Osmanlı Devleti [Hakkında Yazılmış] XVI. Asra Ait İbranice Bir Kronik: Eliyahu Kapsali’nin Seder Eliyahu Zuta’sı ve Verdiği Mesaj

Osmanlı tarihinin önemli kaynaklarından biri de Yahudi tarihçiler tarafından yazılan İbranîce kroniklerdir. Bunlar içerisinde en dikkat çekeni ise, Yahudi tarihçi Eliyahu Kapsali'nin (1483-1555) 1523 yılında kaleme aldığı Seder Eliyahu Zuta isimli kroniktir. Venedik hakimiyetindeki Girit'te doğan, İtalya'da (Padova) tahsil gördükten sonra cemaatine haham tayin edilen Kapsali, Osmanlı ve Venedik tarihi üzerine bir tarih kitabı yazmıştır. Kronik, dünyanın yaratılışından Osmanlı dönemine kadar kısa bir dünya tarihi anlatımından sonra, Osman Gazi'den (1302-1324) Yavuz Sultan Selim (1512-1520) dönemine kadarki olayların detaylı anlatından oluşmaktadır. Elinizdeki çalışma, Seder Eliyahu Zuta üzerine doktora hazırlayan Charles Berlin'in, tezinden türettiği bir makaledir. Makale, Kapsali üzerine yapılan nitelikli akademik araş- tırmanın bazı bölümlerinin özeti mahiyetindedir.

Osmanlı tarihinin önemli kaynaklarından biri de Yahudi tarihçiler tarafından yazılan İbranîce kroniklerdir. Bunlar içerisinde en dikkat çekeni ise, Yahudi tarihçi Eliyahu Kapsali’nin (1483-1555) 1523 yılında kaleme aldığı Seder Eliyahu Zuta isimli kroniktir. Venedik hakimiyetindeki Girit’te doğan, İtalya’da (Padova) tahsil gördükten sonra cemaatine haham tayin edilen Kapsali, Osmanlı ve Venedik tarihi üzerine bir tarih kitabı yazmıştır. Kronik, dünyanın yaratılışından Osmanlı dönemine kadar kısa bir dünya tarihi anlatımından sonra, Osman Gazi’den (1302-1324) Yavuz Sultan Selim (1512-1520) dönemine kadarki olayların detaylı anlatından oluşmaktadır. Elinizdeki çalışma, Seder Eliyahu Zuta üzerine doktora hazırlayan Charles Berlin’in, tezinden türettiği bir makaledir. Makale, Kapsali üzerine yapılan nitelikli akademik araş- tırmanın bazı bölümlerinin özeti mahiyetindedir.

PDF

___

A. Neubauer, “Kibutsim ‘al Inyane ‘aseret ha-Şevatim u Bene Moşe”, Kovets ‘al Yad, IV, 1888.

Abba Hillel Silver, A History of Messianic Speculation in Israel, Boston 1959.

Avraham ben Solomon of Torrutiel, Sefer ha-Kabala, Medieval Jewish Chronical and Chronological Notes, ed. A. Neubauer, Oxford 1887.

Avraham Zacuto, Sefer Yuhasin, London 1857.

Carl Gollner, Turcica: Die Europäischen Turkendrucke des XVI. Jahrhunderts, Berlin 1961.

David Ganz, Tsemah David, Warsaw 1859.

E. Shmueli, Don Yisthak Abravanel ve-Geruş Sefarad, Jerusalem 1963.

E. Strauss, Toldot ha-Yahudim be-Mitsrayim u Suriya, Jerusalem 1944-1945.

E.S. Hartom-U. Cassuto (eds.), Takanot Kandiya u Zihronoteha, Jerusalem 1943.

Extremos y Grandezas de Constantinopla, Madrid 1638.

Franz Babinger, Mohamet II le Conquèrant et son Temps, Paris 1954.

Frederick P. Bargebuhr, The Alhambre: a Cycle of Studies on the Eleventh Century in Moorish Spain, Berlin 1968.

Gershom Scholem, Major Trends in Jewish Mysticism, New York 1961.

Gerson D. Cohen, a Critical Edition with a Translation and Notes of The Book of Tradition (Sefer ha-Qabbalah) by Avraham İbn Daud, Philadelphia 1967.

H.H. Ben-Sasson, “Dor Gole Sefarad ‘al ‘atsmo”, Tsion XXVI, 1961.

H.H. Ben-Sasson, “Galut u Geula be-‘enav şel Dor Gole Sefarad”, Sefer Yovel le-Yitshak Baer, Jerusalem 1960.

Harry A. Wolfson, Philo, Cambridge 1947.

I. Rarzilay, Between Reason and Faith, Anti-Rationalism in Italian Jewish Thought 1250-1650, The Hague 1967.