Bu çalışmanın amacı "Adil Davranışlar Gösterme Ölçeği" nin geçerlik ve güvenirlik çalışmasının sonuçlarını ortaya koymaktır. Ölçek İslam ahlakına göre adalet erdeminin ilkelerinden yararlanılarak hazırlanmıştır. Ölçeğin hazır- lık aşamasında, uzman görüşlerinden sonra,70 maddeden 26 madde çıkarıl- mış madde sayısı 44'e indirilmiştir. Pilot uygulama yedi farklı fakülte ve bö- lümden rastlantısal olarak seçilen 256 üniversite öğrencisi üzerinde yapılmış- tır. Faktör analizi sonucunda, dağınık ve düşük yük değerlerinden dolayı olumsuz ifade içeren 2 madde, ayrıca denekler tarafından tam olarak anlaşıl- madığı düşünülen 3 madde çıkarılmıştır. Daha sonra bazı maddelerin ifadeleri değiştirilip, yeni sorular da eklenerek, 40 maddelik bir form oluşturulmuştur. 40 maddeden oluşan yeni anket formu, 9 farklı fakülte ve bölümlerden 1. ve 4. sınıfta öğrenim gören 919 kişilik gruba uygulanmıştır. Faktör analizi sonucun- da bazı maddeler dağınık ve düşük yük değerlerinden dolayı ölçekten çıkarıl- mış, toplam varyansın % 61,302 'sini açıklayan 32 madde ve altı boyut ortaya çıkmıştır. Varimax faktör döndürme işleminden sonra, teorik bilgiler çerçeve- sinde, madde yüklerinin de birbirine yakınlığı göz önüne alınarak, 32 madde- den oluşan 5 boyutlu ("inanç-ibadet", "farkındalık" "emanet-doğruluk", "önyar- gıdan uzak olma", "israftan kaçınma") bir ölçek elde edilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliliğini test etmek amacıyla yapılan faktör analizi ve güvenilirliğini test etmek için yapılan iç-tutarlılık analizi sonuçları, "Adil Davranışlar Gösterme Ölçeği (ADGÖ)" nin geçerli, güvenilir ve istatistikî açıdan araştırmaya uygun olduğunu göstermektedir.
___
Allport, G. W., Vernon, E., & Linzey, G. (1960). A Study Of Values. Boston: Houghton-Mifflin.
Altınışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya .
Alusi. (1997). Ruhu'l-Meani. Beyrut: Daru'l-Fikr.
Aristo. (2007). Nikomakhos'a Etik. (S. Babür, Çev.) Ankara: Bilgesu.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem.
Cafoğlu, Z., & Akar, Ö. (2004). Üniversitelerde Ahlaki Değerlerin Davranışa Yansımasının Oluşturduğu Örgüt İkliminin Algılanması. R. Kaymakcam, S. Kenan, H. Hökelekli, Z. Arslan, & M. Zengin (Dü) içinde, Değerler ve Eğitimi (s. 773-796). İstanbul: Dem.
Deroche, E. F., & William, M. M. (2001). Education Hearts And Minds: A Comprehensive Character Education Framework. California: Corwin Press.
Dilmaç, B. (2007). Bir Grup Fen Lisesi Öğrencisine Verilen İnsani Değerler Eğitiminin İinsani Değerler Ölçeği İle Sınanması. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Ece, K. H. (2000). İslam'ın Temel Kavramları. İstanbul: Beyan.
Farabi. (1983). Tahsilü's-Saade. (C. A. Yasin, Dü.) Beyrut: Dârü'l-Endelüs.
Fazlurrahman. ( 1998). Ana Konularıyla Kur'an. (A. Açıkgenç, Çev.) Ankara: Ankara Okulu
Gömleksiz, M. N. (2004). "Lise Öğrencilerinin Toplumsal Değerlere İlişkin Tutumları: Elazığ İli Örneği", Değerler ve Eğitimi. R. Kaymakcan, S.
Kenan, H. Hökelekli, M. Zengin, & Z. Ş. Arslan (Dü.). içinde (s. 727- 741). İstanbul: Dem.
Güleç, Y. (2014). Adil Davranışlar Göstermede Din Eğitiminin Rolü (İstanbul Üniversitesi Öğrencileri Örneği). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Güngör, E. (1993). Değerler Psikolojisi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı .
sfehani. (2002). Müfredat. (S. A. Davudi, Dü.) Beyrut: Dârü'ş-Şamiyye.
İzutsu, T. (1975). Kur'an'da Allah ve İnsan. (S. Ateş, Çev.) Ankara: Ankara Üniversitesi.
İzutsu, T. (1991). Kur'an'da Dini ve Ahlaki Kavramlar. (S. Ayaz, Çev.) İstanbul: Pınar.
Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. İstanbul: Nobel.
Katılmış, A. (2010). Sosyal Bilgiler Dersindeki Bazı Değişkenlerin Kazandırılmasına Yönelik Bir Karakter Eğitimi Programının Geliştirilmesi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Kınalızade, A. (tsz). Ahlak-ı Alai. (H. Algül, Dü.) İstanbul.
Kindi. (1994). Felsefi Risaleler (Resailu'l-Kindi el-felsefiyye). (M. Kaya, Çev.) İstanbul: İz. Kur'an-ı Kerim.
Lickona, T. E. (1991). Education For Character: How Schools Can Teach Respect And Resposibility. New York: Bantam Books.
Miskeveyh, İ. (1983). Ahlakı Olgunlaştırma . (A. Şener, & İ. Kayaoğlu, Çev.) Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Miskeveyh, İ. (1964). Risâle fî Mâhiyeti'l-Adl. (M. Khan, & E.J.Brill, Dü) Leiden: E.J.Brill.
Platon. (1975). Devlet. (S. Eyyüboğlu, & M. A. Cimboz, Çev.) İstanbul: Remzi. Rifat, A. (tsz.). Tasvir-i Ahlak. (H. Algül, Dü.) Tercüman .
Rokeach, M. ( 1973). The Nature of Human Values. New York: Free Press.
Schwartz, S. H. (1992). Universal in the Content and Structure of Values: Theoretical Advenced And Empirical Test in Countries. L. Berkowitz (Dü.) içinde, Advences in Exprimental Social Psychology (s. 1-65). New York: Academik Press.
Sina, İ. (1298). Tis'u Resail fi'l-Hikme ve't Tabiiyyat. İstanbul: Matbaatü'lCevaib.
Sina, İ. (1960). eş-Şifa, el-İlahiyat. (G.Anavati, & S.Zaid, Dü) Kahire.
Spanger, E. (2001). Kişilik Tıpleri. (A. Aydoğan, Çev.) İstanbul, İsganbul: İz.
Şengün, M. (2008). Lise Öğrencilerinin Ahlaki Olgunluk Düzeylerinin Bazı Kişisel Değişkenler Açısından İncelenmesi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Zemahşeri. (1998). el-Keşşaf. Riyad: Mektebetü'l-Ubeykan.