Sultan II. Mehmed Han’a Sunulan Anonim Mûsiki Risalesi (Fatih Anonimi) ve XV. Yüzyıl Türk Mûsikisi Nazariyatındaki Yeri

XV. yüzyıl; Osmanlı toplumunda mûsikî alanında çok çeşitli çalışmaların yapıldığı, mûsikî ile ilgili önemli eserlerin ortaya konduğu bir asır olmuştur. XV.yüzyılda kaleme alınan ve önemli eserler arasında yer alan Fatih Anonimi; mûsikî ile alakalı birçok usûl, makam ve ses sistemleri ile ilgili önemli bilgiler içermektedir Bu makalede; Fethullah Şirvânî’ye ait Mecelletün fi’l-Mûsika ile Safiyyüddȋn Urmevî’ye ait Şerefiye adlı eserlerle çok yakın benzerlikleri olan ve devrin padişahı II. Mehmed (Fatih)’e sunulduğu için Fatih Anonimi adıyla da meşhur olan bu önemli eser mûsikî yönüyle incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Mûsikî, Fatih , anonim, nağme, melodi, aralık, ritim

Sultan II. Mehmed Han’a Sunulan Anonim Mûsiki Risalesi (Fatih Anonimi) ve XV. Yüzyıl Türk Mûsikisi Nazariyatındaki Yeri

PDF

___

AKDOĞAN, Bayram, Fethullah Şirvânî ve Mecelletün fi’l-Mûsika adlı eserinin XV. Yüzyıl Türk Mûsikîsindeki Yeri, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 1996.
AREL, Hüseyin Sadettin, Mûsikî Terimleri, Mûsikî Mecmuası, Yıl 1948, Sayı: 8, 9, 10.
ARSLAN, Fazlı, Safiyyuddîn Abdülmümin el-Urmevî ve er-Risâletü'ş-Şerefiyye'si, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2004
ATASOY, Mustafa Cahit, Müzik Terminolojisi Ders Notları, İTÜ Türk Mûsikîsi Devlet Konservatuvarı, İstanbul 1993.
BARDAKÇI, Murat, Meragalı Abdülkâdir, Pan Yayıncılık, İstanbul 1986.
BAYRAKTAR, Mehmed, İslâm'da Bilim ve Teknoloji Tarihi, 2. Baskı, Rehber Yayınları, Ankara 1992.
DEMİR, Arif, İslam Tasavvuf Kültüründe Mûsikî Dinleme Adâbı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2001.
………., Arif, Osmanlı Padişahı II. Mehmed’e Sunulan Anonim Mûsikî Risalesi (Fatih Anonimi), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2010.
D'ERLANGER, Baron Rodolphe, La Musique Arabe, Traite Anonyme, IV, Paris 1939.
FARMER, Henry George, The Sources of Arabian Music, Leiden 1965.
İBN-İ SÎNÂ, Şifâ’ er-Riyâziyyât Cevâmi’u İlmi’l-Mûsika, Tahkik: Zekeriyya Yusuf, Kahire 1956.
İHSANOĞLU, Ekmeleddin, Ramazan Şeşen, Gülcan Gündüz, M. Serdar Bekar, Osmanlı Mûsikî Literatürü Tarihi, IRCICA Yayınları, İstanbul 2003
KALENDER, Ruhi, XV. Yüzyılda Mûsikî Kuramı ve Zeynü'l-Elhân fî İlmi't-Te'lîf ve'l-Evzân, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 1986.
KARABAŞOĞLU, Cemal, Abdülkâdir Merâgî’nin Makâsidu’l-Elhân Adlı Eseri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2010.
KARADENİZ, M. Ekrem, Türk Mûsikîsinin Nazariye ve Esasları, Türkiye İş Bankası Yayınları, No:238, 1.Baskı, Ankara Tarihsiz.
KARAKAŞ, Mahmut, Müsbet İlimde Müslüman Alimler, Kültür Bakanlığı Yayınları, No:1289, Ankara 1991.
KOLUKIRIK, Kubilay, Abdülkâdir Merâgî ve Şerhu’l-Edvâr Adlı Eserinin XIV. Yüzyıl Türk Mûsikîsi Nazariyatındaki Yeri, Ankara 2008.
ÖZKAN, İsmail Hakkı, Türk Mûsikîsi Nazariyâtı ve Usulleri, Ötüken Yay., İstanbul 1987.
ÖZTUNA, Yılmaz, Türk Mûsîkisi Ansiklopedisi, II. Cilt, İstanbul 1987.
ÖZALP, Dr. M. Nazmi, Türk Mûsikîsi Tarihi, C.I, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 2000.
SEZİKLİ, Ubeydullah, Abdülkâdir Merâgî ve Câmiu’l-Elhân’ı, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul 2007.
SHILOAH, Amnon, The Arabic Concept of Mode, Journal of the American Musicological Society, XXXIV, Spr. 1981, No:1.
SÜRELSAN, İsmail Baha, Onbeşinci Asır Türk Mûsikî Müelliflerinden Ahmedoğlu Şükrullah, Mûsikî ve Nota, sayı 5, Mart 1970.
TEKİN, Hakkı, Ladikli Mehmed Çelebi ve Risâle-i Fethiyyesi, Niğde Üniversitesi, Doktora Tezi, 1999.
TURA, Yalçın, Türk Mûsikîsinin Meseleleri, Pan Yayıncılık, İstanbul 1988.
TURABİ, Ahmet Hakkı, el-Kindî’nin Mûsikî Risaleleri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1996.
ULUDAĞ, Süleyman, İslam Açısından Mûsikî ve Semâ’, Dergah Yayınları, İstanbul 1992.
UZ, Kazım, Mûsikî Istılahatı, Küğ yayını, Ankara 1964.
WRIGHT, Owen, The Modal System of Arab and Persian Music, Oxford University Pres, 1978.
YEKTA, Rauf, Türk Mûsikîsi Nazariyâtı, İstanbul 1924