezite vergisi ve Türk vergi sisteminde obeziteye yönelik uygulamalar. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 178-194.
Finkelstein, E. A ve K. L. Strombotne (2010). The economics of obesity. American Journal of Clinical Nutrition, 91 (5),1520-1524.
Gergerlioğlu, U. (2014). Bireysel ve toplumsal maliyetler perspektifinden obezite vergilemesinin iktisadi etkilerinin değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 132, 135-141.
Gergerlioğlu, U. (2016). Bazı Oecd ülkeleri bağlamında obezite vergilerinin değerlendirilmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 149-167.
Gökpınar , R., D, A, Utkuseven, A. (2015), Obezite ile mücadelede bir kamu politikası aracı olarak vergilerin değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 22(2), 581- 602.
Gray, N. (2015) Finland set to scrap tax on sweets and ice cream, http://www.foodnavigator.com/Policy/Finland-set-to-scrap-tax-on-sweetsandice-cream Erişim Tarihi: 28/04/2020
Hannah R. (2017) Obezite. Our World InData.org'da çevrimiçi olarak yayınlanmıştır. Alındı: "https://ourworldindata.org/obesity" [Çevrimiçi Kaynak]
Hill, J. O., Wyatt, H. R., ve Peters, J. C. (2012). Energy balance and obesity.Circulation,126(1),126-132. https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/circulationaha.111.087213
Karnani, A. (2015). Combating obesity as a market failure. Erişim: https://michiganross.umich.edu/rtia-articles/combating-obesity-market-failure Erişim Tarihi:07.05.2020
Karnani, A., McFerran, B., & Mukhopadhyay, A. (2015). Correcting market failures to address the obesity crisis. Academiy of Management Proceedings.
Karnani, A., McFerran, B., & Mukhopadhyay, A. (2016). The obesity crisis as market failure: an analysis of systemic causes and corrective mechanisms. Journal of the Association for Consumer Research, 1(3), 445-470.
Kılıçer, E. ve Peker, İ. (2018). Şekerli ve tatlandırıcılı içecek vergisini uygulayan ülke örnekleri ve türkiye değerlendirmesi. Mali Çözüm Dergisi, Ocak-Şubat Sayısı, 91- 105.
Kirmanoğlu, H. (2011). Kamu ekonomisi analizi. 3. Baskı, İstanbul: Beta.
Kuchler, F. and Golan, E. (2004). Is there a role for government in reducing the prevalence of overweight and obesity? Choices The magazine of food, farm and resource issues, Fall: 2014 https://www.choicesmagazine.org/2004- 3/obesity/2004-3-03.pdf
Ledikwe, J. Julia A. Ello-Martin, Barbara J. Rolls (2005). Portion sizes and obesity epidemic. The Journal of Nutrition, 135(4), 905–909.
Loureiro, M. L. ve Nayga Jr, R. M. (2004). Economics, Policy, and Obesity.Choices: The Magazine of Food, Farm, and Resource Issues, 19(3), 1-2 https://www.choicesmagazine.org/2004-3/obesity/2004-3-01.pdf
Luke A, Cooper RS. (2013) Physical Activity Does Not Influence Obesity Risk: Time to Clarify the Public Health Message. Int J Epidemiol ;42, 1831–1836.
Malhotra A, N.T, Phinney S.(2015) “It is Time to Bust the Myth of Physical Inactivity and Obesity: you Cannot Outrun a Bad Diet”. Br J Sports Med.,;49: pp.967–968.
Moodie, R.B.Swinburn,J.Richardson,.B.Somaini (2006) Childhood Obesity—a sign of Commercial Success, But a Market Failure Int J Pediatr Obes,1(2006), pp.133- 138.
Musgrave, R. A. ve Musgrave P.B, 1989, Public Finance in Theory and Practice, New York, McGraw-Hill.
Novak, N. L., & Brownell, K. D. (2012). Role of Policy and Government in the Obesity Epidemic, Circulation, 126(19), 2345-2352.
Novick, J., (2008). A Solution to Obesity?, National Health Association. http://www.jeffnovick.com/RD/Blog/Entries/2008/4/1_Test_2.html, Erişim Tarihi:19/04/2020
OECD, (2014). Obesity Update, OECD Publishing, Paris Junehttp://www.oecd.org/health/Obesity-Update2014.pdf Erişim Tarihi: 23/04/2020
Özden, E..(2016) Türk Vergi Sisteminin Obeziteyle Mücadeleye Katkı Sağlamaya Yönelik İşlevselleştirilmesi Bartın İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:7 Sayı:14, Sayfa:189-220.
Özen A. (2018) Davranışsal Ekonomi, The Deloitte Times, Haziran 2018 Sh. 36-44.
Paarlberg, Robert, Mozaffarian, Dariush ve Micha, Renata (2017). Viewpoint: Can U.S. local soda taxes continue to spread? Food Policy, 71 : pp.1–7.
Parkinson, J. (2016) Sugar Tax: What is the UK's Most Sugary Drink? http://www.bbc.com/news/magazine35831125 Erişim Tarihi: 30/04/2020 Petkantchin, V. (2013). Institut Economique Molinary, IEM’s Economic Note, May. http://www.institutmolinari.org/IMG/pdf/note0513_en.pdf Erişim Tarihi:05/04/2020
Prentice, C. ve. Baertelein L. (2016.) Soda Taxes Spread after Votes in Four U.S. Cities, http://www.reuters.com/article/us-usa-election-soda-tax-idUSKBN1341FL Erişim Tarihi: 13/05/2020
Sandalcı, U., Tuncer G. (2018) Obezite Vergisi Teorisine İlişkin Bir İnceleme Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:3 Sayı:4(2018), Sayfa:742-764.
Serve, V. (2016) Tackling Child And Adolescent Obesity: An Economical Challenge. The ECOG’s eBook on Child and Adolescent Obesity, In M.L. Frelut (Ed.) https://ebook.ecog-obesity.eu/wp-content/uploads/2016/10/ECOG-ObesityeBook-Tackling-Child-And-Adolescent-Obesity-An-Economical-Challenge.pdf Erişim Tarihi:07.05.2020
Swinburn, B. A., Sacks, G., Hall, K. D., McPherson, K., Finegood, D. T., Moodie, M. L., & Gortmaker, S. L. (2011). The Global Obesity pandemic: Shaped by Global Drivers and Local Environments.The Lancet,378(9793), pp.804-814.
Stiglitz, J E.,( 2000), Economics of the Public Sector, New York, W.W. Norton & Company.
Veerman, L.(2018) Obesity is a Market Failure and Personal Responsibility Will Not Solve it Alone, The Conversation https://theconversation.com/obesity-is-amarket-failure-and-personal-responsibility-will-not-solve-it-alone-10103 Erişim Tarihi 27.04.2020
World Health Organization. (2013). Marketing of Foods High in Fat, Salt and Sugar to Children: update 2012-2013.Copenhagen, Denmark: WHO Regional Office for Europe.
World Health Organization, https://www.who.int/
Yolal Eroğlu, M.(2018) Pigovian Vergilemenin Bir Örneği Olarak Obezite Vergisi ve Çeşitli Ülke Uygulamaları Açısından Değerlendirilmesi, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı:360, Sf.110-123.