Parajenezlerinde Sülfürlü Mineraller İçeren Maden Yataklarında Oluşabilecek Asit Kaya (Maden) Drenajlarının Çevresel Etkileri

Madenler diğer kaynaklardan farklı olarak bir kez çıkarıldıklarında yerlerine yenilerinin konulamayacağı nadir doğal kaynaklardandır. Bu sebeple insanlığın bu kaynakları hem bugünkü nesil ve hem de gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde doğa ve kaynak arasında denge kurarak tüketmek ve bunun için de çok iyi bir plan yapması gerekmektedir. Madencilerin bu güne kadarki uygulamalarına bakıldığında en az yatırımla en fazla kar elde etme prensibiyle hareket ettikleri görülmektedir.Günümüzde aranan en önemli faktörlerden biri olan çevreye duyarlılık ilkesi, çıkarılacak madenin kalite standardı ile birlikte ilksel durumundan son kullanma noktasına kadar uygulanan arama, üretme, cevher hazırlama ve izabe işlemlerinde en öne geçmiş durumdadır. Yaşanan bir dizi olumsuzluklar üzerine çevre bilincinin de yaygınlaşmasıyla madencilerin faaliyetleri mercek altına alınarak siyasi iradelerce pek çok yaptırım uygulanmaya konulmuştur. İşte bu yaptırımların en yenilerinden olan Asit Kaya veya Asit Maden drenajının oluşup oluşmayacağı başta sülfürlü madenler olmak üzere birçok maden işletme ruhsatı için hazırlanacak ÇED raporlarında ayrı başlık altında istenmeye başlanmıştır. Dünyada son 50 yıl içinde ortaya çıkan bu sorgulama ülkemizde de 20 yıldır sorgulanmaya başlanmış durumdadır. Bu çalışmada Asit Kaya/Maden drenajı hakkında genel bilgiler verildikten sonra verilen ve sülfürlü mineraller içeren bir maden sahasında bu drenajın nasıl gelişebileceği ve daha projelendirme safhasında nasıl bir öngörü hazırlanacağı örneklerle belirtilmiştir.

Environmental Impacts of Mine Ores Containing Sulfurous Minerals in the Paragenesis

Unlike other resources, mines are rare natural resources which cannot be replaced after extraction. So, It needs to be planned to consume them adequately to meet the needs of both the present and coming generation by establishing a balance between nature and sources. In regard to Miners operation, it is observed that it has been obtained maximum profits from these resources with minimal investment. Nowadays, environmental awareness is one of the most important factors which besides searching principle, mine's quality standards, exploration, production, ore dressing and smelting operations are increasing fast. Experienced a number of negative environmental awareness on the activities, miners work under the strict supervision and so many sanctions has been adopted by political powers. One the newest of these sanctions according to which whether acid rock or acid mine drainage will occur or not, particularly in sulfur mines, is preparing ÇED report for this and other mineral operations under different title for getting mining licenses. Scrutinizing about mineral operations which emerged in the world in the last 50 years was started in our country in last 20 years. After introducing acid rock / mine drainage generally, this study attempted to investigate how these drainage would be developed in the sulfide minerals- contained mine site and how this project planning phase is foreseen.

