Fatih ERHAN, Serdar GİRGİNER, Oğuz TEKİN

Mersin Arkeoloji Müzesi'nden bir grup Antik dönem etüdlük sikkesinin temizlik ve koruma çalışmaları ile tarihlendirilmesi

Günümüze kadar yapılan arkeolojik araştırmalar neticesinde, Antikçağ’da Kilikia Bölgesi’nde 40 kadar şehrin sikke bastığı tespit edilmiştir. Bu şehirlere ait sikkelerin büyük bir bölümünün çeşitli iç ve dış aşındırıcı etkenlerden dolayı bozulmaya uğradığı, dolayısıyla müzelerimizde etüdlük olarak ayrıldığı ve bu sikkelerin ülkemizdeki tüm müzelerde olduğu gibi, Mersin Arkeoloji Müzesi’nde de en büyük sikke grubunu oluşturduğu saptanmıştır. Çeşitli metallerden imal edilmiş olan sikkelerdeki bu bozulma, kimyasal yapıları ve saklama koşullarından dolayı, müzelerde de ardışık reaksiyonlar halinde devam etmekte, dolayısıyla bu sikkelerin büyük bir bölümü arkeolojik buluntu niteliğini kaybetmektedir. Bu bozulmaya yol açan süreçlerin ayrıntılı biçimde saptanabilmesi için Mersin Arkeoloji Müzesi’nden bir grup etüdlük sikke seçilmiştir. Çalışmalar esnasında sikkeler öncelikle mekanik temizlemeye tabi tutulmuş, ileri seviyede bronz hastalığı olan bir adet sikke üzerinde de konservasyon uygulaması yapılmıştır. Bu morfololojik ve kimyasal çalışmalardan sonra, teşhis ve tarihlendirme çalışmaları yapılarak, kronolojik bir katalog hazırlanmıştır. Bu çalışma ile fiziksel ve kimyasal durumları ne kadar kötü olursa olsun, etüdlük sikkelerin, üzerinde yapılacak çalışmalar ile çok iyi korunabileceğine ve her birinin arkeolojinin ayrıntılı olarak bilinmeyen özel bir dönemine ışık tutabilecek tarihi kanıtlar olduğu gerçeğine dikkat çekilmek istenmiştir.

Cleaning conservation and dating of a group of ancient coins from the Mersin Archaeology Museum

Archaeological studies undertaken in Historic Cilicia revealed that approximately 40 cities had minted their coins. Due to internal and external abrasive conditions, coins were degraded and classified as survey specimen, and comprises major part of the coins in most of the museums in Turkey as well as the Archaeological Museum of Mersin. Alteration of coins made from various metals, still continued due to their chemical structures and storing conditions which causes to lost the archaeological importance of the coins. Thus, for the detailed determination of the processes causing alteration a group of coins were selected from Archaeological Museum of Mersin. Coins were mechanically cleaned at the initial stage of the study and a conservation study was undertaken on one of the coin which faced a high level of Bronze Illness. Following morphological and chemical studies, a chronological catalog was prepared by means dating and designation studies. This research revealed that at whatever stage of chemical and physical degradation, survey coins would be well conserved by means of careful studies. And attention is required that each coin with its historical evidence, will shed light on particular period of the archaeology, which were not known in detail.

PDF

___

Arslan, M. 1992: Roman Coins. Museum of Anatolian Civilizations (Eds: J. Öztürk - C. Lightfoot), İstanbul.
Arslan, M. 1993: “Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ndeki Roma Dönemi Kilikia Şehir Sikkeleri”, Anadolu Medeniyetleri Müzesi 1992 Yıllığı, Ankara, 197-273.
Atlan, S. 1993: Grek Sikkeleri, İstanbul.
Atlan, S. - Baydur, N. 1982: Grek ve Roma Sikkeleri, İstanbul.
Başaran, S. 1980: “Arkeoloji’de Tunç Eserlerin Restorasyon ve Konservasyon Sorunları”, Arkeoloji ve Sanat 8-9, İstanbul, 29-34.
Başaran, S. 2000: Pişmiş Toprak ve Cam Eserlerin Konservasyon/Restorasyonu, İstanbul.
Baydur, N. 1998: Roma Sikkeleri, İstanbul.
Carradice, I. - Price, M. 2001: Hellen Dünyasında Sikke, (Çev: O. Tekin), İstanbul.
Cronyn, J. M. 1990: The Elements of Archaeological Conservation, London.
Çığırgan, E. 1995: “Müzelerde Aydınlatma”, Restorasyon ve Konservasyon Merkez Laboratuarı Bülteni, İstanbul, 1-15.
Gough, M. R. E. 1952: “Anazarbus”, AS II, 85-150.
Head, B. V. 1991: Historia Numorum, London.
Houghton, A. 1983: Coins of the Seleucid Empire from the Collection of Arthur Houghton, New York.
Kocabaş, U. 1998: Arkeolojik Sualtı Kalıntılarının Konservasyonu, İstanbul.
Levante, E. 1986: SNG Switzerland I Cilicia, Berne.
Levante, E. 1993: SNG Switzerland I Cilicia - Supplement 1, Zürich.
Magie, D. 2001: Anadolu’da Romalılar: Attalos’un Vasiyeti, (Çev: N. Başgelen -Ö. Çapar), İstanbul.
Mørkholm, O. 2000: Erken Hellenistik Çağ Sikkeleri, Büyük İskender’in Tahta Çıkışından Apameia Barışı’na Kadar, (Çev: O. Tekin), İstanbul.
Özen, L. 1999: “Bronz Hastalığı (Kanseri)”, Anadolu Medeniyetleri Müzesi 1998 Yıllığı, Ankara, 291-294.
Price, M. 1991: The Coinage in the Name of Alexander the Great and Phillip Arrhidaeus, Zurih-London.
Seaby, H. A. 1966: Greek Coins and Their Values, London.
Sear, D. R. 1995: Greek Imperial Coins, London.
Strabon, 2000: Geographika: Antik Anadolu Coğrafyası, XIV-V (Çev: A. Pekman), İstanbul.
Tekin, O. 1992: Antik Nümismatik ve Anadolu (Arkaik ve Klasik Çağlar), İstanbul.
Tekin, O. 1993: Bibliography of Ancient Numismatics for Anatolia : Antik Anadolu Nümismatiği Bibliyografyası, İstanbul.
Ünal, A. 2000: “Çukurova'nın Antik Devirlerde Taşıdığı İsimler ile Fiziki ve Tarihi Coğrafyası”, Efsaneden Tarihe, Tarihten Bugüne Adana: Köprü Başı, (Eds: S. Koz - E. Artun), İstanbul, 18-41.
Ünal, A. - Girginer, K. S. 2007: Kilikya-Çukurova, İlk Çağlardan Osmanlılar Dönemi’ne Kadar Kilikya’da Tarihi Coğrafya, Tarih ve Arkeoloji, İstanbul.
von Aulock, H.1966: SNG Deutschland 68, Sammlung v. Aulock, Kilikien, Berlin.