Bu çalışma Amerika Birleşik Devletleri San Diego Kalifomia Üniversitesi UCSD Kıyaslamalı İnsan Bilişimi Laboratuvarı Comparative Human Cognition Laboratory LCHC tarafından başlatılan ve yürütülen Beşinci Boyut ve kuramsal dayanaklarını tanıtmak üzere yapılmıştır Beşinci Boyut uygulamalarının mimarı Psikoloji ve İletişim alanında uzman Prof Dr Michael Cole ve çalışma arkadaşlarıdır Önceleri tek bir birimde 1985 yılında başlayan Beşinci Boyut uygulamaları çocukların bilişsel ve sosyal gelişiminde sağladığı yararların anlaşılması ile başka birimlere de yayılmıştır Bu projelerde temel 6 14 yaş çocuklarının okul sonrası zamanlarında onları barındıran bir toplumsal kurum ile öğrencilerine uygulama dersi vererek gönderen bir üniversitenin işbirliğidir Uygulamalar özellikle ilköğretim çağındaki çocuklar için planlanmışsa da daha sonra okul öncesi çocuklara da yayılmıştır Beşinci Boyut projelerinin amacı çocukların doğal olarak bulundukları ortamda teknolojik yeniliklerden de yararlanarak oyun eğitim akran etkileşimi duygusal ilişkiler ve nesiller arası ilişkiler aracılığı ile sosyal ve bilişsel gelişimlerini sağlamaktır Ayrıca üniversite ve diğer toplumsal kurumların işbirliği ile daha kalıcı toplumsal uygulama ve araştırma birimleri oluşturmak evrensel ve kültürel öğelere dayandırarak çocukların gelişebilecekleri doğal ve özgür ortamlar için fırsatlar yaratmak amaçlanmaktadır İnsanın gelişiminde önemli olan fiziksel zaman filogenetik zaman küItüreltarihsel zaman ontogeni ve mikrogeni zaman boyutları olarak beş boyut tanımlanmıştır İşte Beşinci Boyut mikrogeni insanın etkinlikte bulunduğu doğal ortamın onun bilişsel gelişiminde önemini vurgulayan bir programdır Beşinci Boyut programlarının temel kuralları; çocukların gönüllü katılımı oyun ile eğitim etkinliklerinin birleştirilmesi farklı yaşlardan ve disiplinlerden bireylerin birlikte çalışması çocuk ve yetişkin arasında hiyerarşik güç ilişkilerine vurgulama yapılmaması bireysel seçme ve problem çözme birlikte çalışma fırsatlarının verilmesi olarak sıralanabilir Beşinci Boyut programları toplumumuzda da uygulanabilir olması açısından önem taşımaktadır

This study was conducted in order to introduce The Fifth Dimension Program and its theoretical backgrounds which was initiated and applied by The Comparative Human Cognition Laboratory LCHC of San Diego University in The United states of America The artitecture of the Fifth Dimension is Prof Dr Michael Cole who is an expert in the field of Psychology and Communicationand his collegues At the begining The Fifth Dimension Applications started in one unit but with the understanding of its benefits to cognitive and social development of children it spred to other units The basis of this program is the cooperation of an after school instituiton which accepts children of 6 14 years at their free time and an university The applications were first planned for children at elementary school years but later extended to pre school children The purpose of The Fifth Dimension Projects is to develope cognitive and social development of children in their natural environment with the help of technologicol innovations play education peer interaction emotional relations and relationship between different generations Further more with the cooperation of universityand other institutions to create more durable application and research units depending on universal and cultural principals to initiate opportunities for natural and free places for development of children are other goals In the development of people five important dimensions were described as physical time philogenetical time cultural historical time ontogenesis and microgenesis Thus The Fifth Dimension microgenesis is a program that emphasizes the importance of the natural environment of people on their cognitive development The basic principles of the Fifth Dimension Programs may be listed as voluntary participation of children combination of playand educational activities collaboration of people of different age s and disciplines not to emphasize hierarchical power relations between children and adults free selection and problem solving and giving opportunities for working together The Fifth Dimension Programs are important because of their applicabilty in our society