PDF

___

1. Paine, P.J., 1987. "An Historic and Geographical Overview of Acid Mine Drainage", In Proceedings: Acid Mine Drainage Seminar/Workshop, Conservation and Protection Environment, Ontario, Canada, pp. 1-45.
2. Skousen, J.G., 1996. "Acid Mine Drainage", "Acid Mine Drainage Control and Treatment (Compiled by J.G. Skousen and P.F. Ziemkiewicz), W. V. Univ. And N. M. L. R. C. Pp9-12.
3. Callaghan, 1998. in Bernard, A.J. 1971. Recyclage Metallogenie Tome I, II, III Ecole de Geologie de Nancy-France.
4. Karadeniz, M., 2008, Sülfürlü Madenlerin Sorunu Asit Maden Drenajı ve Çözümü, MMO Yayını, 231 s, Ankara.
5. Gray, N.F., 1997. "Environmental Impack and Remediation of Acid Mine Drainage: A Management Problem",Environmental Geology, 30, (1/2), March, s. 62-71.
6. Garrels, R.M., 1953. Mineral species as functions of pH and oxidation - reduction potentials, with special referenceb to the zone of and secondary enrichment of sulfide ore deposits : Geochim. Cosmoschim- Acta, 5, 4, 153-158.
7. Yolcubal, İ., 2008. Çevre Jeolojisi, Ders Notları, Kocaeli Üniv. Jeoloji Böl., Kocaeli.
8. British Columbia Task Force, 1989. "Draft Acid Rock Drainage Technical Guide", S. Robertson and Kirsten Inc., Vancouver, British Columbia, Canada, August.
9. Çevikbaş, A., 1991. Ulukışla-Çamardı (Niğde) Tersiyer Havzasının Jeodinamik Evrimi ve Maden Yatakları Yönünden Önemi. Doktora Tezi, İ.Ü. Müh. Fak. Jeoloji Müh. Böl.,235 s.(Yayınlanmamış), İstanbul.
10. Akyıldız, M., 1999. Pozantının (Adana) Doğu (Akdağ ve Kuzeydoğusunda (Karıncadağ) yüzeyleyen kurşun-çinko yatakları, Ç. Ü. Fen Bilimleri, Enst., Doktora Tezi, 189 s.
11. Akyıldız, M., Anıl, M., 1999. Pozantının (Adana) Doğu (Akdağ) ve Kuzeydoğusunda (Karıncadağ) Yüzeyleyen Çinko-Kurşun Cevherleşmesinin Minerolojisi. ÇÜ Müh. Mim. Fak. Dergisi Cilt 14 Say 1-2, S 103-122.
12. Ayhan, A., 1983. Aladağ Yöresi Karbonatlı Pb-Zn Yataklarının Kökeni, TJK Kur. Bül. 26,2,103-116.
13.Anıl, M., 1992., Engizek Baritli-Kurşun-Çinko Yataklarının Jeolojik, Metalojenik ve Ekonomik İncelemesi, Tübitak Raporu YBAG- 005.
14. Bernard, A.J. 1971. Recyclage Metallogenie Tome I, II, III Ecole de Geologie de NancyFrance.
15. INAP, 2009. www.inap.com.au/GARDGuide.htm
16. Lapakko, K. A., 2002. "Metal Mine Rock and Waste Characterization Tools: An Overview", International Institute for Environment and Development, No:67.
17. Sullivan P.J., Reddy K.J. and Yelton, J.L.,1988 "Iron Sulfide Oxidation and Chemistry of Acid Generation",Environmental Geological Water Science Volume 11,No.3,pp.289-295.
18. Lefebvre, R., Hockley, D., Smolensky, J., and Gelinas, P., 2001. "Multiphase Transfer Processes in Waste Rock Piles Producing Acid Mine Drainage 1: Conceptual Model and system Characterization", Journal of Contaminant Hydrology, 52:pp.137-164.
19. Jaynes, D. B., Roğowski, A. S., Pionke, H.B. and Jockoby Jr. E. L., 1983. "Atmosphere and Temperature Changes with in a Reclaimed Coal Strip Mine", Soil Science, V.136, No:3, pp. 164-177.
20. Colmer, A. R., Hinkle, M.E., 1947. "The Role of Microorganisms in Acid Mine Drainage-A Preliminary Report", Science, v. 106, no. 2747, p.253-256.
21. Colmer A R, Temple K L, Hinkle M E., 1950. "An Iron - Oxidizing Bacterium from the Drainage of some Bituminous Coal Mines", Journal of Bacteriology, v.59, pp 317-328.
22. Paktunç, A.D., 1998. "Characterization of Mine Wastes for Prediction of Asid Mine Drainage", Environmenta Impacts of Mining Activities, Azcue,J.M.,(Ed). Pp.19-40.
23. Lapakko, K. A.,Wessels, J. N.,1995. "Release of Asid from Hydrotherma.
24. Yadav, S.K., and Chakrapani, G.J., 2006. Dissolution Kinetics of Rock-Water Interactions and Its Iimplications", Current Science, Vol.90, No.7, pp. 932-937.
25. Morin, K.A. and Hutt, N.M., 1997. Environmental Geochmistry of Mines Drainage Pratical Theory Case Studies, MDAG Publ. Vancauver Canada.
26. Yörükoğlu, A. ve Karadeniz, M., 2003. "Asit Maden Drenajı Kestirim Yöntemlerinin Karşılaştırılması", Türkiye 18. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Sergisi, Ed. Özbayoğlu, G., Doğuşum Matbaacılık, Antalya, s.125-131.
27. Hammarstrom, J. M., Smith, K. S., 2002. Chapter B: Geochemical and Mineralogic Characterization of Solids and their Effects on Waters in Metal-Mining Environments", http://www.pubs.usgs.gov/of/2002/of02-195/.